Đây là những chia sẻ của các chuyên gia tại Tọa đàm đối thoại với chủ đề “Kinh tế tư nhân Việt Nam giai đoạn bứt phá 2025 – 2030” do Kênh truyền hình VITV tổ chức sáng ngày 15/3/2025 nhân Kỷ niệm 16 năm phát sóng chương trình.
Kinh tế tư nhân – ưu tiên hàng đầu cho tăng trưởng
Năm 2025 là năm đặc biệt quan trọng, có ý nghĩa then chốt tạo nền tảng để đất nước bước vào Kỷ nguyên mới - Kỷ nguyên vươn mình phát triển giàu mạnh, văn minh, thịnh vượng của dân tộc. Do đó, cần tăng trưởng bứt phá để về đích Kế hoạch 5 năm (2021 - 2025), tạo đà tăng trưởng hai con số trong giai đoạn 2026 - 2030.
Chính phủ đã trình Trung ương, Quốc hội ban hành kết luận, Nghị quyết để điều chỉnh mục tiêu tăng trưởng cả nước năm 2025 đạt 8% trở lên. Trong đó, yêu cầu các Bộ, cơ quan, địa phương khẩn trương nghiên cứu xây dựng, trình cấp có thẩm quyền ban hành Nghị quyết về các cơ chế, chính sách phát triển đột phá khu vực kinh tế tư nhân.
Xác định quan điểm kinh tế tư nhân phải là một trong những động lực quan trọng nhất cho tăng trưởng, tăng năng suất lao động và năng lực cạnh tranh của nền kinh tế.
Thống kê cho thấy, khu vực kinh tế tư nhân đóng góp khoảng trên 50% GDP và chiếm hơn 30% tổng vốn đầu tư toàn xã hội, tạo ra 80% việc làm. Đặc biệt trong giai đoạn 2016-2023, tốc độ tăng trưởng của khu vực kinh tế tư nhân thường xuyên duy trì ở mức 6-8%/năm, cao hơn tốc độ tăng trưởng bình quân của nền kinh tế.
So sánh với khu vực kinh tế nhà nước (chiếm khoảng 28% GDP) và khu vực có vốn đầu tư nước ngoài (khoảng 20% GDP), rõ ràng kinh tế tư nhân là trụ cột quan trọng nhất về mặt sản xuất kinh doanh nội địa.
Tuy vậy, TS. Trần Đình Thiên - nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam cho rằng, các con số này vẫn cho thấy nội lực của khối doanh nghiệp tư nhân thực tế vẫn yếu, nhất là nếu so sánh với với khối doanh nghiệp FDI. Các doanh nghiệp vừa và nhỏ chiếm phần đông, và chưa chiếm lĩnh vị thế trong chuỗi cung ứng khu vực và toàn cầu. Doanh nghiệp tư nhân của Việt Nam có sức chống chịu và khả năng sinh tồn phi thường, sống dai nhưng vẫn yếu, chậm lớn, khó trưởng thành.
Vì vậy, trong khát vọng đặt ra cho năm 2030, 2045, bước vào kỷ nguyên vươn mình, đây là giai đoạn thay đổi, để có cuộc đổi mới mới, để chuyển sang cách phát triển mới, đặc biệt với các khối kinh tế tư nhân. Trong đó, nếu chúng ta có chính sách tốt hơn, giải pháp thiết thực hơn thì khu vực này có thể đạt được những thành tích phi thường.
Đồng quan điểm, GS.TS Hoàng Văn Cường - Phó chủ tịch Hội đồng giáo sư Nhà nước, nguyên Phó Hiệu trưởng Đại học Kinh tế Quốc dân Hà Nội cho biết: "Chúng ta đang có thay đổi khá lớn nhất là nhận thức tư duy khi thừa nhận vai trò của kinh tế tư nhân trong động lực tăng trưởng kinh tế.
Điều này thể hiện qua việc Chính phủ sẵn sàng đặt hàng, giao một số việc lớn cho các tập đoàn, doanh nghiệp tư nhân thay vì cho khối doanh nghiệp Nhà nước trước đây. Bên cạnh đó, các thông điệp về việc giảm thủ tục hành chính cũng rõ ràng với mục tiêu cắt giảm tới 30% những thủ tục rườm rà thay vì chỉ định hướng giảm chung chung như trước đây".
Kỳ vọng lớn nhất theo GS.TS Hoàng Văn Cường, doanh nghiệp tư nhân là động lực như tinh thần của Nghị quyết số 10-NQ/TW, nhưng hơn cả là doanh nghiệp trong nước phải trở thành trụ cột. Muốn vậy, không thể để doanh nghiệp tự bươn chải mà Nhà nước phải có sự hỗ trợ, ví dụ như đặt hàng.
Chẳng hạn, với đường sắt tốc độ cao, cần đặt hàng cho doanh nghiệp trong nước, họ sẽ mua công nghệ nước ngoài, sản xuất đường ray tiêu chuẩn và các công nghệ khác. Như vậy, thay vì nhập khẩu từ nhà cung cấp nước ngoài rất phụ thuộc, chúng ta đặt hàng cho 1 – 2 doanh nghiệp.
