Nếu không có ý định vượt đèn đỏ, sao cứ phải dừng xe quá vạch làm gì?

một ngày trướcBài gốc

Vượt đèn đỏ hay chỉ là không tuân thủ vạch kẻ đường?

Tại nhiều nút giao thông đô thị, đặc biệt trong giờ cao điểm, không khó để bắt gặp cảnh tượng hàng loạt phương tiện dừng chờ đèn đỏ nhưng không đúng vị trí.

Thay vì dừng lại phía sau vạch trắng theo quy định, nhiều xe máy và không ít ô tô có xu hướng lấn lên phía trước cả mét, thậm chí giành chỗ của người đi bộ một cách rất phản cảm.

Dù quy định phải dừng chờ đèn đỏ trước vạch, song không ít phương tiện vẫn "cố nhích" lên trước vài mét. Ảnh: Hoàng Hiệp

Trao đổi với PV VietNamNet về vấn đề này, Đại tá Nguyễn Quang Nhật - Trưởng Phòng Hướng dẫn tuyên truyền, điều tra, giải quyết tai nạn giao thông (Cục CSGT) cho biết, Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ 2024 đã quy định: Khi tín hiệu đèn màu vàng, xe phải dừng lại trước vạch dừng; trường hợp đang đi trên vạch dừng hoặc đã đi qua vạch dừng mà tín hiệu đèn màu vàng thì được đi tiếp. Tín hiệu đèn màu đỏ là cấm đi.

Đại diện Cục CSGT cũng nhấn mạnh, với tình huống phương tiện đi đến nút giao, chưa tới vạch dừng mà thấy đèn chuyển vàng hoặc đỏ thì phải dừng lại. Trường hợp xe vẫn lăn bánh lên vạch hoặc qua vạch là lỗi không tuân thủ hiệu lệnh của đèn (vượt đèn đỏ) chứ không phải là lỗi không tuân thủ vạch kẻ đường.

Giải thích về lỗi không tuân thủ vạch kẻ đường, Đại tá Nguyễn Quang Nhật lý giải, hành vi này chỉ dùng cho các trường hợp như vạch mắt võng; vạch nét liền, nét đứt phân chia làn đường; vạch chỉ hướng...

"Với trường hợp vạch kẻ để dừng trước đèn tín hiệu, cần hiểu vạch ở đây có ý nghĩa như một hàng đinh, vượt qua là không tuân thủ đèn", đại diện Cục CSGT phân tích.

Như vậy, theo quy định của pháp luật cũng như lý giải từ đại diện Cục CSGT, hành vi dừng xe vượt quá vạch tại nút đèn đỏ được xác định là hành vi vượt đèn đỏ theo đúng khung xử phạt. Quan điểm này xóa bỏ hoàn toàn nhận thức sai lầm phổ biến rằng “không chạy qua ngã tư thì không phải là vượt đèn đỏ”.

Điều đáng lưu ý là các hệ thống camera giám sát giao thông hiện nay ghi nhận chính xác vị trí phương tiện tại thời điểm đèn chuyển màu, bất kể người điều khiển có ý định tiếp tục di chuyển hay không.

Do đó, hành vi “nhích nhẹ” bánh xe qua vạch cũng đủ cơ sở để xử phạt hành chính với lỗi "không tuân thủ đèn tín hiệu giao thông" với mức xử phạt nặng hơn gấp vài chục lần so với lỗi "không tuân thủ biển báo, vạch kẻ đường".

Theo Nghị định 168/2024/NĐ-CP, hành vi "không tuân thủ biển báo, vạch kẻ đường" sẽ bị phạt 200-400 nghìn đồng đối với người điều khiển xe máy và 400-600 nghìn đồng đối với người điều khiển ô tô.

Trong khi đó, với hành vi "không tuân thủ tín hiệu đèn giao thông" bị phạt 4-6 triệu đối với người điều khiển xe máy và phạt tới 18-20 triệu đối với người điều khiển ô tô vi phạm, đồng thời bị trừ 4 điểm trên GPLX.

Không có ý định vượt đèn đỏ, sao cứ phải cố ngoi lên vài mét làm gì?

