Đồng chí Lê Trường Sơn, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch UBND tỉnh trao đổi với lãnh đạo các phường, xã, cơ sở giáo dục trên địa bàn tỉnh. Ảnh: Công Nghĩa
Tỉnh ủy viên, Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) Trương Thị Kim Huệ cho biết: “Để bộ máy cấp xã có đủ năng lực quản lý lĩnh vực giáo dục theo phân cấp, phân quyền, cấp xã phải chủ động bố trí cán bộ một cách hợp lý, nhất là phải có chuyên môn về giáo dục và am hiểu tình hình tại địa phương”.
Thích nghi với nhiệm vụ mới
Trước đây, nhiệm vụ quản lý các trường mầm non, tiểu học và THCS được phân cấp trực tiếp cho UBND cấp huyện, đồng thời ở cấp huyện có riêng một phòng chuyên quản lý về giáo dục. Còn từ khi cả nước thực hiện mô hình Chính quyền địa phương 2 cấp, công tác quản lý các cấp học nói trên được phân cấp, phân quyền về cấp xã. Những nhiệm vụ của phòng GDĐT trước đây, nay được chuyển về phòng văn hóa - xã hội thuộc UBND cấp xã. Tuy nhiên, số cán bộ được giao trực tiếp quản lý lĩnh vực giáo dục tại xã hiện nay vừa ít vừa thiếu chuyên môn.
Theo khảo sát do Bộ GDĐT, hiện vẫn còn nhiều xã trong cả nước chưa bố trí đủ công chức phụ trách lĩnh vực giáo dục. Phòng văn hóa - xã hội của UBND cấp xã đang phải thực hiện nhiều nhiệm vụ thuộc về lĩnh vực giáo dục, y tế, khoa học - công nghệ, lao động - thương binh - xã hội, văn hóa, thể thao, du lịch… nhưng chỉ được bố trí khoảng 10 công chức mỗi xã. Ước tính từ khảo sát của Bộ GDĐT, hiện công chức được biên chế phụ trách lĩnh vực giáo dục ở cấp xã chỉ ở mức bình quân 1,04 công chức/xã.
Không chỉ thiếu về biên chế phụ trách lĩnh vực giáo dục, mà cấp xã còn đang thiếu cả cán bộ am hiểu về lĩnh vực này. Hiện nhiều xã, phường dù có biên chế cán bộ phụ trách lĩnh vực giáo dục nhưng lại không có chuyên môn và kinh nghiệm trong lĩnh vực này. Những bất cập ấy tạo ra không ít khó khăn, áp lực cho người được giao nhiệm vụ, đồng thời chất lượng và hiệu quả quản lý mang lại cho địa phương cũng không cao.
Tiến sĩ VŨ MINH ĐỨC, Cục trưởng Cục Nhà giáo và Cán bộ quản lý giáo dục thuộc Bộ GDĐT:
Cán bộ quản lý lĩnh vực giáo dục tốt thì phải có năng lực tốt
Quản lý lĩnh vực giáo dục theo mô hình Chính quyền địa phương 2 cấp với nhiều nhiệm vụ được phân cấp, phân quyền về cho cấp xã là một áp lực không hề nhỏ. Cán bộ quản lý lĩnh vực giáo dục tốt thì phải có năng lực tốt, có kiến thức chuyên môn và kinh nghiệm quản lý. Đây là những vấn đề cần đặt ra để có lộ trình đào tạo, bồi dưỡng và chuẩn hóa trình độ cho cán bộ ở cấp xã phụ trách lĩnh vực này.
Đơn cử như tại phường Trảng Dài, có những trường rất đông học sinh, tuy nhiên UBND phường lại không có cán bộ nào từng công tác trong ngành giáo dục. Hay như ở một số xã, phường khác đang bố trí cán bộ quản lý giáo dục nhưng không có chuyên môn nên làm việc gì cũng lúng túng. Thậm chí cán bộ quản lý giáo dục của UBND xã, phường phải nhờ hiệu trưởng, hiệu phó các trường học trên địa bàn “cầm tay chỉ việc”
thường xuyên.
Phó Chủ tịch UBND phường Tam Hiệp Lưu Thị Hằng, người từng có nhiều năm làm Phó Trưởng phòng GDĐT thành phố Biên Hòa trước đây chia sẻ: “GDĐT là một trong những mảng rất lớn ở chính quyền cấp xã, thậm chí được xem là mảng lớn nhất trong số các lĩnh vực thuộc phòng văn hóa - xã hội cấp xã. Vì vậy, nếu thiếu biên chế am hiểu lĩnh vực giáo dục thì rất khó khăn cho lãnh đạo UBND phường để giải quyết các vấn đề đang đặt ra về GDĐT trên địa bàn”.
