Theo tờ Business Insider, hình ảnh xác xe tăng và xe bọc thép nằm rải rác trên các con đường hay cánh đồng ở Ukraine đã trở nên quen thuộc. Theo ước tính, trong số hàng nghìn phương tiện đã bị hư hại hoặc phá hủy có nhiều chiếc là mục tiêu tấn công của UAV.
Tuy nhiên, Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) hiện vẫn sẵn sàng đặt cược lớn vào các loại xe bọc thép, khi nhiều nước trang bị thêm xe tăng cho quân đội. Thậm chí, các mẫu xe tăng mới giúp châu Âu đối phó với cuộc xung đột tiềm tàng với Nga cũng đang được phát triển.
UAV cảm tử của Nga tấn công và phá hủy xe tăng Leopard 2A4 do Đức sản xuất gần Robotyne, Ukraine. Ảnh: Bộ Quốc phòng Nga
Trong năm nay, nhiều nước thành viên NATO đã công bố việc mua xe tăng như Thụy Điển và CH Séc, mỗi nước mua 44 xe tăng chiến đấu chủ lực Leopard 2A8 do Đức sản xuất, Hà Lan mua 46 chiếc và Croatia mua 50 chiếc. Ngoài ra, Ba Lan tiết lộ đang đặt mua 180 xe tăng K2 Black Panthers từ Hàn Quốc.
Lithuania, nước thành viên NATO có biên giới giáp vùng Kaliningrad của Nga, cũng lần đầu tiên thông báo mua xe tăng. Một quan chức Lithuania cho biết, quyết định này được đưa ra sau khi xung đột Nga - Ukraine bùng nổ.
Trong khi đó, quân đội Đức cũng đang đầu tư mạnh vào xe tăng Leopard 2A8 và triển khai một lữ đoàn tại Lithuania. Đây là lữ đoàn thường trực quy mô lớn đầu tiên của Đức ở nước ngoài kể từ Thế chiến II. Chỉ huy lữ đoàn nhấn mạnh, cuộc xung đột ở Ukraine đã chứng minh xe tăng sẽ là chìa khóa để bảo vệ NATO.
Được biết, Leopard 2A8 hiện là mẫu xe tăng tiên tiến nhất thuộc dòng Leopard do tập đoàn KNDS Deutschland sản xuất, với những cải tiến dựa trên kinh nghiệm từ cuộc xung đột Ukraine như khả năng bảo vệ trước UAV.
Trong khi đó, các công ty quốc phòng lớn của châu Âu là Leonardo và Rheinmetall đã công bố một liên doanh 50/50 vào năm 2024 để phát triển và sản xuất xe tăng và xe bọc thép. Hãng RENK của Đức công bố khoản đầu tư 585 triệu USD trong năm nay vào năng lực sản xuất xe bọc thép.
Ngoài ra, hàng chục quốc gia châu Âu đang tích cực phát triển một loại xe tăng chiến đấu chủ lực thế hệ mới cho các cuộc xung đột trong tương lai và gọi là xe tăng thiết giáp chủ lực của châu Âu.
Xe tăng đã hết thời?
Trong những cuộc xung đột ở Trung Đông, nơi Mỹ và các đồng minh chiếm ưu thế trên không, xe tăng lại đóng vai trò quyết định dưới mặt đất như "Chiến dịch Sấm Sét" ở Baghdad, Iraq năm 2003 hay các cuộc đụng độ xe tăng trong Cuộc chiến vùng Vịnh năm 1991.
Tuy nhiên, điều tương tự đã không xảy ra ở Ukraine. Theo đó, xung đột Nga – Ukraine trở thành một cuộc giao tranh dai dẳng. Cả hai bên đều xây dựng các tuyến phòng thủ như chiến hào, rào chắn bê tông cố định và bãi mìn cùng sự giám sát liên tục trên không từ UAV. Điều này đã cản trở hoạt động của xe tăng.
