Nặng lòng với quê hương

một giờ trướcBài gốc

Nét đẹp làng cổ Đông Sơn.

Trong không gian thờ tự cổ kính, linh thiêng, xung quanh là cảnh sắc thiên nhiên như bức tranh thủy mặc, người đàn ông đã gần bước sang ngưỡng thất thập cổ lai hy say sưa kể chuyện về ngôi làng cổ Đông Sơn - quê hương của ông bằng tất cả sự hào hứng.

Làng Đông Sơn trước đây tương đối rộng, chia thành Đông Cương thượng và Đông Cương hạ. Thám hoa Thị vệ Trịnh Thế Lợi là người đã có công chọn đất và hợp nhất hai trang Đông Cương thượng, Đông Cương hạ thành ngôi làng Đông Sơn như đã có hôm nay. “Làng Đông Sơn của chúng tôi đặc biệt lắm, chẳng giống bất kỳ một ngôi làng cổ nào đã lưu dấu trên mảnh đất xứ Thanh này” – câu nói của ông Vệ vừa khái quát lại vừa chân tình, gợi mở.

Ngôi làng đã trải qua hàng nghìn năm lịch sử; hệ thống di tích dày đặc, từ chùa Phạm Thông, miếu Nhị thờ Thành hoàng làng, đền thờ Đức Thánh Cả, đền Mẫu... Dường như, trong từng thớ đất, ủ dưới rêu phong hàng rào đá, mái nhà cổ, con đường, ngõ nhỏ, di tích... nơi làng cổ đều lắng đọng giá trị lịch sử - văn hóa.

Có lẽ, chính niềm tự hào được sinh ra và lớn lên trong vành nôi làng cổ đã gieo vào lòng ông Vệ niềm yêu thích, say sưa tìm hiểu, lưu giữ các giá trị lịch sử - văn hóa truyền thống từ rất sớm. Ông để tâm tìm hiểu về các di tích, thích xem và hỏi han các cụ cao niên về cách thức tổ chức, ý nghĩa của những nghi thức, nghi lễ tâm linh trong các dịp lễ lớn của làng... Cứ thế, ông Vệ như chú chim gõ kiến, từng chút một bóc tách, khoan sâu vào mạch nguồn văn hóa làng để hiểu sâu hơn và trăn trở nhiều hơn.

Ông Vệ bộc bạch: “Cũng như bao thế hệ cháu con nơi đây, tôi rời làng để xây dựng cuộc sống riêng, theo đuổi những lý tưởng riêng. Tuy nhiên, tôi chưa khi nào nguôi ngoai trăn trở, thôi thúc làm sao để bảo tồn và phát huy giá trị lịch sử - văn hóa truyền thống, làm sao để làng cổ ngày càng phát triển hơn”.

Năm 2012, sau khi nghỉ hưu, ông Vệ quyết tâm trở lại làng cổ - về lại nơi chôn nhau cắt rốn của mình sinh sống, tham gia cấp ủy - trưởng ban công tác mặt trận. Năm 2015, ông được chính quyền địa phương và Nhân dân tin tưởng bầu làm Bí thư Chi bộ làng Đông Sơn. Năm 2019, ông được bầu làm bí thư chi bộ kiêm trưởng làng Đông Sơn. Trong suốt quá trình hoạt động, ông Vệ đã nỗ lực, tận tâm, nêu cao tinh thần trách nhiệm, có nhiều đóng góp cho sự phát triển về mọi mặt của làng.

