Sau hơn hai năm kể từ khi xe tăng chiến đấu chủ lực phương Tây chính thức tham chiến tại Ukraine, những hình ảnh về các xe tăng M1A1 Abrams cháy đen, những chiếc Leopard 2 bị kéo khỏi trận địa và cả xác Challenger 2 vỡ vụn trên mặt trận Kursk đã không còn xa lạ.
Nhưng tuyên bố mới nhất từ Tổng giám đốc Rostec, ông Sergey Chemezov, về việc Nga đã “nghiên cứu kỹ lưỡng” các dòng tăng phương Tây và rút ra kết luận rằng: “Chúng tôi không học được gì”. Đây có thể là cú đòn mạnh nhất giáng vào danh tiếng công nghệ tăng thiết giáp của Mỹ, Đức và Anh trong thời hiện đại.
Leopard 1A5 của Ukraine. (Ảnh: Getty Images)
Tuyên bố từ Rostec
Tuyên bố được đưa ra sau khi chính Nga xác nhận có ít nhất một xe tăng Leopard 2A6 bị bắt giữ và chuyển thẳng về nhà máy Uralvagonzavod - cái nôi sản xuất xe tăng hàng đầu của Nga, để đánh giá toàn diện các hệ thống tác chiến. Tháng 12/2024, nhiều nguồn tin tại Moskva cũng xác nhận một chiếc Abrams đã có mặt tại cùng cơ sở để phân tích sâu hơn về năng lực tác chiến thực tế.
Với số lượng lớn xe tăng phương Tây bị phá hủy, bắt giữ và đem về "mổ xẻ", kết hợp với các báo cáo thực chiến ở tiền tuyến, tuyên bố của người đứng đầu Rostec không chỉ là cái nhìn kỹ thuật mà còn phản ánh quan điểm chiến lược của Nga trước các khí tài mà NATO từng coi là niềm tự hào.
Về chiếc Leopard 2, Chemezov thừa nhận đây là mẫu xe tăng có cấu trúc tốt, sở hữu hệ thống điều khiển hỏa lực hiện đại, động cơ mạnh mẽ, nhưng lại có điểm yếu bất ngờ về giới hạn nhiệt độ khi hoạt động. Dù vậy, ông thẳng thắn nhận định: “Không có một đột phá kỹ thuật nào. Chúng tôi không tìm được điều gì có thể áp dụng vào xe tăng của Nga”.
Đối với M1A1 Abrams - biểu tượng sức mạnh của lục quân Mỹ, từng được quảng bá là bất khả xâm phạm, Chemezov cũng không hề dành lời khen: “Chúng tôi đã xem xét kỹ càng, đó là một phương tiện thú vị, nhưng vẫn không có gì đáng để học hỏi”. Thực tế cho thấy, chỉ sau 16 tháng kể từ khi được triển khai ở Ukraine vào tháng 2/2024, 87% số xe Abrams được chuyển giao đã bị tiêu diệt hoặc rơi vào tay Nga - một tỷ lệ thiệt hại kinh hoàng với một vũ khí từng được xem là “bất khả chiến bại”.
Một xe tăng chiến đấu M1 Abrams do Mỹ sản xuất được đưa đi trưng bày tại một cuộc triển lãm ở Nga. (Ảnh: Getty Images)
Sức mạnh T-90M
Ngược lại, Chemezov nhấn mạnh ưu thế vượt trội của T-90M "Proryv" - mẫu tăng hiện đại nhất của Nga hiện nay, với khả năng hỏa lực mạnh, cơ động tốt và được trang bị giáp phản ứng nổ đa hướng. Không chỉ vậy, loại tăng này còn có thể bắn đạn điều khiển dẫn đường, cho phép tấn công mục tiêu từ khoảng cách xa. “Có những tình huống hàng chục drone Ukraine lao vào chiếc T-90M, nhưng nó vẫn tiếp tục chiến đấu”, ông nói.
Dù vậy, T-90M không phải là vũ khí phổ biến rộng rãi trong quân đội Nga do quá trình sản xuất ban đầu bị chậm trễ từ năm 2020 và sự trì hoãn trong triển khai mẫu tăng T-14 Armata hiện đại hơn, khiến T-90M trở thành xương sống trong lực lượng tăng thiết giáp Nga thời điểm hiện tại, dù một số khía cạnh về cơ động vẫn còn thua kém dòng T-80.
Trong số ba dòng xe tăng phương Tây được Chemezov nhắc đến, mẫu Challenger 2 của Anh nhận phải những lời chỉ trích gay gắt nhất. “Chúng tôi muốn xem thử, chỉ vì tò mò. Rõ ràng đó là một cái nồi, không phù hợp với chiến tranh hiện đại”, ông nói thẳng. Tuy chỉ có 14 chiếc Challenger 2 được chuyển giao cho Ukraine và số lượng thiệt hại chưa nhiều do ít tham chiến, nhưng kể từ khi được đưa ra mặt trận vào tháng 9/2023, các tổn thất đã bắt đầu xuất hiện nhanh chóng.
Dù được đánh giá có giáp bảo vệ tốt hơn so với Leopard 2A6 và Abrams, nhưng hệ thống điều khiển hỏa lực của Challenger 2 lại lỗi thời, pháo chính dùng nòng xoắn thiếu sức xuyên phá so với pháo nòng trơn hiện đại và khả năng cơ động cũng bị hạn chế.
T-90M của Nga. Ảnh UNITED24 Media
Trong bối cảnh quan hệ Nga - Anh đặc biệt căng thẳng, giới quan sát cho rằng nhận định của Rostec cũng phần nào mang sắc thái chính trị, nhưng hiệu quả chiến trường thì vẫn là thước đo cuối cùng.
Thống kê đến cuối năm 2023 cho thấy đa phần các xe Leopard 2 của Đức và Abrams của Mỹ tại Ukraine đã bị loại khỏi vòng chiến. Các video Nga công bố cho thấy nhiều xe tăng phương Tây bị bỏ lại gần nguyên vẹn, bị lính Nga kéo đi như chiến lợi phẩm.
Cuối cùng, lời kết luận của Chemezov phản ánh niềm tin vững chắc của Moskva vào năng lực công nghiệp quốc phòng nội địa: "So với xe tăng phương Tây, T-90M của chúng tôi vượt trội cả về hỏa lực, bảo vệ và tính cơ động. Không có gì trong những chiếc Abrams hay Leopard mà chúng tôi cần sao chép".
Với chiến trường Ukraine làm phép thử lớn nhất cho mọi khí tài hiện đại, có lẽ Nga không chỉ đang chiến đấu để giữ lãnh thổ, mà còn chứng minh một điều: ngay cả những cỗ máy chiến tranh tối tân của phương Tây cũng không thể phá vỡ được “pháo đài thép” mang tên T-90M.
Lê Hưng (Nguồn: Military Watch)