Trong nội dung tham luận "Từ dữ liệu quốc gia về dân cư tới phát triển kinh tế dữ liệu", Thiếu tướng Nguyễn Ngọc Cương - Giám đốc Trung tâm Dữ liệu Quốc gia cho biết, với tầm nhìn lịch sử, Đảng và Nhà nước đã thúc đẩy, triển khai cuộc cách mạng dữ liệu trên một bối cảnh rộng lớn, từ xây dựng hạ tầng dữ liệu tin cậy tới tạo lập dữ liệu tin cậy quốc gia, từ tự chủ làm chủ công nghệ lõi tới nâng cao nhận thức toàn dân và xây dựng nguồn lực chuyên gia có trình độ cao.
Thiếu tướng Nguyễn Ngọc Cương - Giám đốc Trung tâm Dữ liệu quốc gia.
Theo ông Cương, cơ sở dữ liệu dân cư đã tạo nền tảng quan trọng cho sự phát triển của kinh tế số. Dữ liệu dân cư chính xác, được chuẩn hóa và cập nhật thường xuyên là điều kiện để các mô hình kinh doanh trên môi trường số vận hành an toàn, hiệu quả và có khả năng mở rộng.
Các lĩnh vực như thương mại điện tử, tài chính số, y tế số, giáo dục số cần dựa trên hệ thống định danh và xác thực điện tử để xác định người dùng, góp phần phòng ngừa gian lận, củng cố niềm tin trong giao dịch. Hơn nữa, khi dữ liệu được khai thác, phân tích bằng công nghệ AI và Big Data, sẽ tạo ra giá trị kinh tế gấp nhiều lần giá trị ban đầu.
Đến nay, cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư đã có 107 triệu dữ liệu công dân, kết nối với 15 bộ ngành và 34 địa phương, tiếp nhận 2,1 tỷ lượt yêu cầu xác thực. Ứng dụng VNeID có 67 triệu tài khoản định danh điện tử, tích hợp 50 tiện ích. Cổng dịch vụ công quốc gia tích hợp 4.700 thủ tục, tiếp nhận 11,5 triệu hồ sơ trực tuyến năm 2025 và tiết kiệm hơn 4.000 tỷ đồng chi phí xã hội. VNeID chi trả 33.000 tỷ tiền an sinh xã hội cho 675.000 người.
Tuy nhiên, theo ông Cương, Việt Nam mới chỉ ở giai đoạn đặt nền móng ban đầu của kinh tế dữ liệu, khi vai trò trung tâm hiện nay chủ yếu thuộc về Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Để kinh tế dữ liệu thực sự trở thành động lực tăng trưởng mới, cần hình thành và khai thác hiệu quả cơ sở dữ liệu tổng hợp quốc gia với 4 trụ cột gồm con người, vật phẩm, địa điểm và hoạt động.
Để vượt qua các điểm nghẽn và tạo bước nhảy vọt cho mục tiêu tăng trưởng GDP hai con số giai đoạn 2026-2030, Bộ Công an đề xuất 5 đột phá chiến lược.
Thứ nhất, xây dựng Nghị quyết của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế dữ liệu, với quan điểm cân bằng giữa vai trò Nhà nước, thị trường và quyền công dân, đồng thời thu hút FDI và hình thành các doanh nghiệp dữ liệu nội địa thế hệ mới.
Thứ hai, xây dựng hệ sinh thái dữ liệu mở phục vụ doanh nghiệp và đổi mới sáng tạo. Bộ Công an đang tham mưu xây dựng nghị định về cơ chế đột phá nhằm khai thác dữ liệu từ Trung tâm Dữ liệu Quốc gia thông qua các vườn ươm sáng tạo, cung cấp hỗ trợ toàn diện cho doanh nghiệp từ hạ tầng, kết nối vốn đến tư vấn chuyên môn, qua đó thúc đẩy khởi nghiệp và thương mại hóa sản phẩm.
Đột phá thứ ba là nâng cấp VNeID thành siêu nền tảng số quốc gia, trung tâm của hệ sinh thái số. Đây là một giải pháp để VNeID không chỉ là ứng dụng định danh mà trở thành điểm truy cập duy nhất, kết nối liền mạch giữa Nhà nước, doanh nghiệp và người dân.
Thứ tư, triển khai chiến lược phát triển công dân số quốc gia với các cơ chế khuyến khích đột phá. Cuối cùng là tổ chức triển khai hiệu quả khung kiến trúc dữ liệu quốc gia và hoàn thiện cơ chế vận hành Trung tâm Dữ liệu Quốc gia theo chỉ đạo của Thủ tướng.
Theo đại diện của Bộ Công an, 5 đột phá này không tồn tại riêng lẻ mà cấu thành một hệ thống tích hợp tác động đến các trụ cột phát triển kinh tế dữ liệu, tạo nền tảng cho phát triển bền vững.
Linh Đan - Võ Vinh