Nga lắp lồng chống UAV bao quanh xe tăng T-80. Ảnh: Bộ Quốc phòng Nga
Nỗ lực lớn cuối cùng của Ukraine trong việc triển khai xe tăng là cuộc phản công vào năm 2023, khi các lực lượng Kiev cố gắng sử dụng xe tăng mới của phương Tây. Kết quả cuối cùng là, Ukraine phải chịu tổn thất nặng nề trước các tuyến phòng thủ được Nga chuẩn bị sẵn sàng trong giai đoạn sự hỗ trợ của phương Tây dành cho Kiev bị trì hoãn.
Trong khi đó, Nga cũng đã tiếp tục thử vận may bằng các cuộc tấn công cơ giới, nhưng không đạt được thành công đáng kể.
UAV biến tiền tuyến trở thành nơi nguy hiểm cho hoạt động của các phương tiện chiến đấu, buộc quân Nga và Ukraine phải thận trọng hơn. Đôi khi, xe tăng được sử dụng với số lượng nhỏ cho các cuộc tấn công được tính toán thời gian cẩn thận, dưới sự yểm trợ của UAV, hệ thống tác chiến điện tử và nhiều phương tiện khác.
Vào giai đoạn đầu của cuộc chiến UAV, "rất nhiều xe tăng đã bị UAV góc nhìn thứ nhất (FPV) tiêu diệt một cách dễ dàng. Chỉ cần một chiếc UAV trị giá 500 USD đã phá hủy được xe tăng có giá 5 triệu USD", Đại tá Hamish de Bretton-Gordon, cựu sĩ quan quân đội Anh chia sẻ với Business Insider.
Trên thực tế, với phần giáp bảo vệ mỏng, xe tăng dễ dàng phát nổ ngay cả khi bị các UAV cỡ nhỏ tấn công.
Ông Scott Boston, chuyên gia về chiến tranh trên bộ tại RAND nhận định, "cả Nga và Ukraine đều giữ xe tăng hoạt động ở khoảng cách khá xa so với đường giao tranh vì không muốn mạo hiểm". Cả hai bên cũng gia cố lớp giáp bảo vệ để tăng khả năng chống chịu cho xe tăng, nếu chúng phải đối mặt với UAV trong chiến đấu.
NATO đang theo dõi sát sao cuộc xung đột ở Ukraine và rút ra các bài học kinh nghiệm để chuẩn bị cho nguy cơ đụng độ tiềm tàng với Nga. Theo các chuyên gia, xung đột giữa Nga - Ukraine và cuộc đụng độ trực tiếp giữa Nga - NATO sẽ rất khác khi nói tới khía cạnh vũ khí. Bởi NATO có hỏa lực mạnh hơn đáng kể so với Ukraine, điều này có thể ngăn chặn xung đột trở thành nơi UAV chiếm ưu thế.
Ông de Bretton-Gordon cho rằng, năng lực của liên minh quân sự NATO "vượt xa Ukraine và Nga" với sự xuất hiện của nhiều thiết bị tối tân như tiêm kích tàng hình F-35.
Về mặt lý thuyết, NATO có năng lực yểm trợ trên không cần thiết để triển khai xe tăng hiệu quả và với số lượng lớn hơn nhiều so với những gì đã diễn ra ở Ukraine. Ngoài ra, phương Tây cũng đang nâng cấp xe tăng với mục tiêu đối phó với mối đe dọa từ UAV và phát triển một loạt các hệ thống chống UAV.
"Xe tăng vẫn có vai trò trong chiến đấu. Chúng tạo ra hiệu ứng gây sốc, hỏa lực tầm xa. Nếu bạn có thể giảm thiểu một phần tác động của UAV, tôi nghĩ xe tăng rõ ràng vẫn có vai trò”, ông Edmonds nhận định.
Bộ trưởng Lục quân Mỹ cũng chung quan điểm khi cho rằng những dự đoán về sự lụi tàn của xe tăng có thể là không chính xác. Các chuyên gia tin xe tăng sẽ cần thiết cho nhiệm vụ chiếm giữ lãnh thổ.
Ông de Bretton-Gordon kết luận, "tính cơ động của hỏa lực và khả năng bảo vệ vẫn là nền tảng trên chiến trường" và NATO vẫn đang đặt cược vào xe tăng.
Minh Thu