Nên trao quyền chủ động hơn cho hiệu trưởng trong việc bố trí tiết dạy thêm

4 giờ trướcBài gốc

Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành dự thảo Thông tư sửa đổi, bổ sung Thông tư số 29/2024/TT-BGDĐT ngày 30/12/2024 quy định về dạy thêm, học thêm.

Trong đó, dự thảo có một số điểm đáng chú ý như: Cho phép linh hoạt hơn về thời lượng dạy thêm trong nhà trường (từ giới hạn cố định 2 tiết/tuần/môn sang giao quyền quyết định cho Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo quyết định đối với những trường hợp theo đề nghị của hiệu trưởng nhà trường); Tăng cường báo cáo, công khai thông tin về dạy thêm ngoài nhà trường. Giáo viên dạy thêm ngoài nhà trường phải báo cáo trước khi bắt đầu và cập nhật báo cáo khi có thay đổi của một trong những nội dung báo cáo.

Quy định không quá 2 tiết/tuần chưa đáp ứng nhu cầu dạy học thực tiễn

Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, thầy Huỳnh Thanh Phú - Hiệu trưởng Trường Trung học phổ thông Bùi Thị Xuân (phường Bến Thành, thành phố Hồ Chí Minh) cho rằng, việc cho phép linh hoạt hơn về thời lượng dạy thêm trong nhà trường từ giới hạn cố định 2 tiết/tuần sang giao quyền quyết định cho Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo quyết định đối với những trường hợp đặc biệt theo đề nghị của hiệu trưởng nhà trường là hợp lý.

Đây không chỉ là sự linh hoạt trong quản lý, mà còn là cơ hội để các cơ sở giáo dục thiết kế chương trình tăng cường một cách khoa học, hiệu quả và đúng định hướng phát triển năng lực của học sinh.

Theo quy định mới trong dự thảo, hiệu trưởng sẽ được đề nghị số tiết dạy thêm cho từng môn, từng tổ hợp, dựa trên phân tích nhu cầu học tập, năng lực tiếp thu và mục tiêu rèn luyện của học sinh. Điều này tạo điều kiện để các tổ chuyên môn xây dựng lộ trình phù hợp, tránh dàn trải, đảm bảo chiều sâu kiến thức, đặc biệt với những môn thi tốt nghiệp và các khối thi đại học.

Thực tế cho thấy, để đạt điểm từ 8 trở lên trong kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông, học sinh thường phải tham gia học thêm 3 buổi mỗi tuần và kéo dài liên tục trong 3 năm học. Khi bước vào trung học phổ thông, nhu cầu bổ sung, củng cố và nâng cao kiến thức trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Vì vậy, việc tăng cường thời lượng dạy thêm trong nhà trường là điều hoàn toàn hợp lý.

Song, việc dự thảo chỉ cho phép dạy thêm, dạy bồi dưỡng học sinh giỏi tối đa 2 tiết mỗi tuần có thể gây ra sự “bó buộc”. Thời lượng này không đủ để nhà trường triển khai dạy học cho học sinh với những kiến thức nâng cao và thời gian rèn luyện kỹ năng làm bài cho học sinh cuối cấp. Từ đó, dẫn tới gia tăng áp lực học thêm bên ngoài, điều mà ngành giáo dục đang nỗ lực giảm bớt.

Thầy Huỳnh Thanh Phú - Hiệu trưởng Trường Trung học phổ thông Bùi Thị Xuân (phường Bến Thành, thành phố Hồ Chí Minh). Ảnh NVCC

Còn theo thầy Phạm Kim Thư - Hiệu trưởng Trường Trung học phổ thông Mai Hắc Đế (phường Hoàng Mai, Hà Nội), hướng sửa đổi giữ mức 2 tiết, được vượt quá trong “trường hợp đặc biệt” do Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo quyết định theo đề nghị của hiệu trưởng là phương án phù hợp giúp “mở khóa có kiểm soát”, vừa linh hoạt vừa giữ quản lý nhà nước.

