Một số loại tội phạm có chiều hướng gia tăng, như tội phạm bạo hành, xâm phạm trẻ em, xâm phạm sở hữu, tội phạm liên quan đến người chưa thành niên có tính chất manh động, liều lĩnh, tình trạng các nhóm thanh, thiếu niên tụ tập gây rối trật tự công cộng, sử dụng vũ khí để giải quyết mâu thuẫn diễn ra ở nhiều địa phương, có vụ gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng; tội phạm về tệ nạn xã hội vẫn diễn biến phức tạp, nhất là các băng nhóm, đường dây tổ chức đánh bạc trên không gian mạng với quy mô, số người tham gia lớn... Ngoài ra, xuất hiện một số băng nhóm tội phạm là người nước ngoài, hoặc người Việt Nam câu kết với các đối tượng nước ngoài để thực hiện hành vi phạm tội...
Từ tình hình diễn biến phức tạp của tội phạm, công tác phòng, chống tội phạm về trật tự xã hội đã được triển khai quyết liệt, bài bản, đạt được nhiều kết quả quan trọng. Tội phạm về trật tự xã hội đã được kiềm chế, từng bước giảm. Cụ thể, năm 2024 giảm so với năm 2023: Tội phạm giết người (trong đó có giết người, cướp tài sản) giảm 29,19%; tội phạm cố ý gây thương tích giảm 11,93%; tội phạm hiếp dâm giảm 3,19%; trộm cắp tài sản giảm 18,91%; cướp tài sản giảm 14,35%; nhiều băng nhóm tội phạm cộm cán đã bị triệt phá... Những kết quả trên đã góp phần giữ vững ổn định chính trị và trật tự, an toàn xã hội, tạo thuận lợi cho phát triển kinh tế-xã hội của đất nước.
Công an xã Quỳnh Phú, tỉnh Nghệ An tuyên truyền và hướng dẫn người dân phòng tránh các thủ đoạn lừa đảo của tội phạm sử dụng công nghệ cao. Ảnh: PHÚ SƠN
Bên cạnh những thành tựu đạt được, góp phần giảm tỷ lệ tội phạm thì thực tiễn công tác bảo đảm trật tự, an toàn xã hội và đấu tranh với tội phạm hình sự vẫn còn một số tồn tại đáng lưu ý, đó là: Công tác quản lý đối tượng hình sự chưa sâu; công tác giải quyết tố giác tội phạm liên quan công nghệ cao chưa thực sự hiệu quả; công tác phòng ngừa xã hội hiệu quả thấp dẫn đến tội phạm nguyên nhân xã hội còn nhiều diễn biến phức tạp; công tác nắm tình hình về trật tự, an toàn xã hội, dự báo về những yếu tố tác động ảnh hưởng đến an ninh trật tự nói chung và trật tự, an toàn xã hội nói riêng chưa đáp ứng được yêu cầu đặt ra...
Những tồn tại trên có nguyên nhân chủ quan, khách quan, trong đó nổi lên một số nguyên nhân sau: Tầm nhìn và công tác quản lý nhà nước về bảo đảm trật tự, an toàn xã hội ở một số địa phương còn bộc lộ nhiều hạn chế, chưa kịp thời chỉ đạo các cơ quan, ban, ngành phối hợp, gắn kết trong công tác phòng, chống tội phạm; việc tổ chức bảo đảm trật tự, an toàn xã hội ở nước ta chủ yếu vẫn được tiến hành theo lối tư duy cũ, cách làm cũ, chậm được đổi mới, chưa đáp ứng kịp thời với tình hình hiện nay; hệ thống pháp luật-cơ sở pháp lý còn chưa kịp thời, thiếu tính thống nhất, nhiều nội dung quy phạm pháp luật không phù hợp với thực tế chậm được sửa đổi; trình độ chuyên môn nghiệp vụ của một số cán bộ trong lực lượng phòng, chống tội phạm còn chưa chuyên sâu, bộc lộ hạn chế về chuyên môn, chưa đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ đòi hỏi ngày càng cao; chưa phát huy được sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và toàn dân trong phòng, chống tội phạm; chưa làm tốt công tác phòng ngừa tội phạm và quản lý những đối tượng có nguy cơ phạm tội ngay từ cơ sở; chưa phát huy tốt Phong trào Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc; công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật hiệu quả còn hạn chế...
Thời gian tới, tình hình tội phạm dự báo tiềm ẩn nhiều phức tạp, thủ đoạn hoạt động sẽ tinh vi hơn; tệ nạn xã hội chưa có chiều hướng giảm và mức độ, hình thức hoạt động kín đáo hơn, gây khó khăn cho lực lượng làm công tác đấu tranh, phòng, chống tội phạm và tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây bất ổn về an ninh trật tự; các rủi ro về an ninh truyền thống và phi truyền thống sẽ gia tăng đáng kể. Đặc biệt, hiện nay, nước ta đang trong giai đoạn đổi mới mạnh mẽ mô hình tăng trưởng, cơ cấu lại nền kinh tế, hoàn thiện toàn diện, đồng bộ thể chế, thì các vấn đề liên quan đến đời sống dân sinh dễ xảy ra xung đột, gây mất ổn định tình hình an ninh, trật tự, an toàn xã hội; các loại tội phạm hình sự có sự đan xen, chuyển hóa giữa tội phạm hình sự, ma túy, kinh tế, công nghệ cao; hành vi sử dụng vũ khí nóng, công cụ hỗ trợ và các loại hung khí gây án có xu hướng gia tăng cả về cường độ, quy mô và tính chất...
Để nâng cao hiệu quả công tác phòng ngừa, đấu tranh phòng, chống tội phạm hình sự trong kỷ nguyên mới, đòi hỏi sự đồng lòng của cả hệ thống chính trị, sự phối hợp hiệp đồng, đoàn kết, gắn bó khăng khít giữa các lực lượng chức năng. Đặc biệt, cần nâng cao vai trò, năng lực của cấp ủy Đảng, chính quyền các địa phương trong lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý điều hành về bảo đảm trật tự, an toàn xã hội; kịp thời chỉ đạo các cơ quan, ban, ngành tăng cường phối hợp, gắn kết trong công tác phòng, chống tội phạm; chủ động phòng ngừa tội phạm, làm tốt công tác quản lý những đối tượng có nguy cơ phạm tội, vi phạm pháp luật ngay tại địa bàn cơ sở.
Bên cạnh đó, nâng cao vai trò tham mưu của các cơ quan chuyên môn kỹ thuật, cơ quan quản lý chuyên ngành trong việc giúp Nhà nước xây dựng và lãnh đạo tổ chức thực hiện các chủ trương, đề án, phương án lớn về bảo đảm trật tự, an toàn xã hội kịp với xu hướng phát triển của xã hội. Tổ chức tốt công tác tuyên truyền, giáo dục, vận động, tổ chức người dân tham gia đấu tranh phòng, chống tội phạm và quản lý trật tự, an toàn xã hội ở từng địa bàn cơ sở; phát huy tối đa sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân trong đấu tranh phòng, chống tội phạm và bảo vệ an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội. Thường xuyên quan tâm, củng cố, phát huy hiệu quả các mô hình, cách làm hay trong Phong trào Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc...
Trung tướng TRẦN NGỌC HÀ, Cục trưởng Cục Cảnh sát hình sự, Bộ Công an
* Mời bạn vào chuyên mục Pháp luật xem các tin, bài liên quan.