Thủ tướng Đức Friedrich Merz hôm 26/5 cho biết, các nước phương Tây bao gồm Anh, Pháp, Đức và Mỹ không còn áp đặt bất kỳ hạn chế nào về tầm bắn đối với vũ khí cung cấp cho Ukraine để chống lại các mục tiêu quân sự Nga.
Tuyên bố của ông Merz đã hồi sinh hy vọng bấy lâu nay ở Ukraine về việc Đức sẽ chuyển giao tên lửa hành trình Taurus có tầm bắn 500km. Tuy nhiên, ông Merz vẫn chưa xác nhận liệu Đức có gửi Taurus cho Ukraine hay không kể từ khi ông nhậm chức vào đầu tháng 5.
Tên lửa Taurus. Ảnh: Defence Industry Europe
"Thật tốt khi họ đã dỡ bỏ các hạn chế đối với việc sử dụng tên lửa. Nhưng những tên lửa này đang ở đâu? Ví dụ, Taurus đang ở đâu?", Oleksandr Merezhko, Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội Ukraine nói với tờ Kyiv Independent.
Lúc còn tại nhiệm, cựu Thủ tướng Đức Olaf Scholz đã phản đối ý tưởng gửi tên lửa Taurus cho Kiev. Trong khi đó, quân Ukraine đã sử dụng các tên lửa tầm xa do phương Tây cung cấp như ATACMS do Mỹ sản xuất trong hơn một năm và Storm Shadows của Anh - Pháp trong hơn 2 năm.
Dù ông Scholz liên tục ngăn chặn việc chuyển giao tên lửa Taurus vì lo ngại làm căng thẳng leo thang, nhưng người kế nhiệm là ông Merz lại nhiều lần nhắc tới khả năng này. Hồi tháng 4, ông Merz thậm chí còn đề xuất Taurus có thể được dùng để nhắm vào cơ sở hạ tầng quân sự chiến lược của Nga ở bán đảo Crưm, bao gồm cầu Crưm.
Trong cuộc phỏng vấn với ARD, ông Merz còn nhấn mạnh nhu cầu hỗ trợ Ukraine chuyển từ đối phó sang chủ động trên tiền tuyến. Theo nhà lãnh đạo Đức, Kiev phải được trang bị vũ khí để "định hình các sự kiện" và "đi trước tình hình".
"Nếu tuyến đường quan trọng nhất nối phần đất liền Nga với Crưm bị phá hủy hoặc nếu có điều gì đó xảy ra ở Crưm, nơi diễn ra hầu hết các hoạt động hậu cần quân sự của Nga, đó sẽ là cơ hội để đưa Ukraine trở lại vị thế chiến lược”, ông Merz nhận định.
Mối đe dọa từ Taurus
Về tầm bắn, tốc độ và tải trọng, Taurus rất giống với Storm Shadow. Tên lửa này được sản xuất tại chi nhánh của công ty MBDA ở Pháp .
"Scalp/Storm Shadow và Taurus thuộc cùng loại tên lửa hành trình. Chúng khác nhau về dữ liệu hiệu suất, nhưng về cơ bản là phù hợp cho nhiệm vụ tấn công sâu vào các mục tiêu chiến lược”, một đại diện của MBDA Deutschland chia sẻ với Kyiv Independent.
Điểm khác biệt chính của Taurus nằm ở thiết kế đầu đạn. Cụ thể, Taurus có thể được lập trình để phát nổ sau khi bắn trúng một mục tiêu cụ thể như boong-ke. Tên lửa có thể xuyên thủng các lớp trước khi phát nổ cuối cùng, từ đó tối đa hóa thiệt hại.
Taurus được đánh giá sẽ nâng cấp hỏa lực tấn công sâu cho Ukraine vì có thể xuyên thủng các công sự dày đặc của Nga.
Nghiên cứu sinh tiến sĩ Fabian Hoffmann tại Đại học Oslo chuyên về công nghệ tên lửa cho rằng, nhờ trang bị động cơ hiệu quả hơn, Taurus cũng có thể vươn sâu hơn vào lãnh thổ Nga so với các hệ thống hiện có trong kho vũ khí của Ukraine. Ngoài ra, tên lửa có sức công phá mạnh hơn so với loạt máy bay không người lái (UAV) lai tên lửa mới của Kiev.
Taurus được quảng cáo có tầm bắn trên 560km, song theo ông Hoffmann, tên lửa của Đức có thể vươn xa từ 700 - 800km. Tuy nhiên, Taurus sẽ được phóng từ các chiến đấu cơ hoạt động trên tiền tuyến, nơi chúng dễ bị hỏa lực phòng không của Nga tấn công.
Trên thực tế, Taurus "có thể dễ dàng tương thích" với tiêm kích F-16 quân Ukraine đang triển khai và với Gripen, máy bay của Thụy Điển có thể sớm được Ukraine đưa vào sử dụng.
Theo ông Hoffmann, "Taurus hiện là hệ thống vũ khí tốt nhất trong kho vũ khí của phương Tây để phá hủy cơ sở hạ tầng. Về lý thuyết, nếu Ukraine muốn phá hủy cầu Crưm, Taurus sẽ là hệ thống vũ khí lý tưởng để làm điều đó".
Được xây dựng sau khi bán đảo Crưm sáp nhập vào Nga hồi năm 2014, cầu Crưm trở thành tuyến đường tiếp tế và vận chuyển quan trọng cho các lực lượng Moscow đến những vùng lãnh thổ ở Ukraine đang nằm dưới sự kiểm soát của Nga.
Cây cầu này đã liên tục là mục tiêu không kích của Ukraine, khiến công trình từng bị hư hại đáng kể vào tháng 10/2022 và tháng 7/2023.
Những mục tiêu mà tên lửa Taurus có thể tấn công. Ảnh: Kyiv Independent
Sự chậm trễ
Theo đại diện của MBDA Deutschland, cho tới nay chưa có thông tin xác nhận nào về việc Berlin sẽ chuyển giao Taurus cho Kiev. Ông Hoffmann nhận định, Taurus hiện không còn quan trọng với Ukraine như 2 năm trước, thời điểm Kiev có rất ít lựa chọn để triển khai các cuộc tấn công tầm xa.
"Nếu Taurus được bàn giao ngay bây giờ, Ukraine có thể sử dụng tên lửa này để chống lại các mục tiêu thực sự quan trọng, trong khi vào năm 2023, họ chỉ có Storm Shadow. Vì vậy, vẫn có một số lợi thế, chứ tôi không nói là không có gì. Hiện tại một UAV tầm xa mang theo đầu đạn 50kg hoặc thậm chí ít hơn vẫn đủ dùng trong một số trường hợp. Do đó, Ukraine hiện có rất nhiều lựa chọn", ông Hoffmann giải thích.
Các chuyên gia tin Taurus khó có thể là nhân tố thay đổi cuộc chơi trong xung đột Nga – Ukraine. Mặc dù đối với Kiev, việc nhắm vào cầu Crưm sẽ là chiến thắng mang tính biểu tượng lớn nhưng Ukraine cần loại tên lửa này chủ yếu để bổ sung cho kho vũ khí tầm xa.
"Storm Shadow, SCALP EG, chúng sẽ cạn kiệt sớm hay muộn. Taurus là tên lửa hành trình rất mạnh khác có thể được Ukraine sử dụng để mở rộng khả năng tấn công tầm xa. Đây là một lợi thế quan trọng. Song, vấn đề là số lượng và các hệ thống tên lửa có sẵn trong kho vũ khí của Ukraine", ông Hoffman kết luận.
Minh Thu