Nga 'hồi sinh' giao dịch hàng đổi hàng: Lúa mì đổi ô tô, hạt lanh đổi vật liệu xây dựng

5 giờ trướcBài gốc

Nga được cho là đang áp dụng lại hình thức hàng đổi hàng trong thương mại quốc tế để lách lệnh trừng phạt. Ảnh: Reuters.

Hình thức trao đổi hàng hóa cổ điển đang trỗi dậy trong thương mại đối ngoại của Nga lần đầu tiên kể từ những năm 1990, khi các công ty tìm cách lách lệnh trừng phạt của phương Tây bằng việc đổi lúa mì lấy ô tô Trung Quốc và hạt lanh lấy vật liệu xây dựng.

Ngay cả khi Nga xây dựng mối quan hệ nồng ấm với Trung Quốc và Ấn Độ, sự trở lại của hình thức đổi hàng cho thấy chiến tranh ở Ukraine đã bóp méo các mối quan hệ thương mại đối với quốc gia sản xuất tài nguyên thiên nhiên lớn nhất thế giới, ba thập kỷ sau khi Liên Xô sụp đổ năm 1991 mở ra quá trình hội nhập kinh tế Nga với phương Tây.

Mỹ, châu Âu và các đồng minh đã áp đặt hơn 25.000 lệnh trừng phạt khác nhau đối với Nga sau cuộc chiến năm 2022 ở Ukraine và vụ sáp nhập Crimea năm 2014, nhằm đánh sập nền kinh tế trị giá 2.200 tỷ USD của Nga và làm suy yếu sự ủng hộ dành cho Tổng thống Vladimir Putin. Washington cũng đã áp thuế đối với Ấn Độ để đáp trả việc New Delhi nhập khẩu dầu từ Nga.

Ông Putin cho biết nền kinh tế Nga đã vượt ngoài kỳ vọng, tăng trưởng nhanh hơn các nước G7 trong 2 năm qua, bất chấp dự đoán sụp đổ từ phương Tây. Ông đã yêu cầu doanh nghiệp và quan chức chống lại lệnh trừng phạt bằng mọi cách có thể. Tuy nhiên, ngày càng xuất hiện dấu hiệu căng thẳng trong nền kinh tế: ngân hàng trung ương cho thấy Nga hiện đang trong tình trạng suy thoái kỹ thuật và đối mặt với lạm phát cao.

Một số biện pháp trừng phạt – đặc biệt là việc ngắt kết nối ngân hàng Nga khỏi hệ thống thanh toán SWIFT năm 2022 và cảnh báo của Washington năm ngoái đối với các ngân hàng Trung Quốc về việc hỗ trợ nỗ lực chiến tranh của Nga – đã làm gia tăng lo ngại về các lệnh trừng phạt thứ cấp.

“Một số ngân hàng Trung Quốc lo ngại sẽ bị đưa vào danh sách trừng phạt, chịu các biện pháp trừng phạt thứ cấp, nên họ không chấp nhận tiền từ Nga”, một nguồn tin trong lĩnh vực thanh toán nói với Reuters.

Những lo ngại này dường như đã thúc đẩy sự xuất hiện của các giao dịch đổi hàng, vốn khó truy vết hơn. Năm 2024, Bộ Kinh tế Nga đã ban hành một tài liệu dài 14 trang mang tên “Hướng dẫn về các giao dịch thương mại đối ngoại theo hình thức đổi hàng”, khuyên doanh nghiệp sử dụng phương thức này để lách lệnh trừng phạt. Văn bản thậm chí còn đề xuất việc tạo ra một nền tảng thương mại hoạt động như sàn giao dịch hàng đổi hàng.

“Tỷ giá thương mại theo hình thức đổi hàng cho phép trao đổi hàng hóa và dịch vụ với công ty nước ngoài mà không cần đến các giao dịch quốc tế”, tài liệu của bộ viết, trích dẫn “điều kiện hạn chế do lệnh trừng phạt”.

Cho đến gần đây, hầu như không có bằng chứng cho thấy các doanh nghiệp quan tâm đến hình thức này. Tuy nhiên, tháng trước Reuters đưa tin công ty Hainan Longpan Oilfield Technology Co. của Trung Quốc đang tìm cách đổi thép và hợp kim nhôm lấy động cơ hàng hải. Công ty này không trả lời yêu cầu bình luận.

Hãng Reuters cho hay họ đã xác định được tám giao dịch hàng đổi hàng như vậy, dựa trên các nguồn thương mại, tuyên bố công khai từ hải quan và báo cáo công ty. Đây là những giao dịch chưa từng được công bố trước đó.

