NFT: Từ 'tấm vé vào tương lai internet' đến bức tranh con khỉ giá nửa triệu đô chỉ còn bằng một chiếc ô tô cũ

2 giờ trướcBài gốc

Bộ sưu tập NFT Ape nổi tiếng một thời trong giới tài sãn mã hóa

Những điểm ảnh đáng giá triệu đô

Non-Fungible Token (NFT) - hay còn gọi là “token không thể thay thế” - là một dạng tài sản số duy nhất được xác thực và lưu trữ trên blockchain. Khác với Bitcoin hay các loại tiền mã hóa có thể hoán đổi ngang giá, mỗi NFT mang một đặc tính riêng, đại diện cho một tác phẩm nghệ thuật, vật phẩm sưu tầm, hay nội dung số không thể sao chép toàn vẹn.

Khái niệm NFT xuất hiện từ năm 2014 với những thử nghiệm ban đầu trên blockchain như Counterparty và bộ sưu tập meme Rare Pepes. Tuy nhiên, phải đến năm 2017, dự án CryptoPunks với 10.000 bức chân dung pixel mới thực sự tạo bước ngoặt. Những hình vuông chỉ là những điểm ảnh tưởng chừng đơn giản này đã trở thành biểu tượng và sau đó được giao dịch với giá trị lên tới hàng triệu đô la, mở ra kỷ nguyên bùng nổ của thị trường NFT.

Năm 2021, NFT bước vào thời kỳ hoàng kim. Báo cáo của Chainalysis ghi nhận tổng doanh số NFT toàn cầu đạt hơn 25 tỷ USD trong năm này, gấp hàng chục lần so với 2020. Đỉnh cao là Bored Ape Yacht Club (BAYC), bộ sưu tập 10.000 bức tranh khỉ hoạt hình với nhiều biểu cảm và phụ kiện khác nhau. Giá sàn có lúc vượt 400.000 USD, và việc sở hữu một Ape đồng nghĩa với việc bước chân vào “câu lạc bộ thượng lưu số”.

Hàng loạt ngôi sao tham gia như Justin Bieber bỏ ra 1,3 triệu USD cho BAYC #3001, Neymar Jr. khoe hình đại diện Ape trên Twitter, Madonna và Snoop Dogg cũng trở thành “Ape holder”. Có thể nói, NFT từ một khái niệm kỹ thuật trở thành hiện tượng văn hóa toàn cầu.

Hình ảnh Justin Bieber gắn với Bored Ape #3001 từng được xem là minh chứng cho việc NFT vượt ra khỏi phạm vi công nghệ, trở thành một biểu tượng văn hóa đại chúng.

Ánh sáng thị trường, bóng mờ tài chính

Khi dòng tiền ồ ạt chảy vào, thị trường NFT nhanh chóng bộc lộ những “vết nứt” lớn. Không ít dự án lừa đảo theo kiểu rug pull - huy động hàng chục triệu USD rồi biến mất, để lại nhà đầu tư tay trắng.

Thậm chí những dự án đình đám cũng gây thất vọng: Pixelmon từng kêu gọi được hơn 70 triệu USD nhưng sau đó trở thành trò cười vì ra mắt loạt hình ảnh nhân vật thô kệch; Azuki - một bộ sưu tập anime NFT nổi tiếng cũng mất giá mạnh khi bị tố “tái chế” ý tưởng từ các sản phẩm cũ.

Ryder Ripps cú rơi từ nghệ sĩ thị giác đến “nạn nhân” của NFT

Khi hào quang dần phai, những “biểu tượng triệu đô” không chỉ khiến nhà đầu tư nhỏ lẻ chịu thiệt hại mà ngay cả các nghệ sĩ gắn bó với NFT cũng phải trả giá. Một trong những trường hợp gây chú ý nhất chính là Ryder Ripps - người từng được ca ngợi là nghệ sĩ thị giác tiên phong, nhưng rồi lại trở thành nhân vật gây tranh cãi bậc nhất của thị trường.