Một công chức trước đây từng làm việc tại phòng GDĐT, nay được chuyển về xã công tác và giao phụ trách lĩnh vực giáo dục chia sẻ: “Trước đây, tôi công tác tại phòng GDĐT cấp huyện, nhưng chủ yếu phụ trách giáo dục mầm non. Nay được phân công về xã công tác với vị trí là công chức giáo dục và phải quản lý, tham mưu 3 cấp học mầm non, tiểu học và THCS nên tôi khá bối rối. Đơn cử như việc tham mưu bổ nhiệm lại hiệu trưởng, hiệu phó, hay công tác tuyển dụng giáo viên với tôi là việc rất khó, trước đây dù đã làm việc ở phòng GDĐT nhiều năm nhưng tôi chưa từng được giao nhiệm vụ này”.
Cần chuẩn hóa cán bộ cấp xã lĩnh vực giáo dục
Theo lãnh đạo Sở GDĐT, kể từ thời điểm chính thức thực hiện mô hình Chính quyền địa phương 2 cấp, không còn chính quyền cấp huyện, đồng nghĩa với không còn phòng GDĐT thì công tác quản lý giáo dục tại địa phương đã bước sang giai đoạn mới. Đây là thời điểm công tác phân cấp, phân quyền mạnh mẽ hơn cho cấp xã, trong đó có lĩnh vực giáo dục. Những nhiệm vụ phòng GDĐT thực hiện trước đây, thay vì giao lại Sở GDĐT thì đã được chuyển về cho cấp xã.
Sở GDĐT đã sớm nhận thấy những khó khăn, áp lực của cấp xã khi tiếp nhận lĩnh vực giáo dục nên đã hỗ trợ thường xuyên, kịp thời giải đáp khó khăn, vướng mắc cho các địa phương. Cụ thể, ngay sau khi thực hiện mô hình Chính quyền địa phương 2 cấp, sở đã mời cán bộ phụ trách lĩnh vực văn hóa - xã hội của các xã, trong đó có cán bộ phụ trách lĩnh vực giáo dục, về sở triển khai nhiều phần việc cụ thể. Sở cũng đã tổ chức nhiều hội nghị tập huấn cho cán bộ cấp xã về công tác quản lý giáo dục tại địa phương, từ đó giúp địa phương vận hành công tác giáo dục từng bước đi vào nền nếp.
Đứng trước những khó khăn, lúng túng của các xã về quản lý lĩnh vực giáo dục, mới đây đồng chí Lê Trường Sơn, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch UBND tỉnh đã trực tiếp làm việc với cán bộ chủ chốt của 95 phường, xã trên địa bàn tỉnh. Nhiều vấn đề khó khăn của nhiều địa phương đã được định hướng giải quyết, trong đó có việc phải tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền địa phương đối với lĩnh vực GDĐT. Tỉnh cũng tập trung đảm bảo biên chế công chức cho các cơ sở giáo dục ở cấp xã, rà soát quy hoạch mạng lưới trường lớp, sớm thống nhất một phương án tuyển dụng giáo viên cho các cơ sở giáo dục công lập thuộc cấp xã quản lý, từ đó ban hành cho các địa phương thực hiện.
Sự hỗ trợ của Sở GDĐT đối với các xã, phường là cần thiết để đảm bảo các cơ sở giáo dục hoạt động ổn định trong giai đoạn đầu. Tuy nhiên, để các địa phương chủ động hơn với nhiệm vụ giáo dục đã được phân cấp, phân quyền, về lâu dài cần phải có sự chuẩn hóa, nâng cao tính chủ động cho đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục ở cấp xã. Phải có tiêu chí khi sắp xếp công chức vào vị trí quản lý giáo dục tại cấp xã; đồng thời có chính sách khuyến khích cán bộ, công chức chủ động học tập, nâng cao trình độ quản lý về lĩnh vực giáo dục, từ đó làm tốt hơn nhiệm vụ của mình.
Hiệu trưởng một trường THCS ở phường Trấn Biên có nhiều năm kinh nghiệm cho rằng, hiện mỗi xã, phường đều có từ 5-10 trường, thậm chí có hơn 20 trường gồm mầm non, tiểu học và THCS. Do đó, cấp xã có thể huy động cán bộ chủ chốt, giáo viên nòng cốt từ các trường trên địa bàn để hỗ trợ phòng văn hóa - xã hội tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương định hướng phát triển giáo dục. Thậm chí có thể tăng cường công chức là hiệu trưởng, hiệu phó am hiểu về quản lý giáo dục để đưa về cấp xã phục trách lĩnh vực này.
Công Nghĩa