Nepal quyết liệt dọn dẹp rác thải trên đỉnh Everest

3 giờ trướcBài gốc

Các công nhân đang phân loại rác thải thu gom từ đỉnh Everest để tái chế tại Kathmandu. Ảnh: AFP

Quản lý rác thải trên "nóc nhà của thế giới"

Theo SCMP, vào tuần trước, Chính phủ Nepal đã thể hiện lập trường cứng rắn hơn khi thúc đẩy kế hoạch 5 năm mang tính bước ngoặt nhằm làm sạch các ngọn núi của nước này, trong đó tập trung siết chặt giám sát rác thải và giới hạn số lượng người leo núi trên đỉnh Everest - nóc nhà của thế giới.

Ông Jayanarayan Acharya, Người phát ngôn Bộ Văn hóa, Du lịch và Hàng không Dân dụng Nepal - cơ quan chịu trách nhiệm triển khai kế hoạch - cho biết, trước đây Nepal chưa có một văn bản thống nhất xác định rõ trách nhiệm của các bên liên quan cũng như cơ chế xử lý rác thải trên núi.

Kế hoạch hành động mới này sẽ tập trung khắc phục những khoảng trống này, qua đó giúp công tác quản lý rác thải trên các ngọn núi đạt hiệu quả cao hơn.

Vấn đề rác thải đã thu hút sự chú ý của thế giới sau khi nhà leo núi người Nhật Bản Ken Noguchi tổ chức chiến dịch dọn dẹp lớn đầu tiên tại khu vực Everest từ năm 2000 đến năm 2007 khi thu gom được khoảng 9.000 kg rác thải.

Chiến dịch dọn dẹp do Chính phủ Nepal phát động từ năm 2019 đến nay đã thu gom khoảng 119.000 kg rác thải trên đỉnh Everest, đồng thời phát hiện thi thể của 12 nhà leo núi. Theo thống kê, kể từ những chuyến thám hiểm đầu tiên, hơn 300 người đã thiệt mạng khi chinh phục đỉnh núi cao nhất thế giới này.

Những người leo núi cho biết, trên các tuyến chinh phục Everest vẫn tồn tại nhiều rác thải do các đoàn thám hiểm để lại, gồm lều bỏ hoang, chai thủy tinh, bình oxy, bao bì nhựa và dụng cụ ăn uống. Bên cạnh đó, hiện tượng băng tuyết tan chảy còn làm lộ ra chất thải và thi thể những nhà leo núi từng bị chôn vùi trước đây.

Trước thực trạng này, từ năm 2024, Nepal đã ban hành quy định bắt buộc người leo núi sử dụng túi đựng chất thải khi chinh phục đỉnh Everest. Tuy nhiên, theo phản ánh của các nhà leo núi, quy định này vẫn chưa được thực thi hiệu quả.

Các nhà leo núi đang leo lên đỉnh Everest ở Nepal. Ảnh: AP

Vinayak Jaya Malla, nhà leo núi người Nepal với 15 năm kinh nghiệm, cho biết nhìn chung các đỉnh núi ở Nepal như Everest, Lhotse, Ama Dablam, Manasalu và Dhaulagiri vẫn sạch hơn so với nhiều ngọn núi mà ông từng chinh phục tại Pakistan.

Tuy nhiên, theo ông Malla, tình trạng ô nhiễm tại các ngọn núi ở Nepal đang gia tăng, đặc biệt là do lượng lớn dây leo núi bị bỏ lại.

Các đoàn thám hiểm ngày càng sử dụng nhiều loại dây nylon chất lượng thấp, không được chứng nhận, cùng với những sợi dây cũ bị vứt bỏ sau mỗi mùa leo núi. Không chỉ tạo thêm rác thải, những vật liệu này còn góp phần phát tán vi nhựa vào môi trường núi cao.

Một nghiên cứu năm 2020 trên tạp chí One Earth cũng phát hiện vi nhựa trong các dòng suối và nước tuyết trên đỉnh Everest, mà các nhà nghiên cứu cho rằng có thể được thải ra nguồn nước khi tuyết tan.

“Các đỉnh núi đầy những lá cờ mà những người leo núi vứt bỏ, và các hướng dẫn viên leo núi cũng để lại quá nhiều thực phẩm đóng gói mà họ mang theo, tạo ra rác thải”, ông Malla nhấn mạnh.

