Thực tế cho thấy Nghị quyết 98/2023 của Quốc hội về thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP.HCM sau hơn hai năm triển khai đã mang lại những xung lực phát triển quan trọng, thể hiện qua nhiều chỉ số kinh tế - xã hội tích cực. Tuy nhiên, trong bối cảnh TP.HCM vừa được mở rộng không gian, mang một tầm vóc và khát vọng mới, việc sửa đổi Nghị quyết 98 để đón “đại bàng”, những nhà đầu tư chiến lược là cần thiết. Bởi bối cảnh hiện nay đã khác xa thời điểm ban hành Nghị quyết 98, đòi hỏi một tầm nhìn và không gian phát triển khác.
Các nhà đầu tư chiến lược không chỉ mang lại nguồn vốn khổng lồ mà còn là kênh chuyển giao công nghệ tiên tiến, kinh nghiệm quản lý hiện đại và kết nối với mạng lưới chuỗi giá trị toàn cầu. Nói cách khác, đối với một đô thị năng động và đầy tham vọng như TP.HCM, việc thu hút thành công các đại bàng là một yếu tố then chốt để tạo ra bước ngoặt.
Đặc biệt trong bối cảnh ưu đãi thuế không còn là “vũ khí chính”, TP.HCM cần tìm kiếm các công cụ khác ngoài thuế để đảm bảo môi trường kinh doanh hấp dẫn hơn. Chẳng hạn, việc cung cấp đất sạch, đi kèm với ưu đãi giá thuê hoặc thời hạn thuê dài hạn cho các dự án công nghệ cao phải được xem là một biện pháp ưu tiên hàng đầu để tạo lợi thế cạnh tranh vượt trội.
Để nổi bật giữa một rừng các điểm đến đầu tư trong khu vực, TP.HCM cần đưa ra các gói ưu đãi mang tính đột phá, từ tiếp cận đất đai, thủ tục hành chính tinh gọn cho đến hỗ trợ phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao. Cấp ngân sách đồng tài trợ cho các chương trình nghiên cứu - phát triển và hỗ trợ đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, tạo điều kiện cho nhà đầu tư chiến lược quốc tế chuyển giao công nghệ. Các ưu đãi này cần được may đo riêng cho từng lĩnh vực ưu tiên và phù hợp với tiêu chí của nhà đầu tư chiến lược.
Tuy vậy, dù có chính sách tốt đến đâu, nếu hạ tầng không đáp ứng đủ như giao thông tắc nghẽn, thiếu nguồn cung năng lượng ổn định, hạ tầng số chưa hoàn thiện, nhà đầu tư sẽ khó lòng quyết định rót vốn. Do đó, việc cải thiện hạ tầng cần được tiến hành song song và ưu tiên. Nghị quyết 98 sửa đổi cần khai thác tối đa các cơ chế đặc thù để cắt giảm thời gian, chi phí và tạo môi trường hành chính thân thiện, minh bạch hơn.
Nhưng như TS Huỳnh Thanh Điền, chuyên gia kinh tế, đã nhấn mạnh: Để Nghị quyết 98 thực sự tạo ra đột phá, cần một cuộc “đại phẫu” về tư duy phân cấp, phân quyền. Bởi điểm yếu cố hữu của các cơ chế đặc thù trước đây là chúng thường trở nên kém hiệu quả bởi một số quy định trong các luật chuyên ngành khác. “Việc trao quyền cho TP nhưng lại đi kèm điều kiện phải “theo quy định của pháp luật” thì chẳng khác nào cho rồi lại trói. Vì vậy cần một sự thay đổi triệt để là trao thực quyền cho TP.HCM” - ông ví von.
Trên tinh thần đó, việc sửa đổi Nghị quyết 98 lần này phải là một cuộc kiến tạo thể chế, trao cho TP.HCM quyền tự chủ và sự linh hoạt. Những đề xuất như cho phép TP chỉ định nhà đầu tư, nới lỏng thời hạn giải ngân lên 10 năm, phân cấp triệt để về quy hoạch… chính là những giải pháp đột phá, đưa TP vươn xa trên bản đồ kinh tế khu vực và thế giới.
PHƯƠNG MINH
PHƯƠNG MINH