Nga củng cố vị thế, Mỹ loay hoay tìm lối thoát cho Ukraine sau thượng đỉnh Alaska

12 giờ trướcBài gốc

Tổng thống Nga Vladimir Putin đã đạt được gần như tất cả những gì ông kỳ vọng trong cuộc gặp thượng đỉnh tại Alaska, trong khi Tổng thống Mỹ Donald Trump dường như thu về rất ít kết quả nếu dựa trên chính các thước đo do ông đặt ra trước hội nghị thượng đỉnh.

Câu hỏi đặt ra lúc này là liệu ông Trump có đạt được những lợi ích tiềm tàng hoặc gieo mầm cho an ninh tương lai của Ukraine trong một thỏa thuận hòa bình với Nga hay không, khi những kết quả ấy chưa được thể hiện rõ ngay sau hội nghị ngày 15/8 vừa qua.

Tổng thống Mỹ Donald Trump cùng Tổng thống Nga Vladimir Putin tại Căn cứ Elmendorf-Richardson ở Anchorage, Alaska (15/8/2025). Ảnh: Reuters

Châu Âu dè dặt theo dõi bước đi của ông Trump

Dù Tổng thống Trump khẳng định đã đạt được “rất nhiều tiến triển” và đánh giá hội nghị là “10 trên 10 điểm” nhưng mọi dấu hiệu đều chỉ ra rằng đây là một thắng lợi lớn cho nhà lãnh đạo Nga.

Ngay từ màn đón tiếp trên thảm đỏ khi tổng thống cùng dạo bước song hành, ông Trump đã vô tình mang lại hình ảnh phục hồi vị thế cho ông Putin - người vốn bị “cô lập” ở phương Tây.

Đáng chú ý, thay vì thúc đẩy một lệnh ngừng bắn nhằm chặn đứng các cuộc tấn công, ông Trump lại chấp nhận lập trường của Moscow rằng tiến trình hòa bình nên tập trung vào một thỏa thuận cuối cùng, có thể kéo dài hàng tháng, thậm chí hàng năm. Theo phân tích của CNN, điều này đồng nghĩa với việc trao thêm thời gian để Nga tiếp tục gây sức ép và làm Ukraine tiêu hao nguồn lực trên chiến trường.

Điều quan trọng hơn cả là ông Trump cũng tạm gác kế hoạch áp đặt lệnh trừng phạt mới đối với Nga và mở rộng biện pháp trừng phạt thứ cấp lên các nước mua dầu Nga. Đây vốn là những đòn bẩy khiến ông Putin buộc phải đến Alaska, nhưng cuối cùng lại được nới lỏng mà không có nhiều sự nhượng bộ tương ứng. “Sau những gì xảy ra hôm nay, tôi nghĩ mình không cần nghĩ về chuyện đó nữa”, ông Trump nói với Fox News sau thượng đỉnh.

Trong các cuộc trao đổi với lãnh đạo châu Âu sau thượng đỉnh, ông Trump tiết lộ ông Putin đề nghị Ukraine từ bỏ khoảng 1/3 khu vực Donbass - bao gồm những vùng tại Luhansk và Donetsk mà Nga chưa kiểm soát, đổi lại Moscow sẽ đồng ý đóng băng chiến tuyến ở Kherson và Zaporizhzhia. Đây là kịch bản buộc Kiev đối mặt tình thế khó xử, khi nó có thể mở đường cho Nga phát động một cuộc tấn công mới trong tương lai.

Các quan chức châu Âu cho biết ông Trump cũng bày tỏ sẵn sàng cung cấp bảo đảm an ninh cho Ukraine sau khi chiến sự kết thúc, song không làm rõ Mỹ sẽ hỗ trợ dưới hình thức nào. CNN đưa tin nhiều lãnh đạo châu Âu đã được mời tham dự cuộc gặp giữa ông Trump và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tại Nhà Trắng vào ngày 18/8, mở ra khả năng Mỹ muốn lôi kéo thêm đồng minh vào tiến trình hòa bình. Song điều đó cũng đồng nghĩa Kiev phải cảnh giác trước sức ép nhượng bộ theo những phương án mà ông Trump đã đồng ý với ông Putin.

Hội nghị ở Alaska khởi đầu bằng màn phô diễn sức mạnh khi oanh tạc cơ tàng hình B-2 và tiêm kích F-22 lao vút qua bầu trời. Nhưng ông Putin đã khéo léo chiếm thế chủ động bằng lời chào “Xin chào, người láng giềng thân mến”, tận dụng vị trí địa lý của Alaska để nhấn mạnh lợi ích chung cần được ưu tiên hơn cuộc chiến xa xôi tại châu Âu. Dù vậy, châu Âu vẫn có phần nhẹ nhõm khi không xuất hiện một thỏa thuận hoán đổi lãnh thổ nào tại hội nghị này.

