NATO tái cấu trúc Bắc Âu: Phần Lan, Thụy Điển thành 'lá chắn mới'

3 giờ trướcBài gốc

Binh sĩ thuộc Lực lượng Phòng vệ Phần Lan bên cạnh Hệ thống tên lửa đa phóng M270 trong cuộc diễn tập quân sự Cold Response 22 ở Setermoen, miền Bắc Na Uy. Ảnh: AFP/TTXVN

Từ Phần Lan đến Thụy Điển, mạng lưới chỉ huy, hậu cần và tác chiến đang được tái cấu trúc toàn diện – biến khu vực này thành tuyến phòng thủ trọng yếu nhất của NATO trước các động thái quân sự của Nga.

Theo nhận định mới đây của các chuyên gia Piotr Szymański và Jacek Tarociński tại Trung tâm Nghiên cứu phương Đông (osw.waw.pl/en) có trụ sở tại Ba Lan, việc Phần Lan và Thụy Điển gia nhập NATO đã thúc đẩy liên minh này thực hiện một cuộc tái cơ cấu chiến lược sâu rộng ở khu vực Bắc Âu. Quá trình này đang định hình một không gian tác chiến tích hợp, đặc biệt trên bộ và trên không, nhằm hỗ trợ kế hoạch phòng thủ khu vực của NATO – kế hoạch Tây Bắc, bao gồm các vùng phía Bắc của Đại Tây Dương, Anh và Bán đảo Scandinavia.

Một trong những thay đổi cơ bản nhất là việc chuyển giao trách nhiệm phòng thủ sườn phía Bắc cho Bộ Chỉ huy Lực lượng Liên hợp (JFC) Norfolk tại Mỹ. Ban đầu, sau khi gia nhập, Phần Lan và Thụy Điển được đặt dưới quyền chỉ huy của JFC Brunssum (cùng với các quốc gia Trung Âu như Đức, Ba Lan và Baltic).

Tuy nhiên, cả hai quốc gia đã vận động hành lang thành công để được chuyển giao về JFC Norfolk, nơi giám sát các hoạt động của đồng minh tại các quốc gia Bắc Âu khác là Iceland, Đan Mạch và Na Uy. Quá trình này thể hiện tham vọng của các quốc gia Bắc Âu nhằm hình thành một trụ cột quân sự phía Bắc tích hợp trong liên minh.

Để cụ thể hóa chiến lược trên bộ, vào ngày 3/10 vừa qua, Bộ Tư lệnh Lực lượng Lục quân Bắc Âu (MCLCC) đã được thành lập tại thành phố Mikkeli, Phần Lan. Về nhiệm vụ: Lập kế hoạch và tiến hành các hoạt động trên bộ ở sườn phía Bắc của NATO.

Cụ thể, trong điều kiện bình thường, đây là nơi triển khai các cuộc tập trận và hoạt động chung, còn trong bối cảnh bất trắc, trụ sở sẽ giám sát và lập kế hoạch cho các hoạt động trên bộ và phòng thủ tại vùng Cực Bắc.

Về cơ cấu: Bộ Tư lệnh này được thành lập trên cơ sở Bộ Tư lệnh Lục quân Phần Lan, hiện có 10 sĩ quan tham mưu NATO và có kế hoạch mở rộng lên 50 sĩ quan. MCLCC là một bộ phận trực thuộc JFC Norfolk.

Bên cạnh đó, Lực lượng Lục quân Tiền phương (FLF) của liên minh dự kiến sẽ được triển khai vào cuối năm nay tại miền Bắc Phần Lan (Lapland), cụ thể là ở Rovaniemi và Sodankylä.

Về thành phần: Được mô phỏng theo các đơn vị FLF đã đồn trú ở sườn phía Đông, Thụy Điển đóng vai trò là quốc gia khung, với nòng cốt là Lữ đoàn Cơ giới Bắc Cực số 19 (Norrbotten). Các phân đội nhỏ hơn dự kiến sẽ đến từ Na Uy và Đan Mạch, trong khi Iceland, Pháp và Anh có thể chỉ đóng góp sĩ quan tham mưu.

Về quy mô: FLF ở Phần Lan sẽ có khả năng mở rộng lên quy mô lữ đoàn (4.000–5.000 quân).

Về vai trò: Trong trường hợp chiến tranh, lữ đoàn FLF sẽ là một phần của sư đoàn Phần Lan chịu trách nhiệm bảo vệ phía Bắc Bắc Cực của nước này.

Sự tập trung lực lượng trên bộ này xuất phát từ sự yếu kém tương đối của lực lượng bộ binh Bắc Âu tại chiến trường ngoại vi, nơi giáp với Bán đảo Kola của Nga, vốn được quân sự hóa mạnh mẽ. Ban đầu, Phần Lan tuyên bố sẽ không tìm kiếm sự triển khai lực lượng NATO trên lãnh thổ của mình, nhưng sau khi xung đột ở Ukraine nổ ra, Phần Lan đã đảo ngược lập trường này.