Việc dự thảo cho phép hiệu trưởng căn cứ vào điều kiện thực tiễn để đề xuất bổ sung thời lượng dạy thêm, học thêm giúp trường học có thêm “dư địa” để đáp ứng nhu cầu học tập đa dạng, nhất là với học sinh cuối cấp có nhu cầu ôn thi theo giai đoạn cao điểm, học sinh học lực chưa đạt cần phụ đạo kịp thời để đạt chuẩn đầu ra hay các nhóm học sinh được bồi dưỡng theo kế hoạch chuyên môn.

Khi được giao cơ chế đề xuất và cơ quan quản lý xem xét quyết định, trường học có thể chủ động thiết kế hỗ trợ học tập theo thực tế từng năm học, giảm tình trạng học sinh phải tìm đến học thêm bên ngoài, đồng thời tăng tính công bằng cơ hội học tập.

Cũng theo thầy Thư, quy định “không quá 2 tiết/tuần/môn” trong dự thảo có ưu điểm là tạo trần kỹ thuật để tránh lạm dụng, bảo vệ thời gian tự học, nghỉ ngơi của học sinh và giúp trường học kiểm soát kế hoạch năm học.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy nhu cầu không “phẳng” theo tuần, có giai đoạn cần tăng cường như cận kỳ thi, giai đoạn củng cố nền tảng, hoặc khi phổ điểm đầu vào có biến động. Vì vậy, quy định không quá 2 tiết/tuần đôi khi chưa đáp ứng nhu cầu thực tiễn.

Thầy Phạm Kim Thư - Hiệu trưởng Trường Trung học phổ thông Mai Hắc Đế (phường Hoàng Mai, Hà Nội). Ảnh website nhà trường.

Đồng ý kiến với quan điểm trên, thầy Nguyễn Hải Nam - Hiệu trưởng Trường Trung học phổ thông Kon Tum (phường Kon Tum, tỉnh Quảng Ngãi) cho rằng, việc chuyển từ giới hạn cố định 2 tiết/tuần sang trao quyền quyết định cho Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo đối với những trường hợp đặc biệt sẽ giúp các trường cởi trói về thời lượng dạy thêm.

Tuy nhiên, việc không có quy định mức tối đa sẽ gây khó khăn cho các trường trong quá trình triển khai. Với 2 tiết/tuần là không đủ để tạo ra sự thay đổi về chất lượng học tập đối với hai đối tượng học sinh có nhu cầu tăng thời lượng dạy thêm lớn, nhất là học sinh giỏi và học sinh ôn thi tốt nghiệp.

Bên cạnh đó, khi số lượng tiết dạy thêm tăng lên cũng ảnh hưởng đến việc bố trí công việc và định biên giáo viên trong nhà trường. Trước đây, những tiết này không được quy định trong định mức của giáo viên, nhưng hiện nay các hoạt động như dạy ôn thi tốt nghiệp, bồi dưỡng học sinh, nghiên cứu khoa học,... đều được tính số tiết, dẫn đến tổng số tiết trong nhà trường sẽ bị đội lên. Điều này khiến lượng giáo viên theo định biên cũ rất khó đáp ứng được nhu cầu giảng dạy nếu số tiết tăng lên.

Vì vậy, nếu việc tăng thời lượng được thông qua và giao cho Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo quyết định, cần dựa trên tình hình thực tiễn của địa phương để có hướng dẫn số tiết cần ở mỗi môn sao cho đảm bảo các trường không bị phá vỡ cấu trúc chung về bố trí công việc.

Thầy Nguyễn Hải Nam - Hiệu trưởng Trường Trung học phổ thông Kon Tum (tỉnh Quảng Ngãi). Ảnh website nhà trường.

Hiệu trưởng nên được trao quyền chủ động xây dựng phương án, kế hoạch dạy và học thêm

Theo thầy Nguyễn Hải Nam, việc dự thảo quy định giáo viên phải báo cáo hiệu trưởng trước khi dạy thêm ngoài nhà trường và cập nhật khi có thay đổi là điểm mới cần thiết. Mặc dù thông tư hiện hành đã đề cập đến việc báo cáo về địa điểm, thời gian và giấy phép, nhưng việc giáo viên chỉ báo cáo một lần khiến hiệu trưởng khó theo dõi, kiểm tra. Với quy định mới yêu cầu cập nhật thông tin thường xuyên, hiệu trưởng sẽ nắm bắt được công việc bên ngoài của giáo viên, biết được giáo viên đang làm gì và ở mức độ nào, từ đó tạo thuận lợi hơn cho công tác quản lý chung.

