Cách Nga có thể đánh chặn tên lửa Tomahawk

một giờ trướcBài gốc

Nga không hề xa lạ với tên lửa hành trình Tomahawk mà Mỹ có thể cung cấp cho Ukraine. Ảnh: United24media.

Vấn đề Mỹ có thể chuyển giao tên lửa hành trình Tomahawk cho Ukraine đang là một trong những mạch chủ đề nhạy cảm nhất trong quan hệ Moscow – Washington trong những tuần gần đây.

Ở Nga, giới chức nước này đã lên tiếng bày tỏ quan ngại. Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov nhiều lần đề cập việc Mỹ có thể cung cấp tên lửa hành trình Tomahawk cho Ukraine là “điều vô cùng đáng lo ngại” và cần được đánh giá cẩn trọng. Tổng thống Nga Vladimir Putin cảnh báo rằng việc Ukraine sử dụng tên lửa Tomahawk do Mỹ cung cấp sẽ mở ra “một giai đoạn leo thang hoàn toàn mới, có tính chất rất khác” và Nga sẽ có phương án đối phó phù hợp.

Liệu Nga có thể đối phó ra sao? Tên lửa Tomahawk có thể là vũ khí “thay đổi cuộc chơi”, hay sẽ gây thất vọng như xe tăng Abrams cùng nhiều vũ khí khác mà phương Tây từng cung cấp cho Ukraine?

Phòng không Nga từng chạm trán Tomahawk

Tên lửa Tomahawk đã từng vượt qua mạng lưới phòng không Nga, truyền thông Ukraine hôm 13/10 đưa tin.

Trung tâm Phòng, Chống Thông tin Sai sự thật thuộc Hội đồng An ninh và Quốc phòng Ukraine (NSDC) khẳng định các hệ thống phòng không Nga từng đối mặt với tên lửa hành trình Tomahawk do Mỹ sản xuất và không thể chặn chúng một cách hiệu quả. Người đứng đầu trung tâm, ông Andrii Kovalenko, đăng thông tin này trên tài khoản Telegram, trước khả năng Tổng thống Mỹ Donald Trump phê duyệt việc chuyển giao tên lửa.

Ông Kovalenko nhắc lại rằng lực lượng Nga ở Syria từng chạm trán Tomahawk khi Mỹ tiến hành không kích nhằm vào các cơ sở quân sự của Syria vào các năm 2017 và 2018. Các báo cáo từ phía Nga và Syria khi đó tuyên bố đã “chặn được số lượng lớn” tên lửa Tomahawk, nhưng các nhà phân tích đánh giá phần lớn tên lửa đã đánh trúng mục tiêu dự kiến.

Theo ông Kovalenko, khả năng tấn công hiệu quả của tên lửa Tomahawk nhờ vào khả năng bay ở độ cao rất thấp, bám sát mặt đất và hệ thống dẫn đường phức tạp, khiến việc phát hiện và đánh chặn trở nên rất khó khăn.

Việc phòng thủ thành công trước loại tên lửa này đòi hỏi một mạng lưới radar tầm thấp dày đặc, truyền dữ liệu nhanh và có sự phối hợp cao giữa các hệ thống phòng không — những điều mà Nga và Syria có thể đã không làm được. Ông Kovalenko lưu ý các hệ thống như S-400 và Pantsir không thích hợp để đối phó với loại tên lửa hành trình Tomahawk.

Tên lửa Tomahawk thường được phóng với số lượng lớn, thường là hàng chục quả một đợt, nhằm làm quá tải hệ thống phòng không và làm tăng khả năng tấn công thành công.

“Nếu không có mạng lưới phát hiện đáng tin cậy, bất kỳ hệ thống phòng không nào cũng hoàn toàn có thể bất lực”, ông Kovalenko nói về khả năng vượt các hệ thống phòng không của Tomahawk.

Cách Nga đối phó tên lửa Tomahawk

Tàu chiến Mỹ phóng tên lửa nhằm vào các mục tiêu ở Syria năm 2017. Ảnh: Getty Images.

Ở Moscow, một số nghị sĩ và cựu sĩ quan quân sự đã đưa ra nhận định về cục diện thay đổi một khi Ukraine được Mỹ cung cấp tên lửa Tomahawk.

Thượng nghị sĩ Nga Alexey Pushkov cảnh báo ý tưởng chuyển giao tên lửa hành trình Tomahawk cho Kiev có thể dẫn tới một cuộc chiến tên lửa không có hồi kết và làm phức tạp việc tìm kiếm thỏa thuận cho xung đột ở Ukraine.

“Lúc đầu Ukraine muốn nhận xe tăng Abrams, rồi tên lửa Storm Shadow, rồi sau đó là chiến đấu cơ F-16… Các vũ khí mà phương Tây cung cấp hầu hết đều gây thất vọng, không có hệ thống nào là vũ khí vạn năng giúp thay đổi cục diện chiến trường”, ông Pushkov nói.

“Nhưng họ vẫn chưa rút kinh nghiệm. Ukraine lần này đang kỳ vọng các tên lửa Tomahawk của Mỹ có thể buộc Nga phải ngồi vào bàn đàm phán”, ông Pushkov nói thêm, cho biết hệ thống phòng không Nga hoàn toàn có thể vô hiệu hóa Tomahawk.