Về kinh tế, ông vận động người dân chuyển đổi ngành nghề để nâng cao thu nhập, khai thác hiệu quả tiềm năng, lợi thế của làng. Về văn hóa, tinh thần, ông Vệ chú trọng tuyên truyền, vận động Nhân dân tích cực hưởng ứng, tham gia chương trình xây dựng “Đô thị văn minh, công dân thân thiện”, trọng tâm là cuộc vận động “Người dân TP Thanh Hóa (cũ) nói lời hay, làm việc tốt, hành động thân thiện”. Ông Vệ nỗ lực, linh hoạt, sáng tạo trong việc kêu gọi xã hội hóa để tạo nguồn lực trùng tu, tôn tạo di tích và các công trình phụ trợ khác trên địa bàn... Ông đã góp phần không nhỏ trong việc khôi phục lại một số hoạt động văn hóa tiêu biểu đã bị mai một của lễ hội đền Đức Thánh Cả - lễ hội tiêu biểu nhất làng cổ Đông Sơn, được tổ chức vào ngày 3/3 âm lịch (ngày giỗ Thánh, ngày húy kỵ) hằng năm.

Ông Vệ cho biết: “Trước đây, lễ hội được tổ chức với quy mô lớn, trang trọng, nhiều hoạt động tâm linh, vui hội. Tuy nhiên, theo thời gian, nhất là giai đoạn đất nước trải qua hai cuộc kháng chiến trường kỳ, lễ hội dần mai một. Năm 1993, lễ hội được khôi phục nhưng quy mô không còn như trước, chỉ thực hiện nghi thức tế lễ và rước kiệu”.

Vì vậy, khi về làng đảm nhận công tác mặt trận, ông Vệ đã quyết tâm khôi phục hoạt động hát hội trong ngày giỗ Thánh. Để làm được điều này, ông đã không quản ngại “đi từng ngõ, gõ từng nhà”, vận động người dân thành lập, tham gia các đội, nhóm văn nghệ, đưa phong trào văn nghệ quần chúng của làng sôi nổi hoạt động, thu hút đông đảo tầng lớp Nhân dân tham gia. Chính các đội, nhóm văn nghệ này là nhân tố nòng cốt, đóng góp nhiều tiết mục hay, hấp dẫn trong những dịp hội làng hay phục vụ các sự kiện chính trị, văn hóa khác.

Khi thực hiện chủ trương cứng hóa đường làng, ông Vệ đã tổ chức họp dân, lấy ý kiến về việc phải giữ lại những hàng đá cổ ở ngõ Nhân như một cách trân trọng quá khứ, lưu giữ lại ký ức của làng. Ý kiến của ông Vệ nhận được sự đồng tình, ủng hộ của bà con Nhân dân. Ngày nay, người dân làng cổ hay du khách thập phương ghé thăm làng cổ, dạo bước vào ngõ Nhân đặt chân lên những viên đá cổ sẽ hiểu hơn tấm lòng của người con luôn nỗ lực gìn giữ, bảo tồn giá trị lịch sử - văn hóa làng, xã, dù là nhỏ nhất.

Đến thời điểm hiện tại, tuy đã không còn đảm nhiệm các chức danh bí thư chi bộ hay trưởng làng, ông Vệ vẫn không thôi trăn trở. Ông bộc bạch: “Làng cổ Đông Sơn là tổng hòa, tập hợp của các giá trị chứ không phải là câu chuyện đơn lẻ của di tích này, hạng mục kia. Vì lẽ đó, thiết nghĩ, để khơi dậy những giá trị và biến nó trở thành động lực cho sự phát triển, các cấp, các ngành cần có sự quan tâm, đầu tư một cách bài bản, mang tính tổng thể, đi vào chiều sâu”.

Tình yêu, niềm đam mê cùng nhiệt huyết của nguyên bí thư chi bộ, trưởng làng Đông Sơn Nguyễn Văn Vệ tựa hơi ấm lan tỏa, khiến những vị khách vãng lai như chúng tôi càng thêm yêu mến, mong muốn khám phá, tìm hiểu thêm nhiều điều hay, thú vị về ngôi làng cổ Đông Sơn; nâng cao ý thức, trách nhiệm trong việc bảo tồn và phát huy giá trị lịch sử - văn hóa truyền thống mà cha ông đã dày công vun đắp, trao truyền.

Bài và ảnh: Hoàng Linh

Nguồn Thanh Hóa : http://baothanhhoa.vn/nang-long-voi-que-huong-270247.htm