Thầy Nam cũng nhấn mạnh, để việc triển khai quy định dạy thêm học thêm đạt hiệu quả, nên giao quyền tự chủ sắp xếp số lượng tiết cho hiệu trưởng, tránh phải chờ phê duyệt quá lâu dẫn tới chậm tiến độ triển khai. Đồng thời, Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo nên căn cứ tình hình thực tiễn và đưa ra quy định cụ thể về mức trần số tiết tối đa mà các trường được phép thực hiện, đảm bảo không phá vỡ cấu trúc chung về bố trí công việc và định mức giảng dạy.

Thầy Thư cũng nhấn mạnh, trong trường hợp cho phép tăng thời lượng dạy thêm, quy định cần có khung “mở nhưng rõ”. Nếu giao thẩm quyền cho Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo quyết định, nên kèm tiêu chí và trần tối đa tham chiếu theo giai đoạn/đối tượng, tránh mỗi nơi hiểu một kiểu.

Bên cạnh đó, xây dựng cơ chế kinh phí minh bạch cho dạy thêm trong trường, đặc biệt với phụ đạo/hỗ trợ học sinh yếu, ôn cuối cấp theo kế hoạch, để tránh “lấy ngoài bù trong”, đồng thời bảo đảm quyền lợi giáo viên.

Hơn nữa, cần thiết lập hệ thống báo cáo điện tử thống nhất như: biểu mẫu, tần suất, trường dữ liệu tối thiểu, giảm thủ tục giấy tờ nhưng vẫn đủ dữ liệu giám sát.

Ngoài ra, nên tăng cường hướng dẫn kiểm tra, giám sát theo rủi ro, tập trung vào dấu hiệu ép buộc, thu chi không minh bạch, quảng cáo sai,…thay vì kiểm tra dàn trải.

Trong khi đó, theo thầy Huỳnh Thanh Phú, hiện nay, quy định không được thu học phí dạy thêm trong nhà trường đang đặt ra một bài toán khó cho các cơ sở giáo dục. Khi nhu cầu học thêm của học sinh tăng, đặc biệt ở những khối cuối cấp, các trường buộc phải mở thêm tiết nhưng lại rơi vào tình trạng thiếu giáo viên. Nếu tăng số tiết dạy thêm cho đội ngũ hiện có, nhiều thầy cô sẽ dạy vượt định mức 17 tiết/tuần, thậm chí dư nhiều tiết. Khi đó, kinh phí chi trả tiền dạy thêm giờ sẽ tăng rất cao, gây áp lực lớn lên ngân sách nhà trường.

Giải pháp thuê giáo viên hợp đồng từ bên ngoài tuy giúp tối ưu chi phí, nhưng lại phát sinh một vướng mắc khác về nguồn kinh phí trả cho đội ngũ giáo viên hợp đồng.

Chính vì vậy, trong bối cảnh nguồn lực hạn chế, hầu hết các trường chỉ tăng giờ dạy thêm ở khối 12, nơi áp lực thi cử cao nhất. Nhưng đây vẫn chỉ là giải pháp “chữa cháy”, không thể đáp ứng đầy đủ nhu cầu học tập của toàn bộ học sinh.

Để giải quyết vấn đề này, nên trao quyền tuyển dụng cho nhà trường và điều chỉnh định biên nhân sự. Khi được tự chủ chọn và sử dụng giáo viên theo nhu cầu thực tế, nhà trường mới có đủ điều kiện bố trí nhân lực hợp lý, quản lý tài chính minh bạch, đồng thời nâng cao chất lượng dạy học một cách bền vững và hiệu quả.

Mạnh Dũng

Nguồn Giáo Dục VN : https://giaoduc.net.vn/nen-trao-quyen-chu-dong-hon-cho-hieu-truong-trong-viec-bo-tri-tiet-day-them-post256651.gd