Nâng cao trách nhiệm của từng Bộ, ngành, địa phương trong thực hiện Luật Nuôi con nuôi

3 giờ trướcBài gốc

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Thứ trưởng Nguyễn Thanh Ngọc cho biết, sau 15 năm được ban hành và triển khai, Luật Nuôi con nuôi đã trở thành cơ sở pháp lý quan trọng trong lĩnh vực nuôi con nuôi trong nước và nuôi con nuôi có yếu tố nước ngoài. Việc tổng kết lần này nhằm đánh giá toàn diện kết quả đạt được, chỉ ra những hạn chế, bất cập để làm cơ sở nghiên cứu sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện Luật theo chương trình lập pháp của Quốc hội năm 2026.

Theo Thứ trưởng, các Bộ, ngành và địa phương đã phối hợp chặt chẽ trong việc giải quyết thủ tục nuôi con nuôi, đảm bảo đúng quy trình pháp luật, không phát sinh vấn đề nghiêm trọng về pháp lý. Tuy nhiên, một số quy định của Luật hiện hành không còn phù hợp với thực tiễn, đòi hỏi phải nghiên cứu, sửa đổi để đáp ứng yêu cầu mới, phù hợp với các công ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên và các chuẩn mực quốc tế về quyền trẻ em.

Toàn cảnh Hội nghị.

Thứ trưởng Nguyễn Thanh Ngọc cũng nhấn mạnh, trong bối cảnh Chính phủ đang đẩy mạnh chuyển đổi số và ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý nhà nước, cơ sở dữ liệu về nuôi con nuôi, đặc biệt là các trường hợp có yếu tố nước ngoài vẫn còn nhiều hạn chế, chưa được xây dựng đầy đủ. Do đó, thời gian tới cần tập trung hoàn thiện, hiện đại hóa hệ thống dữ liệu, đảm bảo kết nối thông suốt, minh bạch, góp phần nâng cao hiệu quả công tác quản lý trong lĩnh vực này.

Thứ trưởng Nguyễn Thanh Ngọc phát biểu khai mạc Hội nghị.

Thứ trưởng đề nghị các đại biểu tập trung thảo luận, chia sẻ kinh nghiệm, nêu rõ khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn thi hành Luật, nhất là về thủ tục nuôi con nuôi có yếu tố nước ngoài và các vấn đề thể chế chưa phù hợp. Kết quả của hội nghị sẽ là căn cứ quan trọng để Bộ Tư pháp xây dựng định hướng sửa đổi, hoàn thiện Luật Nuôi con nuôi trong thời gian tới.

Phát biểu tại Hội nghị, ông Nguyễn Văn Vũ, Phó Giám đốc Sở Tư pháp TP Hồ Chí Minh kiến nghị cần tiếp tục nghiên cứu sửa đổi, bổ sung Luật Nuôi con nuôi và các văn bản hướng dẫn thi hành theo hướng hoàn thiện cơ chế xử lý các trường hợp nuôi con nuôi thực tế chưa đăng ký, đảm bảo quyền lợi chính đáng của trẻ em.

Ông Nguyễn Văn Vũ, Phó Giám đốc Sở Tư pháp TP Hồ Chí Minh phát biểu tại Hội nghị.

Bên cạnh đó, phối hợp với Bộ Công an tăng cường phối hợp liên ngành chỉ đạo trong xác minh nhân thân, nguồn gốc trẻ em; hoàn thiện, kết nối và chia sẻ cơ sở dữ liệu phục vụ công tác nuôi con nuôi…

Ông Nguyễn Hữu Hiển, Phó Chủ tịch UBND phường Hà Đông, Hà Nội cũng đề nghị cần cụ thể hóa hơn các tiêu chí đánh giá điều kiện của người nhận con nuôi như kinh tế, chỗ ở để đảm bảo tính khách quan và minh bạch trong giải quyết hồ sơ. Đồng thời ưu tiên các giải pháp tìm kiếm gia đình thay thế trong nước cho trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt.

Ông Nguyễn Hữu Hiển, Phó Chủ tịch UBND phường Hà Đông, Hà Nội phát biểu tại Hội nghị.