Quy định còn lỏng lẻo

Hiện Nepal chưa có số liệu chính thức về tổng lượng rác thải tồn đọng trên các ngọn núi.

Tuy nhiên, theo ước tính của Avni Ventures - công ty tái chế rác thải có trụ sở tại Kathmandu, các dãy núi của nước này có thể đang tích tụ khoảng 2.000 tấn rác, cùng khoảng 300-400 thi thể của những người leo núi thiệt mạng trong nhiều thập kỷ qua.

Shilshila Acharya, nhà đồng sáng lập của Avni Ventures, nhấn mạnh những người tham gia chiến dịch dọn dẹp núi đã vận động từ lâu để có các hướng dẫn thích hợp về rác thải trên núi, gọi kế hoạch hành động là một bước tích cực đầu tiên.

Rác thải được máy bay không người lái của Airlift thu gom. Ảnh: Raj Bikram Maharjan

“Các biện pháp trong kế hoạch hành động đang đi đúng hướng. Điều này đã mở ra cuộc thảo luận và hướng đi cho việc quản lý chất thải ở vùng núi, nhưng cần phải làm rõ các chi tiết cụ thể”, bà Acharya nhấn mạnh.

Nepal đã cấp 456 giấy phép leo núi Everest năm nay, nhiều hơn 35 giấy phép so với năm 2024, và đã tăng phí cấp phép lên 15.000 USD từ 11.000 USD bắt đầu từ tháng 9 nhằm ngăn chặn tình trạng quá tải và lãng phí.

“Chúng tôi hiện đang nghiên cứu việc hạn chế số lượng người leo núi, để tìm hiểu sức chứa của các ngọn núi. Điều này sẽ giúp ích cho việc quản lý chất thải,” bà Jayanarayan Acharya nhấn mạnh.

Máy bay không người lái xử lý rác thải

Chính quyền Nepal cũng có kế hoạch triển khai thêm cáp treo và máy bay không người lái để quản lý rác thải trên núi.

Airlift Technology, một công ty máy bay không người lái của Nepal, đã vận chuyển rác thải từ Trại 1 của Everest đến Trại Căn cứ từ năm 2024, hợp tác với chính quyền địa phương và một nhóm phi lợi nhuận chịu trách nhiệm quản lý rác thải trong khu vực Everest.

Cho đến nay, máy bay không người lái đã vận chuyển khoảng 2.000 kg rác thải từ Everest và Ama Dablam.

“Máy bay không người lái rất hiệu quả trong quản lý rác thải, cả về chi phí và thời gian. Người leo núi phải mất khoảng tám giờ để đến Trại 1 và khoảng thời gian tương tự để quay trở lại trại căn cứ. Tuy nhiên, máy bay không người lái của chúng tôi có thể di chuyển cùng quãng đường đó chỉ trong khoảng 6 phút”, Raj Bikram Maharjan, đồng sáng lập và Giám đốc điều hành của Airlift cho biết.

Máy bay không người lái của Airlift hiện có khả năng vận chuyển khoảng 15kg rác thải mỗi chuyến bay. Theo kế hoạch, công ty sẽ nâng công suất này lên 50kg từ năm tới nhằm tăng hiệu quả thu gom rác tại các khu vực núi cao.

Tuy nhiên, dù công nghệ mới giúp công tác dọn dẹp trên núi trở nên an toàn và hiệu quả hơn nhưng nhiều nhà leo núi và các nhà hoạt động môi trường cho rằng các giải pháp căn cơ vẫn cần được triển khai ngay từ mặt đất, thay vì chỉ trông chờ vào những biện pháp mang tính khắc phục tạm thời.

Theo bà Shilshila Acharya, cần tập trung xây dựng các cơ chế giám sát và quản lý rác thải nghiêm ngặt hơn ở những khu vực có độ cao thấp nhằm ngăn chặn và giảm thiểu lượng rác thải đưa lên núi ngay từ đầu.

HỒNG NHUNG

Nguồn Văn hóa : http://baovanhoa.vn/the-gioi/nepal-quyet-liet-don-dep-rac-thai-tren-dinh-everest-190969.html