Nền tảng blockchain Việt Nam tự phát triển có gì đặc biệt?

4 giờ trướcBài gốc

NDAChain được nghiên cứu từ cuối năm 2024 và chính thức công bố vào tháng 6/2025. Đây là dự án công nghệ trọng điểm do Trung tâm Dữ liệu Quốc gia (thuộc Bộ Công an) chủ trì, dưới sự định hướng và hỗ trợ của Hiệp hội Dữ liệu quốc gia – tổ chức mới thành lập với nhiệm vụ xây dựng và làm chủ các công nghệ lõi phục vụ phát triển hạ tầng số.

NDAChain là nền tảng blockchain hướng đến xây dựng hạ tầng dữ liệu an toàn và chủ động cho Việt Nam.

Khác với các blockchain công khai như Ethereum hay Bitcoin, NDAChain vận hành theo mô hình blockchain cấp phép. Đồng nghĩa với việc chỉ có một nhóm các nút xác thực – hiện gồm 49 thành viên là các doanh nghiệp công nghệ lớn trong nước – mới được quyền tham gia xác nhận và ghi nhận giao dịch. Mô hình này không chỉ giúp nâng cao hiệu quả quản trị mà còn phù hợp với yêu cầu kiểm soát chặt chẽ trong các lĩnh vực liên quan đến dữ liệu công dân, hồ sơ số hay thông tin dịch vụ công.

Theo nhóm phát triển, trong điều kiện giả lập với năm nút xác thực và độ trễ mô phỏng 50 ms, NDAChain đạt tốc độ trung bình 1.200 giao dịch mỗi giây, với độ trễ xác nhận khoảng 1,5 giây. Khi được tối ưu, hệ thống có thể xử lý tới 3.600 giao dịch/giây – con số tiệm cận các nền tảng blockchain tốc độ cao đang hoạt động quốc tế.

Sơ đồ kiến trúc hệ thống NDAChain.

NDAChain sử dụng thuật toán đồng thuận Proof-of-Authority (PoA), một cơ chế cho phép xác thực nhanh, ổn định và ít tiêu tốn năng lượng. Đồng thời, nền tảng này tích hợp công nghệ bảo mật Zero-Knowledge Proof (ZKP), cho phép xác minh dữ liệu mà không cần tiết lộ nội dung gốc – giải pháp đặc biệt cần thiết trong các hệ thống liên quan đến thông tin nhạy cảm và quyền riêng tư cá nhân.

Không chỉ dừng lại ở tốc độ và độ tin cậy, NDAChain còn được xây dựng theo các tiêu chuẩn quốc tế như W3C DID (định danh phi tập trung), Verifiable Credentials và GDPR, tạo điều kiện thuận lợi cho việc tích hợp vào các hệ thống xuyên biên giới, phù hợp với định hướng mở rộng và liên thông quốc tế trong tương lai.

NDAChain được thiết kế để đóng vai trò như một lớp hạ tầng trung gian thông minh, đảm nhiệm việc xác thực, ghi nhận và mã hóa dữ liệu trước khi chuyển về các trung tâm xử lý chính. Nhờ đó, hệ thống giúp giảm tải cho các cơ sở dữ liệu trung tâm, đồng thời tăng khả năng truy vết, giám sát và minh bạch hóa thông tin ở mọi cấp độ.

Tiềm năng ứng dụng của NDAChain được đánh giá là rất rộng. Trong lĩnh vực sản xuất và logistics, nền tảng có thể hỗ trợ theo dõi hành trình hàng hóa, xác thực chứng từ vận chuyển và quản lý chuỗi cung ứng. Đối với ngành dược phẩm và thực phẩm, NDAChain đóng vai trò như một công cụ chống hàng giả, truy xuất nguồn gốc sản phẩm từ nhà máy đến người tiêu dùng.

Trong các lĩnh vực như giáo dục, bảo hiểm hay tài chính, NDAChain có thể dùng để xác thực hồ sơ, hợp đồng và danh tính khách hàng một cách bảo mật, không cần phụ thuộc vào bên thứ ba. Điều này giúp rút ngắn thời gian xử lý, hạn chế gian lận và tạo nền tảng cho các giao dịch điện tử đáng tin cậy.

Cùng với NDAChain, Hiệp hội Dữ liệu quốc gia cũng đang phát triển hệ thống định danh phi tập trung NDA DID. Với mô hình này, cá nhân hoặc tổ chức sẽ được toàn quyền kiểm soát thông tin định danh của mình, thay vì phụ thuộc vào đơn vị quản lý trung gian. Đây được xem là bước đi cần thiết nhằm khắc phục những hạn chế cố hữu của mô hình dữ liệu tập trung như thiếu bảo mật, khó liên thông và kém linh hoạt khi triển khai trên diện rộng.

Theo kế hoạch, NDAChain sẽ được tích hợp vào Trung tâm Dữ liệu Quốc gia trong năm 2025. Giai đoạn tiếp theo, từ năm 2026, nền tảng sẽ được mở rộng áp dụng tại các địa phương, trường đại học và doanh nghiệp công nghệ trong nước. Định hướng lâu dài là phát triển các lớp mở rộng (Layer 2), xây dựng hệ sinh thái ứng dụng đa ngành và thúc đẩy hợp tác quốc tế trong lĩnh vực dữ liệu số.

Không chỉ dừng lại ở một nền tảng công nghệ độc lập, NDAChain còn là mảnh ghép cốt lõi trong quá trình hình thành hệ sinh thái dữ liệu quốc gia – nơi các cơ quan nhà nước, doanh nghiệp, tổ chức và cá nhân có thể tương tác, chia sẻ và xác thực thông tin số một cách thống nhất, an toàn và có kiểm soát.

Hệ sinh thái này bao gồm: nền tảng blockchain NDAChain, hệ thống định danh phi tập trung NDA DID và Trung tâm Dữ liệu Quốc gia – nơi vận hành, điều phối và lưu trữ dữ liệu lõi. Cấu trúc này cho phép mỗi giao dịch dữ liệu đều được theo dõi từ điểm phát sinh đến điểm xử lý cuối cùng, với khả năng xác thực, bảo mật và truy xuất rõ ràng.

Mô phỏng cơ chế vận hành của NDAChain trong hệ thống dữ liệu số quốc gia.

Trong tương lai, hệ sinh thái dữ liệu quốc gia được dự đoán sẽ là nền tảng dùng chung cho nhiều ứng dụng số, từ dịch vụ công trực tuyến, số hóa hành chính, hệ thống giáo dục mở, thanh toán số cho đến các công cụ hỗ trợ quản trị doanh nghiệp và nền kinh tế số địa phương. Khi được triển khai đầy đủ sẽ giúp Việt Nam giảm phụ thuộc vào hạ tầng công nghệ nước ngoài, đồng thời tăng cường chủ động trong kiểm soát dữ liệu, bảo vệ thông tin cá nhân và bảo đảm chủ quyền số.

Sự ra đời của NDAChain cho thấy Việt Nam đang từng bước tiếp cận và làm chủ các công nghệ hạ tầng trọng yếu, không chỉ phục vụ quản trị quốc gia mà còn mở đường cho doanh nghiệp trong nước triển khai các dịch vụ số có giá trị cao.

Diễm Quỳnh

Nguồn Tri Thức & Cuộc Sống : https://kienthuc.net.vn/nen-tang-blockchain-viet-nam-tu-phat-trien-co-gi-dac-biet-post1551481.html