Một nguồn thương mại giấu tên khác nói với Reuters rằng hệ thống này giúp tránh được các lệnh trừng phạt ngắt kết nối ngân hàng Nga khỏi giao dịch bằng USD và EUR.

Ba nhà phân tích cho biết dấu hiệu có thể chỉ ra quy mô của trao đổi hàng chính là sự chênh lệch ngày càng lớn giữa số liệu thương mại đối ngoại của ngân hàng trung ương và dữ liệu của hải quan, con số này đã lên tới 7 tỷ USD trong nửa đầu năm nay.

Đáp lại yêu cầu bình luận, cơ quan hải quan Nga xác nhận việc trao đổi hàng được thực hiện với nhiều quốc gia “cho một loạt hàng hóa rộng lớn”. Tuy nhiên, họ khẳng định số lượng các giao dịch như vậy không đáng kể so với tổng khối lượng hợp đồng thương mại đối ngoại.

Thặng dư thương mại đối ngoại của Nga trong giai đoạn tháng 1 – 7 đã giảm 14% so với cùng kỳ năm ngoái, xuống còn 77,2 tỷ USD, theo số liệu của Cơ quan Hải quan Liên bang. Xuất khẩu trong giai đoạn này giảm 11,5 tỷ USD xuống 232,6 tỷ USD, trong khi nhập khẩu tăng 1,2 tỷ USD lên 155,4 tỷ USD.

Một chiếc ô tô chạy dọc theo con đường ngăn cách cánh đồng lúa mì và lúa mạch đang chín gần làng Solgon, cách thành phố Krasnoyarsk của Siberia, Nga 308 km (191 dặm) về phía tây nam, ngày 7/8. Ảnh: Reuters.

Lúa mì đổi lấy ô tô

Trong một giao dịch được Reuters xác định từ hai nguồn thương mại, ô tô Trung Quốc đã được đổi lấy lúa mì Nga. Theo một nguồn tin, đối tác Trung Quốc trong thỏa thuận yêu cầu phía Nga thanh toán bằng ngũ cốc.

Các đối tác Trung Quốc đã mua xe ở Trung Quốc bằng đồng nhân dân tệ. Đối tác Nga mua lúa mì bằng rúp. Sau đó, lúa mì được đổi lấy ô tô. Hiện không rõ khối lượng trao đổi, cũng như cơ chế định giá ngũ cốc hay xe hơi.

Trong hai giao dịch khác, hạt lanh được đổi lấy các mặt hàng như thiết bị gia dụng và vật liệu xây dựng từ Trung Quốc, theo báo cáo hải quan. Các chuyên gia cho biết một trong các thỏa thuận này, được ghi nhận trong báo cáo năm 2024 của Hải quan khu vực Ural, ước tính trị giá khoảng 100.000 USD.

Trung Quốc là nước nhập khẩu chính hạt lanh Nga, được sử dụng trong công nghiệp và làm thực phẩm dinh dưỡng.

Trong những giao dịch khác, kim loại được chuyển đến Trung Quốc để đổi lấy máy móc, dịch vụ Trung Quốc được đổi lấy nguyên liệu thô, và một nhà nhập khẩu Nga mua nhôm để trả cho một công ty Trung Quốc. Một giao dịch khác diễn ra với Pakistan.

Một số giao dịch đổi hàng đã cho phép Nga nhập khẩu hàng hóa phương Tây bất chấp lệnh trừng phạt, hai nguồn tin cho biết, nhưng không cung cấp chi tiết về những mặt hàng nào.

Tại diễn đàn kinh doanh Kazan Expo hồi tháng 8, các công ty Trung Quốc cho biết vấn đề thanh toán là một trong những trở ngại đối với sự phát triển thương mại song phương. Ông Xu Xinjing, Chủ tịch Hainan Longpan Oilfield Technology Co., Ltd, cho rằng trao đổi hàng có thể là giải pháp.

Phát biểu tại hội nghị, ông Xu nói: “Trong bối cảnh hạn chế thanh toán hiện nay, đổi hàng mang đến cơ hội mới cho doanh nghiệp Nga và các nước châu Á”.

Theo Reuters

Huyền Chi

Nguồn VietTimes : https://viettimes.vn/nga-hoi-sinh-giao-dich-hang-doi-hang-lua-mi-doi-o-to-hat-lanh-doi-vat-lieu-xay-dung-post189534.html