Cục Thiết kế Chế tạo Máy (KBM) tại Kolomna, Nga, vừa được cấp bằng sáng chế cho phương thức vận hành cải tiến của hệ thống phòng vệ chủ động (APS) Arena-M. Giải pháp kỹ thuật này tập trung vào việc đánh chặn các loại máy bay không người lái (drone) tấn công FPV, vốn đang là mối đe dọa hàng đầu đối với lực lượng tăng thiết giáp trên chiến trường hiện nay.
Động thái này đánh dấu nỗ lực của ngành công nghiệp quốc phòng Nga trong việc chuyển dịch từ các biện pháp bảo vệ thô sơ như lồng thép sang lớp phòng thủ thông minh, tích hợp thuật toán tự động hóa cao trên các dòng xe tăng chủ lực như T-90M và T-72B3M.
Các xe tăng T-90 được trang bị hệ thống phòng vệ chủ động, phản ánh nỗ lực rộng lớn hơn của Nga nhằm điều chỉnh và nâng cấp khả năng bảo vệ xe bọc thép trước mối đe dọa ngày càng gia tăng từ các drone tấn công FPV - Ảnh: Uralvagonzavod
Thuật toán radar nhận diện mục tiêu qua cánh quạt
Điểm cốt lõi của bằng sáng chế số 2853544 là khả năng nhận diện các drone đa cánh quạt cỡ nhỏ - nhóm mục tiêu vốn gây khó khăn cho radar truyền thống do diện tích phản xạ thấp và tốc độ bay chậm. Hệ thống mới không hoạt động ở một chế độ cố định mà linh hoạt chuyển đổi giữa tầm quét xa cho tên lửa và tầm quét ngắn chuyên biệt cho drone.
Ở cự ly gần, radar của Arena-M sẽ tập trung phát hiện các tín hiệu nhiễu đặc trưng sinh ra từ chuyển động của cánh quạt drone. Phương pháp này giúp hệ thống "khóa" mục tiêu ngay cả khi chúng đang bay lơ lửng hoặc ẩn nấp trong địa hình phức tạp, nơi các cảm biến thông thường dễ bị đánh lừa.
Hệ thống phòng vệ chủ động (APS) trên xe tăng chiến đấu chủ lực T-80UM1 của Nga - Ảnh: Internet
Cơ chế đánh chặn và vùng bảo vệ bán cầu
Khi mục tiêu vượt qua ngưỡng cảnh báo, bộ xử lý của Arena-M sẽ liên tục điều chỉnh các ngưỡng bám bắt để radar bám sát đường bay của mối đe dọa. Mục tiêu sẽ bị tiêu diệt khi tiến vào "vùng tiêu diệt" - khoảng không gian mà đạn đánh chặn kích nổ mảnh văng để vô hiệu hóa drone.
Trên lý thuyết, hệ thống này tạo ra một vùng bảo vệ hình bán cầu với bán kính vài chục mét xung quanh xe tăng. Việc tận dụng phần cứng cảm biến hiện có giúp giảm thiểu nhu cầu lắp đặt thêm các thiết bị cồng kềnh, đồng thời tối ưu hóa khả năng phản ứng tự động của kíp lái trước các đòn tấn công bất ngờ.
Phạm vị bảo vệ xe tăng của hệ thống phòng vệ chủ động (APS) Arena-M - Ảnh: Internet
Thách thức trong triển khai thực tế
Mặc dù mang lại lợi thế chiến thuật lớn, việc đưa Arena-M từ bằng sáng chế ra thực địa vẫn đối mặt với nhiều rào cản kỹ thuật. Các drone siêu nhỏ làm từ vật liệu composite có độ phản xạ radar cực thấp vẫn là bài toán khó giải. Bên cạnh đó, nguy cơ báo động giả từ hệ thống có thể gây nguy hiểm cho bộ binh đi cùng hoặc làm tiêu hao nhanh chóng lượng đạn đánh chặn vốn có hạn.
Ngoài ra, khu vực đỉnh tháp pháo vẫn là điểm yếu đối với các loại đạn tấn công đột nóc hoặc drone bổ nhào thẳng đứng. Để khắc phục, quân đội Nga hiện vẫn phải kết hợp giữa hệ thống phòng vệ chủ động Arena-M với các cấu trúc lồng thép bổ trợ, tạo nên một hệ thống bảo vệ đa lớp trước các loại hỏa lực chính xác và drone giá rẻ.
Tuệ Nhân