Đây sẽ là các doanh nghiệp rường cột, thành tập đoàn mạnh về tất cả những công trình liên quan tới giao thông, đường ray, đường sắt, tàu máy, toa xe, xây dựng cầu cảng, khoan núi khoán hầm…, không phải lệ thuộc vào nước ngoài. Hiệu quả đầu tư cao, thời gian rút ngắn, toàn bộ vốn đầu tư công sẽ quay vòng trong nước tạo tăng trưởng, không rơi ra nước ngoài.
Nguồn: Enternews.vn
Doanh nghiệp cũng cần sự chủ động
Kinh tế tư nhân đang giữ vai trò không thể thiếu trong tăng trưởng của Việt Nam, vì vậy, việc thúc đẩy sự phát triển của khu vực này không chỉ là nhu cầu cấp thiết mà còn là một trong những ưu tiên hàng đầu nhằm đảm bảo sự bứt phá bền vững của nền kinh tế.
Tuy vậy, như cách ví von của TS. Phan Đức Hiếu - Ủy viên là ĐBQH chuyên trách tại Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội, thực tế, khối doanh nghiệp tư nhân vẫn khá “mỏng manh” bởi đối mặt với quá nhiều rào cản thể chế, môi trường kinh doanh chưa thuận lợi trong tiếp cận vốn và công nghệ. Ở một góc độ khác, việc thiếu các cơ chế để bảo vệ doanh nghiệp tư nhân trong nước khiến họ phải tự bơi. Đây là vấn đề mà các doanh nghiệp trông chờ trong thời gian tới.
Theo bà Đinh Thị Quỳnh Vân - Chủ tịch PwC Việt Nam, công ty kiểm toán, tư vấn thuế, việc cải thiện môi trường kinh doanh cần nhiều yếu tố. Trong đó, cải cách thủ tục hành chính chỉ là một phần, mà quan trọng hơn là nhà đầu tư cần chính sách ổn định, tổng thể và thống nhất. Vì vậy, đại diện PwC cho rằng, Chính phủ cần có cái nhìn tổng thể để kết nối, đồng bộ giữa các quy định của các bộ ngành với nhau. Cái vướng hiện nay là luật, nếu không có sự hỗ trợ giữa các Bộ sẽ không làm được.
Ở góc độ ngược lại, bản thân doanh nghiệp tư nhân cũng phải nhìn nhận lại mình, trong đó là việc thay đổi tư duy tiếp cận thị trường. Trong bối cảnh mới, để tận dụng cơ hội này, điều quan trọng nhất đối với doanh nghiệp, dù lớn hay nhỏ, là nâng cao năng lực quản trị và xây dựng mô hình kinh doanh bền vững.
Đồng quan điểm, ông Phạm Đình Đoàn, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Phú Thái cho rằng, sự phát triển của khu vực tư nhân không chỉ tác động đến tăng trưởng GDP mà còn quyết định tính bền vững của tiêu dùng trong nước. Trong đó, khi doanh nghiệp tư nhân phát triển, không chỉ thúc đẩy tiêu dùng mà còn tạo ra dòng vốn tái đầu tư vào nền kinh tế, từ đó hình thành một chu kỳ tăng trưởng lành mạnh và bền vững.
"Do đó, câu hỏi đặt ra với chúng ta là sẽ làm gì để bứt phá trong 5 năm tới cho cá nhân, cho doanh nghiệp. Đây sẽ là giai đoạn quan trọng để đi hay ở, vì nếu không có sự đột phá trong 5 năm tới thì sẽ mất đi cơ hội, thời gian, cơ hội đến tay mà không làm được. 5 năm tới là 5 năm rất quan trọng đối với doanh nghiệp tư nhân Việt Nam trong bối cảnh mới.
Với cá nhân từng doanh nghiệp, chúng ta cần phải xác định đây là một cuộc chơi mới, một sự cạnh tranh mới. Sự chủ động trong việc giao lưu, mở rộng đa dạng hình thức hợp tác giữa trong và ngoài nước là cách để doanh nghiệp lớn mạnh chính bản thân mình. Bên cạnh đó, cần tiên phong đổi mới sáng tạo, ứng dụng và làm chủ khoa học công nghệ; nghiên cứu, thực hiện chính sách đột phá phát triển kinh tế - xã hội đi đôi với làm tốt an sinh xã hội, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao", ông Phạm Đình Đoàn nhấn mạnh.
Nhìn chung, đất nước khó vươn mình, không đạt được mục tiêu trở thành quốc gia phát triển có thu nhập cao nếu không có được lực lượng doanh nghiệp Việt Nam hùng mạnh và trong đó phải có nhiều những tập đoàn tư nhân lớn.
Muốn vậy, không chỉ là hoàn thiện thể chế, tạo lập môi trường cho doanh nghiệp phát triển, đặc biệt khối doanh nghiệp tư nhân, khơi gợi hoài bão lớn lao và khát vọng phát triển, mà còn phải bảo vệ doanh nghiệp nội địa. Phải nghiên cứu một cách hệ thống để bảo vệ doanh nghiệp nội địa trong bối cảnh cánh cửa hội nhập mở rộng, cam kết quốc tế ký nhiều.
Việt Dương