Cây da trên đường 30-4, TP. Mỹ Tho, tỉnh Tiền Giang.
Theo dòng lịch sử, vùng đất Tiền Giang đã trải qua nhiều cột mốc lịch sử, trong đó nhiều cây cổ thụ như cây da, cây me… đã tồn tại hàng trăm năm, đi qua bao thế hệ đã gắn bó với đời sống tinh thần, sinh hoạt cộng đồng, hay đơn giản là địa điểm để người dân tụ họp. Những cây cổ thụ không chỉ có giá trị về mặt sinh học, tạo cảnh quan, mà còn có giá trị văn hóa, lịch sử và tâm linh.
Mỗi cây cổ thụ đa phần đều mang trong mình một câu chuyện riêng, góp phần xây dựng nền văn hóa đặc sắc của vùng đất này. Từ những cây me cổ thụ gắn liền với những câu chuyện về đời sống của người dân miền Tây, đến những cây da, cây bồ đề ở đình, chùa… mang đậm dấu ấn tâm linh của người dân địa phương.
Chính những giá trị đó, mà việc phát triển, nâng tầm cây cổ thụ trở thành cây di sản càng trở nên cấp thiết hơn. Bởi những cây cổ thụ này không chỉ là “chứng nhân” của quá khứ, mà còn góp phần làm đẹp thêm không gian sống, tạo cảnh quan cho các vùng quê, đô thị.
Theo Chủ tịch Hội Sinh vật cảnh tỉnh Tiền Giang Phạm Văn Chính, hiện trên địa bàn tỉnh Tiền Giang có khoảng 10 cây cổ thụ đạt được các tiêu chí cây di sản Việt Nam như cây da, cây còng trên đường 30-4, TP. Mỹ Tho; cây da ở xã Long Bình, huyện Gò Công Tây; cây thị ở xã Long Khánh, TX. Cai Lậy…
Trước thực trạng biến đổi khí hậu hiện nay, môi trường sống ngày càng khắc nghiệt, các cây cổ thụ chưa được chăm sóc tốt, cây dễ bị sâu bệnh, một số cây bị chết thân chính, cây bị xâm lấn… đã ảnh hưởng rất nhiều đến sự phát triển của cây.
Chính vì vậy, việc xây dựng hồ sơ cho các cây cổ thụ trên địa bàn tỉnh để được công nhận là cây di sản càng trở nên cấp thiết. Các cây cổ thụ khi được công nhận là cây di sản sẽ được sự quan tâm chăm sóc từ chính quyền, cho tới cộng đồng, từ đó các cây cổ thụ được đảm bảo phát triển tốt, cũng như được trở về đúng với giá trị vốn có của nó.
Ông Phạm Văn Chính cho rằng: “Khi các cây cổ thụ được công nhận là cây di sản, chúng ta có thể kết hợp với việc phát triển du lịch, trong đó với những cây di sản đặc trưng có thể thu hút du khách trong và ngoài nước đến tham quan, nghiên cứu, tìm hiểu về giá trị văn hóa, lịch sử đặc sắc của địa phương. Cây di sản không chỉ là tài sản vô giá của Tiền Giang, mà còn là một phần không thể thiếu trong việc gìn giữ, phát huy giá trị văn hóa, lịch sử của tỉnh.
Cây da trên đường 30-4, TP. Mỹ Tho, tỉnh Tiền Giang.
Để bảo vệ và phát triển cây di sản, cần có sự chung tay của cộng đồng, các cơ quan chức năng, cũng như sự quan tâm, đầu tư đúng mức từ chính quyền địa phương. Chỉ khi chúng ta nhận thức đầy đủ về giá trị của những cây di sản, thì chúng mới được bảo vệ và phát triển bền vững trong tương lai”.
Ông Phạm Văn Chính cho biết, hiện Hội Sinh vật cảnh tỉnh Tiền Giang đang làm hồ sơ cây di sản Việt Nam cho cây da ở xã Long Bình, huyện Gò Công Tây. Theo tiến độ thực hiện, còn đang chờ cơ quan quản lý cấp trên giao nhiệm vụ cho Hội Sinh vật cảnh tỉnh để hoàn thành hồ sơ trước khi gửi về Hội Bảo vệ thiên nhiên và môi trường Việt Nam để được xét duyệt cây da này là cây di sản Việt Nam. Ngoài ra, Hội Sinh vật cảnh tỉnh đang phối hợp với UBND xã Bình Ân, huyện Gò Công Tây để làm hồ sơ cây di sản Việt Nam cho cây da của xã.
Các tiêu chí về cây di sản Việt Nam: Nhóm A, cây tự nhiên là cây sống trên 200 năm, cao to, hùng vĩ, có giá trị về đa dạng sinh học và môi trường, hoặc về văn hóa, lịch sử… Nhóm B, cây trồng là cây sống trên 100 năm, cao to, hùng vĩ, có giá trị về đa dạng sinh học và môi trường, hoặc về văn hóa, lịch sử… Nhóm C, cây khác là các cây gần đạt các tiêu chí cây di sản nhóm A, B nhưng có giá trị đặc biệt về khoa học, văn hóa, lịch sử, mỹ quan; cây tổ hoặc cây mẹ, cây cảnh đặc sắc…
Do đó, để được công nhận là cây di sản Việt Nam đòi hỏi nhiều tiêu chí khắt khe, chính vì vậy trong quá trình làm hồ sơ cho các cây cổ thụ, Hội Sinh vật cảnh tỉnh gặp không ít khó khăn. Mong rằng trong thời gian tới Hội sẽ nhận được sự quan tâm của lãnh đạo các cấp, các ngành và chính quyền địa phương để tạo điều kiện thuận lợi cho việc lập hồ sơ phát triển cây di sản Việt Nam cho tỉnh Tiền Giang.
HỮU THÔNG