Ông Vasily Dandykhin, sĩ quan quân đội Nga về hưu và hiện là chuyên gia quân sự, nói Tomahawk là tên lửa hành trình tầm xa được Mỹ phát triển từ những năm 1970 và đã được hiện đại hóa nhiều lần. “Tomahawk là mẫu tên lửa đáng gờm, nhưng không mới. Nó đã được dùng ở Libya, Iraq, Syria. Các hệ thống phòng không của Nga biết rõ cách đánh chặn”, ông Dandykhin nói.

Theo ông, việc chuyển giao loại vũ khí này cho Ukraine sẽ là bằng chứng Mỹ can dự trực tiếp vào xung đột. “Ukraine sẽ không thể tự vận hành tên lửa Tomahawk vì để tấn công chính xác ở khoảng cách vài ngàn km cần đến phương thức tác chiến chuyên biệt”, ông Dandykhin nói.

“Các tổ hợp S-400, S-350, Buk-M3 hay Pantsir của Nga đều có khả năng bắn rơi Tomahawk. Vấn đề nằm ở việc phát hiện tên lửa từ sớm”, ông Dandykhin nói thêm.

Chuyên gia quân sự Nga Dmitry Kornev cũng đồng tình, ông nói: “Điểm mấu chốt là phát hiện kịp thời. Sau đó việc đánh chặn là vấn đề kỹ thuật”, ông Kornev nói. Chuyên gia Nga đề xuất sử dụng tiêm kích MiG-31 để đánh chặn tên lửa Tomahawk vì nó rất phù hợp cho nhiệm vụ này. MiG-31 là tiêm kích được Nga trang bị radar và cảm biến mạnh nhất, giúp dễ dàng phát hiện Tomahawk, kể cả khi mục tiêu bay ở độ cao thấp.

Trong khi đó, đại tá Nga về hưu Victor Litovkin cho rằng tốt hơn là phá hủy tên lửa trước khi chúng được phóng. Quan điểm của ông Litovkin giống với tuyên bố gần đây của Điện Kremlin, rằng nơi lưu giữ và bệ phóng tên lửa Tomahawk sẽ là các mục tiêu được Nga ưu tiên tấn công.

Theo ông Litovkin, với việc Nga tăng cường tấn công hạ tầng đường sắt ở Ukraine, việc Kiev vận chuyển vũ khí, đặc biệt là tên lửa cỡ lớn như Tomahawk sẽ càng gặp khó khăn.

Điểm yếu của tên lửa Tomahawk

Xe phóng tên lửa phòng không S-400 do Nga sản xuất. Ảnh: Al Jazeera.

Các chuyên gia và nhà phân tích Nga cũng chỉ ra một số hạn chế và điểm yếu của Tomahawk bất chấp uy lực và tính biểu tượng của nó. Tomahawk là tên lửa cận âm, bay với vận tốc khoảng 880 km/h, nghĩa là về lý thuyết dễ bị đánh chặn hơn nhiều so với tên lửa siêu thanh. Độ cao bay thấp và đường bay theo địa hình giúp né tránh radar, nhưng cũng đồng nghĩa tên lửa đòi hỏi hệ thống dẫn đường và động cơ phức tạp—những yếu tố có thể bị cản trở bởi tác chiến điện tử, gây nhiễu.

Giống như nhiều loại vũ khí khác của Mỹ, tên lửa Tomahawk có giá hơn 1,3 triệu USD/quả, nghĩa là một đợt tấn công với 20 – 30 quả đã tiêu tốn hàng chục triệu USD.

Một vài tên lửa Tomahawk nếu do Ukraine phóng cũng không thể làm khó được Nga. Hiệu quả phụ thuộc rất lớn vào quy mô và cách thức Kiev sử dụng, báo Nga Izvestia nhận định.

Hiện vẫn chưa rõ Ukraine có thể làm cách nào để phóng tên lửa Tomahawk khi nước này chưa có hệ thống phóng phù hợp. Đây là một trong những nhược điểm của mẫu tên lửa này, so với tên lửa hành trình Kalibr của Nga – vốn có thể phóng rất dễ dàng, kể cả khi sử dụng ống phóng giấu trong container.

Báo Nga không loại trừ khả năng việc triển khai tên lửa Tomahawk sẽ phụ thuộc vào tàu chiến, căn cứ hoặc sự tham gia trực tiếp của Mỹ/NATO, làm gia tăng rủi ro trong xung đột.

Cuối cùng, Tomahawk là tên lửa đồ sộ nặng hơn 1,3 tấn, việc cung cấp, vận hành, bảo trì và bảo đảm an toàn cho hệ thống phức tạp này đòi hỏi thời gian, cơ sở hạ tầng và năng lực phụ trợ đáng kể. Điều mà Ukraine hiện khó có thể đáp ứng.

Truyền thông Nga nêu thực tế là nhiều quốc gia trên thế giới đã chuyển sang tập trung phát triển tên lửa siêu vượt âm hoặc tên lửa đạn đạo có khả năng vận hành linh hoạt giống tên lửa hành trình (ví dụ như Iskander của Nga), nhưng Mỹ lại vẫn đang loay hoay trong quá trình phát triển. Do đó, Washington không còn lựa chọn nào khác là vẫn phải phụ thuộc vào năng lực tấn công tầm xa của tên lửa Tomahawk.

Đăng Nguyễn - Tổng hợp

Nguồn Người Đưa Tin : https://nguoiduatin.vn/nga-co-nhung-cach-nao-danh-chan-ten-lua-tomahawk-204251610185008566.htm