Song chính Tổng thống Trump lại để ngỏ khả năng gây sức ép với Kiev. Trong cuộc phỏng vấn sau hội nghị, ông nói: “Giờ là lúc Tổng thống Zelensky phải hoàn thành công việc đó”, ám chỉ việc Washington có thể thúc đẩy Ukraine chấp nhận một số điều khoản hòa bình theo gợi ý của ông Putin.

Những lựa chọn tiếp theo của Tổng thống Donald Trump

Trước thềm hội nghị thượng đỉnh ở Alaska, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã tự nâng kỳ vọng bằng tuyên bố trên Fox News rằng ông “sẽ không hài lòng nếu rời đi mà không có một hình thức ngừng bắn nào”. Việc không có được điều này càng làm nổi bật thế thắng của Moscow, bởi Nga sẵn sàng cam kết bước vào một tiến trình hòa bình chi tiết với những cuộc đàm phán bất tận, vừa đàm phán vừa tiếp tục chiến dịch quân sự đang đạt nhiều lợi thế trong cuộc tấn công mùa hè.

Trong khi đó, người dân Ukraine khao khát một khoảng lặng sau nhiều năm hứng chịu các đợt tấn công bằng UAV và tên lửa, còn binh sĩ thì kiệt sức trong những chiến hào gợi lại hình ảnh Thế chiến I. Một tiến trình hòa bình thiếu ngừng bắn sẽ khiến Kiev dễ bị áp lực, từ cả Moscow lẫn Washington.

Sự nhiệt tình của ông Trump trong việc tìm kiếm hòa bình cho Ukraine là điều đáng ghi nhận và một điểm tích cực khác từ cuộc gặp là hai cường quốc sở hữu kho vũ khí hạt nhân lớn nhất thế giới đã trở lại bàn đối thoại.

Thế nhưng, nền tảng trong cách tiếp cận của ông Trump vẫn dựa nhiều vào niềm tin rằng “sức mạnh cá nhân” cùng hình ảnh nhà thương thuyết số một thế giới có thể chấm dứt chiến sự. Sau chuyến bay dài trở về từ Alaska, niềm tin đó bộc lộ rõ sự mong manh.

Việc thất bại trong chính tiêu chuẩn mà bản thân ông Trump đề ra khiến Nhà Trắng giờ đây phải đối mặt với những bài toán khó.

“Ông Trump là mẫu người đặt phong cách lên trước nội dung. Ông không thật sự thích thú với việc đào sâu vào bản chất vấn đề. Ông thích lớp kem ngọt phủ bên trên, và điều đó khiến ông dễ bị người khác làm ảnh hưởng”, cựu Phó trợ lý Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ về chính sách châu Âu và NATO Jim Townsend nhận định.

Con đường mong manh đến Nobel Hòa bình

Dẫu vậy, không thể phủ nhận ông Trump vẫn là nhân tố có thể mở ra cánh cửa cho hòa bình tại Ukraine, bởi ông có khả năng đối thoại trực tiếp với ông Putin, điều mà Kiev và các đồng minh châu Âu không thể làm được. Sức mạnh Mỹ cũng là chìa khóa duy nhất có thể bảo đảm an ninh lâu dài cho Ukraine và tạo áp lực thực sự lên Nga. Tuy nhiên, để đạt được điều đó, ông Trump cần cho thấy quyết tâm và thoát khỏi cái bóng ảnh hưởng của Putin - điều mà sau Alaska vẫn còn nhiều hoài nghi.

Những gì diễn ra ở Alaska đã làm suy yếu tuyên bố của Nhà Trắng rằng ông Trump là “Tổng thống của Hòa bình”. Dù ông từng can thiệp làm dịu căng thẳng ở nhiều điểm nóng toàn cầu, việc thất bại trong cam kết “kết thúc chiến sự Ukraine trong vòng 24 giờ” cùng với khủng hoảng nhân đạo ở Gaza khiến di sản “người kiến tạo hòa bình” và giấc mơ Nobel của Tổng thống Trump còn xa vời.

“Ban đầu tôi nghĩ đây sẽ là cuộc xung đột dễ giải quyết nhất. Nhưng hóa ra lại khó khăn nhất”, ông Trump thừa nhận trên Fox News sau hội nghị.

Giang Bùi/VOV.VN (biên dịch) Theo: CNN

Nguồn VOV : https://vov.vn/the-gioi/quan-sat/nga-cung-co-vi-the-my-loay-hoay-tim-loi-thoat-cho-ukraine-sau-thuong-dinh-alaska-post1223305.vov