Ngày 6/9/2025, Ryder Ripps - nghệ sĩ thị giác sinh năm 1986 tại New York - bất ngờ đăng trên nền tảng X rằng, ông đã bán NFT Bored Ape #3707 với giá chỉ 37.157 USD. Trong khi ngược về ba năm trước đó, ông từng bỏ ra 425.000 USD để sở hữu nó. Chỉ sau vài giờ, dòng trạng thái này đã thu hút hơn 3 triệu lượt xem, trở thành chủ đề nóng trong cộng đồng tiền số.

Ảnh chụp màn hình giao dịch cho thấy Ryder Ripps đã bán Bored Ape #3707 với giá 37.157 USD, thấp hơn nhiều so với mức 425.000 USD ông từng bỏ ra.

Ryder Ripps vốn là cái tên quen thuộc trong giới sáng tạo. Sinh ra trong một gia đình nghệ thuật, có cha là họa sĩ Rodney Ripps, mẹ là nhà thiết kế Helene Verin, ông sớm theo đuổi con đường nghệ thuật số.

Sau khi tốt nghiệp ngành Media Studies tại The New School, Ripps thành lập công ty OKFocus, từng thiết kế thương hiệu cho Soylent, tham gia nhóm sáng tạo Donda của Kanye West giai đoạn 2014–2018, và gây chú ý với các dự án như Art Whore (2014) hay Ho (2015).

Tuy nhiên, chính thế giới NFT mới thực sự đưa Ripps ra ánh đèn sân khấu - rồi lại kéo ông vào vòng xoáy pháp lý. Bộ sưu tập RR/BAYC đã biến ông thành nhân vật gây tranh cãi bậc nhất, và phán quyết bồi thường 1,6 triệu USD trở thành dấu mốc nặng nề trong sự nghiệp.

Ripps là nhân vật gây tranh cãi trong giới NFT, từ vụ kiện với Yuga Labs đến cú bán lỗ Bored Ape hàng trăm nghìn USD

“Không chỉ mất tiền, tôi còn mất cả niềm tin và những năm tháng tuổi trẻ. Con Ape ấy cuối cùng chỉ là bức tranh số đã lấy đi một căn nhà của tôi", Ripps viết.

Sự thật phũ phàng sau cơn sốt

Theo nghiên cứu của NBER năm 2023, 70% nhà đầu tư NFT bị thua lỗ. Báo cáo Statista 2025 cho biết doanh thu toàn cầu từ NFT chỉ còn khoảng 608 triệu USD, giảm mạnh so với 25 tỷ USD của năm 2021. Tỷ lệ người dùng toàn cầu rơi xuống 0,15% dân số, một con số quá nhỏ so với kỳ vọng về “Internet 3.0”.

Giá sàn BAYC hiện dao động quanh mức 30.000 - 40.000 USD, tức giảm gần 90% so với đỉnh. Những nhà sưu tầm từng khoe khoang trên mạng xã hội giờ lặng lẽ xóa avatar. Từ New York đến Tokyo, từ London đến TP.HCM, nhiều nhà đầu tư nhỏ lẻ đang chôn vùi “những chú khỉ triệu đô” trong ví lạnh, không dám nhìn lại.

Giao diện giao dịch bộ sưu tập Bored Ape Yacht Club (BAYC) trên marketplace NFT, nơi từng ghi nhận mức giá sàn hàng trăm nghìn USD nhưng nay chỉ còn dao động vài chục nghìn USD.

NFT còn lại gì?

NFT, từ chỗ được ca ngợi như một cuộc cách mạng, nay trở thành tấm gương phản chiếu rõ nhất sự mong manh của những cơn sốt tài chính: dễ bùng nổ, nhưng cũng dễ lụi tàn. Dù vậy, nhiều chuyên gia cho rằng NFT chưa hẳn đã chết. Ông Vitalik Buterin, nhà sáng lập Ethereum, từng nhận định: “NFT nghệ thuật có thể thoái trào, nhưng NFT ứng dụng trong chứng nhận, trong game và chuỗi cung ứng sẽ còn tương lai”.

Hải Anh

Nguồn Doanh nhân & Pháp luật : https://doanhnhan.vn/nft-tu-tam-ve-vao-tuong-lai-internet-den-buc-tranh-con-khi-gia-nua-trieu-do-chi-con-bang-mot-chiec-o-to-cu-86394.html