Theo một số người điều khiển phương tiện, họ không có ý định vượt đèn đỏ mà chỉ là “dừng tạm ở phía trên để tiện quan sát” hoặc đơn giản là vì phía trước còn trống nên tiến lên “cho đỡ vướng người phía sau”. Và việc dừng xe vượt quá vạch dừng khi chờ đèn đỏ nhưng không đi tiếp qua giao lộ, chỉ nên bị xử lý hành vi không tuân thủ vạch kẻ đường, chứ không phải là “vượt đèn đỏ”.

Họ cho rằng, khi phương tiện dừng quá vạch nhưng vẫn tuân thủ tín hiệu đèn đỏ, không băng cắt qua giao lộ gây nguy hiểm, thì đây là lỗi ở mức nhẹ và không thể bị xem là hành vi vượt đèn đỏ, vốn đang được coi là hành vi gây mất an toàn nghiêm trọng.

Nhóm ý kiến này cho rằng việc đánh đồng giữa hai hành vi – một bên là vượt nhẹ quá vạch, một bên là băng qua giao lộ khi đèn đỏ – có thể dẫn đến xử phạt thiếu công bằng, tạo cảm giác máy móc trong thực thi pháp luật.

Việc dừng xe đúng vạch không chỉ là yêu cầu về luật, mà còn là tiêu chuẩn văn hóa giao thông. Ảnh: Nguyễn Huế

Tuy vậy, một bộ phận khác cho rằng việc dừng xe quá vạch khi đèn đỏ vẫn có thể xem là một dạng vi phạm tín hiệu đèn nếu phương tiện đã xâm phạm khu vực nút giao hoặc cản trở dòng phương tiện khác.

Lập luận được đưa ra là: tín hiệu đèn giao thông và vạch dừng là hai yếu tố đồng bộ, nhằm điều tiết trật tự giao thông tại ngã tư. Khi phương tiện dừng sai vị trí quy định, nhất là lấn vào làn rẽ phải hoặc làn của xe đi khác hướng, thì hậu quả gây ra có thể tương tự hành vi vượt đèn đỏ – thậm chí tiềm ẩn nguy cơ tai nạn.

Không những vậy, việc dừng xe tùy tiện khi chờ đèn đỏ còn khiến cảnh quan giao thông trở nên lộn xộn, gây hiệu ứng tâm lý "bầy đàn”, khiến nhiều người khác cũng sẵn sàng vi phạm theo. Đây cũng là nguyên nhân khiến nhiều giao lộ dù có đầy đủ tín hiệu đèn, vạch sơn phân làn, biển báo… vẫn xảy ra tình trạng xô lệch, chen lấn, ùn tắc.

"Nếu không có ý định vượt đèn đỏ, sao cứ phải dừng xe quá vạch làm gì? Chúng ta không thể dễ dãi, linh hoạt với các hành vi vi phạm dù nhỏ, sẽ gây ra sự thiếu kỷ cương trong toàn hệ thống", một chuyên gia nêu quan điểm.

Ở nhiều quốc gia phát triển, việc dừng xe đúng vạch không chỉ là yêu cầu về luật, mà còn là tiêu chuẩn văn hóa giao thông. Người vi phạm không chỉ bị xử phạt nghiêm khắc mà còn chịu áp lực lớn từ cộng đồng. Trong khi đó, tại Việt Nam, không ít người có tâm lý “không ai phạt thì cứ nhích”.

Người dân hoàn toàn có thể không có ý định vượt đèn đỏ. Nhưng nếu vẫn tiếp tục “nhích nhẹ” bánh xe quá vạch dừng, họ vẫn có thể bị coi là vi phạm tín hiệu đèn giao thông. Đây không còn là câu chuyện “đứng sai chỗ” mà là vấn đề tuân thủ luật và văn hóa ứng xử trong không gian công cộng.

Để thay đổi hành vi này, các chuyên gia cho rằng, ngoài việc tăng cường xử phạt qua hệ thống camera, điều quan trọng là cần nâng cao nhận thức cộng đồng về vai trò của từng hành vi nhỏ trong việc giữ gìn trật tự giao thông. Việc dừng xe đúng vạch cần được xem là một hành động văn minh, thể hiện sự tôn trọng pháp luật và tôn trọng người khác.

Hoàng Hiệp

Nguồn VietnamNet : https://vietnamnet.vn/neu-khong-co-y-dinh-vuot-den-do-sao-cu-phai-dung-xe-qua-vach-lam-gi-2410323.html