Ngoài ra, lực lượng không quân là quân chủng có tính liên kết cao nhất trong các nước Bắc Âu. Sự hợp tác này được xây dựng dựa trên nhiều năm hợp tác chung giữa các lực lượng không quân theo Hợp tác Quốc phòng Bắc Âu (NORDEFCO) bao gồm Đan Mạch, Phần Lan, Iceland, Na Uy và Thụy Điển. Mục tiêu dài hạn là đạt được khả năng tương tác và sẵn sàng tác chiến tối đa như một lực lượng thống nhất trong các hoạt động không quân chung quy mô lớn theo Khái niệm Không quân Bắc Âu.

Để tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động đó, Trung tâm Điều hành Không quân Liên hợp Bắc Âu (CAOC) sẽ được thành lập tại Bodø, Na Uy, vào cuối năm 2025 với nhiệm vụ: Lập kế hoạch, kiểm soát, điều phối, giám sát và hỗ trợ các hoạt động không quân ở Bắc Âu, cũng như thực hiện quyền chỉ huy trực tiếp.

Vị trí chiến lược: Đây sẽ là trung tâm thứ ba của NATO, nhằm mục đích giảm bớt gánh nặng cho CAOC đặt tại Uedem, Đức, hiện đang quản lý không phận NATO ở phía Bắc dãy Alps. Các trung tâm này báo cáo trực tiếp cho Bộ Tư lệnh Không quân Đồng minh (AIRCOM).

Sự hợp tác chặt chẽ hơn trong các lĩnh vực như lập kế hoạch, chỉ huy và kiểm soát, cũng như việc sử dụng chung các căn cứ và huấn luyện chung, được thúc đẩy bởi quyết định của Na Uy, Đan Mạch và Phần Lan về việc sử dụng F-35A làm máy bay chiến đấu duy nhất của họ. Ngoài ra, trong tháng 6 và tháng 7 vừa qua, NATO đã thử nghiệm vận hành máy bay tình báo, giám sát và trinh sát không người lái cỡ lớn (RQ-4D Global Hawk) từ căn cứ không quân Pirkkala ở Phần Lan.

Về mặt hậu cần, Thụy Điển được giao nhiệm vụ thành lập Sở chỉ huy Nhóm Hỗ trợ Hậu cần Liên hợp tại Enköping vào năm 2027. Đơn vị này sẽ bao gồm 70 sĩ quan trong thời bình và tăng lên 160 sĩ quan trong thời chiến hoặc khủng hoảng. Đến năm 2029, một tiểu đoàn thông tin liên lạc mới được phân công phụ trách sườn phía Bắc dự kiến sẽ đạt được năng lực hoạt động đầy đủ, với sở chỉ huy đặt tại Đan Mạch và các đại đội được thành lập trên khắp các nước Bắc Âu.

Theo kế hoạch phòng thủ khu vực Tây Bắc ở Bắc Âu, mức độ hội nhập thấp nhất được dự kiến trong lĩnh vực hàng hải, do các nước Bắc Âu sẽ được chia thành hai khu vực hoạt động chính. Trong khi Hải quân Đan Mạch và Na Uy tập trung vào Biển Bắc, Biển Na Uy và Biển Barents, thì Thụy Điển và Phần Lan tập trung vào Biển Baltic.

Hiện tại, các hoạt động hải quân của họ ở Biển Baltic do bộ chỉ huy đa quốc gia, Lực lượng Đặc nhiệm Chỉ huy Baltic (CTF Baltic), chỉ huy, được thành lập vào tháng 10/2024. CTF Baltic đang chịu trách nhiệm cho hoạt động tăng cường cảnh giác hàng hải theo Chiến dịch "Baltic Sentry", nhằm tăng cường sự hiện diện quân sự của NATO tại Biển Baltic và cải thiện khả năng ứng phó của các đồng minh trong bảo vệ các cơ sở hạ tầng quan trọng. CTF Baltic dự kiến sẽ chuyển đến Gdynia (Ba Lan) vào năm 2028 và đến Thụy Điển vào năm 2032.

Tóm lại, quá trình thành lập các đơn vị và cơ cấu quân sự mới ở Bắc Âu là một phần quan trọng trong việc chuyển giao trách nhiệm phòng thủ của NATO. Tuy nhiên, các quốc gia khác trong khu vực Baltic lo ngại rằng quá trình này có thể củng cố xu hướng hướng nội trong hợp tác quốc phòng Bắc Âu.

Vũ Thanh/Báo Tin tức và Dân tộc

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/phan-tichnhan-dinh/nato-tai-cau-truc-bac-au-phan-lan-thuy-dien-thanh-la-chan-moi-20251014171055147.htm