Tổng thống Nga Vladimir Putin kêu gọi cải cách cơ chế tài chính cho điện hạt nhân dân sự. (Ảnh: RT)
Mục tiêu của Nga là củng cố vị thế trong ngành hạt nhân toàn cầu bằng việc đưa ra các giải pháp tài chính thay thế, nhằm thúc đẩy sự phát triển của lĩnh vực này. Ông Putin khẳng định các dự án điện hạt nhân luôn đòi hỏi vốn đầu tư khổng lồ, do đó cần có sự phân bổ rủi ro hợp lý hơn giữa các quốc gia, nhà đầu tư và người tiêu dùng.
Nhu cầu tăng mạnh từ các nền kinh tế mới nổi
Theo ông Putin, nhu cầu về năng lượng hạt nhân trong thời gian tới sẽ tăng mạnh, đặc biệt tại các nước thuộc “Nam toàn cầu” và khu vực phương Đông, nơi công nghiệp và công nghệ đang phát triển nhanh. Ông nhấn mạnh, Nga sẵn sàng hợp tác để cùng xây dựng ngành công nghiệp hạt nhân tự chủ, thay vì áp đặt sự phụ thuộc về công nghệ.
Ông cho rằng quyền tiếp cận công bằng với công nghệ hạt nhân dân sự là yếu tố then chốt để bảo đảm phát triển cân bằng toàn cầu. Hợp tác quốc tế, theo ông, phải tập trung vào đào tạo nhân lực tại chỗ, xây dựng các trung tâm nghiên cứu - đào tạo chất lượng cao và chia sẻ kinh nghiệm, thay vì rơi vào cái mà ông gọi là “chủ nghĩa thực dân công nghệ”.
Huy động nguồn lực từ các ngân hàng phát triển
Về mặt tài chính, Tổng thống Nga kêu gọi thiết lập những mô hình hiện đại để đầu tư vào phát triển các nhà máy điện hạt nhân. Ông nhấn mạnh vai trò của các định chế tài chính quốc tế, đặc biệt là Ngân hàng Phát triển Mới của nhóm BRICS (Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc, Nam Phi, Ai Cập, Ethiopia, Iran, Indonesia, Ả Rập Xê-út và UAE), hiện đã bày tỏ sẵn sàng tham gia đầu tư vào các dự án hạt nhân.
Ngoài ra, ông Putin cũng đề cập đến vấn đề tài nguyên uranium. Ông cho biết Nga vừa khởi động tại Tomsk hệ thống năng lượng hạt nhân đầu tiên trên thế giới với chu trình nhiên liệu khép kín. Công nghệ này cho phép tái chế tới 95% nhiên liệu đã qua sử dụng, vừa giảm phụ thuộc vào nguồn nguyên liệu thô, vừa hạn chế khối lượng chất thải phóng xạ.
Gia tăng các thỏa thuận song phương về hạt nhân dân sự
Tại sự kiện, hàng loạt thỏa thuận hợp tác mới đã được ký kết. Rosatom - Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Liên bang Nga - thiết lập quan hệ đối tác với Viện Nghiên cứu Địa chất Uranium Bắc Kinh, tập trung vào trao đổi thông tin và kinh nghiệm trong quản lý chất thải phóng xạ.
Một kế hoạch hành động khác được ký với Tập đoàn Điện lực Ethiopia (Ethiopian Electric Power Corporation), nhằm chuẩn bị cho việc xây dựng nhà máy điện hạt nhân tại nước này. Theo đó, hai bên sẽ thành lập một nhóm công tác chuyên trách để xây dựng lộ trình nghiên cứu khả thi.
Đào tạo nhân lực, hợp tác kỹ thuật và phát triển lò phản ứng nhỏ
Học viện Kỹ thuật Rosatom và Đại học Công nghệ Yangon (Myanmar) cũng ký biên bản ghi nhớ, hướng tới phát triển chương trình đào tạo chung và thúc đẩy nghiên cứu ứng dụng công nghệ hạt nhân.
Ngoài ra, một loạt thỏa thuận khác cũng được công bố: Hợp tác giữa Nga và Belarus trong chu trình nhiên liệu hạt nhân; hợp tác Nga - Iran về phát triển lò phản ứng mô-đun công suất nhỏ. Đối với Kyrgyzstan, nước này đã bắt đầu thảo luận sơ bộ với Rosatom để lựa chọn các địa điểm tiềm năng cho việc xây dựng nhà máy điện hạt nhân.
Tại sự kiện, Tổng Giám đốc Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) Rafael Mariano Grossi đề xuất thiết lập một thỏa thuận chính thức giữa IAEA và Ngân hàng Phát triển Mới, nhằm hỗ trợ tài chính cho các dự án hạt nhân dân sự. Ông cho biết mô hình này có thể dựa trên kinh nghiệm hợp tác sẵn có giữa IAEA và Ngân hàng Thế giới.
Nh.Thạch
AFP