Kết luận Hội nghị, Thứ trưởng Nguyễn Thanh Ngọc nhấn mạnh, cần tiếp tục quán triệt, nâng cao nhận thức và trách nhiệm của từng Bộ, ngành, địa phương trong việc thực hiện Luật Nuôi con nuôi, bảo đảm các thủ tục hành chính được thực hiện nghiêm túc, đúng quy định, đặc biệt là công tác xác minh hồ sơ. Trong quá trình giải quyết, nếu hồ sơ rõ ràng, đủ điều kiện thì nên rút ngắn thời gian xử lý để tạo thuận lợi cho người dân, thay vì chờ hết thời hạn tối đa. Ngược lại, với những hồ sơ phức tạp, việc kéo dài thời gian xử lý là cần thiết để bảo đảm quyền lợi và an toàn cho trẻ em.

Đề cập đến việc ưu tiên nuôi con nuôi đối với trẻ em khuyết tật, mắc bệnh hiểm nghèo, Thứ trưởng cho rằng đây là nhóm đối tượng “yếu thế của yếu thế”, cần được quan tâm đặc biệt. Nhà nước phải bảo đảm có cơ chế theo dõi, quản lý thông tin để các em được chăm sóc, phát triển trong môi trường thực sự hạnh phúc và an toàn.

Thứ trưởng Nguyễn Thanh Ngọc kết luận Hội nghị.

Bên cạnh đó, Thứ trưởng Nguyễn Thanh Ngọc cho biết, việc ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong lĩnh vực nuôi con nuôi là xu thế tất yếu. Do đó, cần sửa đổi đổi, bổ sung Luật quy định về nội dung này; còn các cơ chế cụ thể, mức đầu tư, giải pháp kỹ thuật sẽ được quy định chi tiết tại Nghị định của Chính phủ để phù hợp với thực tiễn.

Về cơ chế phối hợp, Thứ trưởng ghi nhận sự gắn kết hiệu quả giữa Bộ Tư pháp với Bộ Y tế, Bộ Công an, Bộ Ngoại giao và các địa phương trong quá trình thực hiện thủ tục nhận nuôi con nuôi, đặc biệt là các trường hợp có yếu tố nước ngoài. Thứ trưởng đề nghị tiếp tục phát huy quy chế phối hợp này để kịp thời tháo gỡ những vướng mắc phát sinh.

Đánh giá 15 năm triển khai Luật Nuôi con nuôi, Thứ trưởng Nguyễn Thanh Ngọc cho rằng công tác tổ chức thi hành Luật đã đạt được nhiều kết quả tích cực, toàn diện, góp phần quan trọng trong việc bảo vệ quyền trẻ em và thể hiện tính nhân văn sâu sắc của chính sách pháp luật. Thứ trưởng khẳng định, đây sẽ là cơ sở để Bộ Tư pháp nghiên cứu sửa đổi, hoàn thiện Luật Nuôi con nuôi theo hướng vừa đáp ứng yêu cầu thực tiễn, vừa phù hợp các công ước quốc tế, bảo đảm quyền lợi tốt nhất cho trẻ em – đặc biệt là những em thuộc nhóm yếu thế.

Kể từ khi Luật Nuôi con nuôi có hiệu lực thi hành (1/1/2011) cho đến ngày 30/6/2025, trên toàn quốc đã giải quyết được 44.642 trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt cho làm con nuôi, trong đó 39.889 trẻ em được giải quyết cho làm con nuôi trong nước (chiếm 89.4%), 4.753 trường hợp trẻ em được giải quyết làm con nuôi nước ngoài (chiếm 10,6%).

Số trẻ em được giải quyết làm con nuôi trong nước cao gấp 8 lần so với số lượng trẻ em được giải quyết cho làm con nuôi nước ngoài. Điều này cho thấy, nguyên tắc ưu tiên nuôi con nuôi trong nước trước khi giải quyết cho trẻ em làm con nuôi người nước ngoài đã được các cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam tuân thủ nghiêm túc.

Đây là một trong những nguyên tắc cơ bản xuyên suốt quá trình thực thi Luật Nuôi con nuôi, thể hiện rõ tính nhân văn và phù hợp với lợi ích tốt nhất của trẻ em theo quy định pháp luật Việt Nam và Công ước La Hay 1993 về Bảo vệ trẻ em và Hợp tác trong lĩnh vực nuôi con nuôi quốc tế mà Việt Nam đã trở thành thành viên từ ngày 01/02/2012.

Châu Dương

Nguồn Pháp Luật VN : https://baophapluat.vn/nang-cao-trach-nhiem-cua-tung-bo-nganh-dia-phuong-trong-thuc-hien-luat-nuoi-con-nuoi.html