Theo Mạng lưới truyền thông đa quốc gia của khối BRICS, nhóm nghiên cứu của trường đại học nêu trên dưới sự hướng dẫn của giảng viên Elena Moliboga, đã sử dụng chủng nấm men Rhodotorula glutinis để tổng hợp và tích lũy các axit béo quan trọng như omega‑3, omega‑6 và các chất béo không no có lợi cho sức khỏe.
Một số công đoạn quy trình chiết xuất chất béo từ vi sinh vật. Ảnh: Researchgate
Không giống như dầu thực vật phải phụ thuộc mùa vụ, điều kiện khí hậu hay diện tích canh tác, chất béo vi sinh có thể được sản xuất quanh năm trong phòng thí nghiệm, với khả năng kiểm soát chính xác tỷ lệ các thành phần axit béo đầu ra. Điều này không chỉ mang lại sự ổn định về chất lượng sản phẩm, mà còn góp phần giảm áp lực lên tài nguyên thiên nhiên và môi trường.
Theo nghiên cứu được công bố trên một số hệ thống cơ sở dữ liệu khoa học uy tín thế giới như ScienceDirect và MDPI, nhiều loại vi sinh vật có thể tích lũy chất béo lên đến 70–80% khối lượng khô của tế bào chỉ sau vài ngày nuôi cấy. Đặc biệt, Rhodotorula glutinis được xem là một trong những chủng nấm men tiềm năng hiện nay nhờ vào tốc độ sinh trưởng nhanh, khả năng thích nghi với nhiều loại môi trường và hiệu suất tổng hợp lipid cao.
Công nghệ chiết xuất chất béo từ vi sinh vật, hay còn gọi là "dầu đơn bào" (single cell oil - SCO) hiện đang được giới khoa học toàn cầu xem là hướng đi bền vững trong sản xuất thực phẩm, thực phẩm chức năng, mỹ phẩm và cả nhiên liệu sinh học. Thay vì chiết xuất lipid từ đậu nành, hướng dương hay hạt cải vốn cần lượng lớn đất trồng và phân bón, SCO có thể được tạo ra từ môi trường nuôi cấy sử dụng các nguồn nguyên liệu tái chế như rỉ mật, phụ phẩm nông nghiệp, thậm chí từ khí thải CO2 trong công nghiệp.
Tuy nhiên, để công nghệ này có thể thương mại hóa quy mô lớn thì vẫn còn không ít thách thức đặt ra. Một trong những rào cản chính là chi phí sản xuất cao, đặc biệt ở giai đoạn phá vỡ cấu trúc tế bào và tinh chế lipid. Bên cạnh đó, việc tối ưu hóa quy trình nuôi cấy và thu hồi chất béo từ vi sinh cũng cần được cải thiện để bảo đảm hiệu suất kinh tế.
Theo chia sẻ từ nhóm nghiên cứu trên, mục tiêu trong giai đoạn tới là xây dựng quy trình sản xuất có thể mở rộng ra quy mô công nghiệp, đồng thời hợp tác với các viện nghiên cứu và doanh nghiệp thuộc khối BRICS để thử nghiệm ứng dụng thực tế. Một số định hướng được ưu tiên bao gồm sản xuất thực phẩm bổ sung cho trẻ em, nguồn axit béo thiết yếu cho người lớn tuổi và nguyên liệu đầu vào cho ngành công nghiệp dược phẩm.
Dù còn đang trong giai đoạn nghiên cứu và phát triển, công nghệ chiết xuất chất béo từ vi sinh vật đã và đang mở ra một cánh cửa mới cho ngành công nghiệp sinh học thế giới. Trong bối cảnh nhu cầu về chất béo chất lượng cao ngày càng tăng, song song với các mục tiêu phát triển bền vững, nghiên cứu tại Nga được xem là một dấu mốc quan trọng trong hành trình hướng đến nguồn nguyên liệu sạch, tái tạo và thân thiện với môi trường.
Theo tvbrics, mdpi, sciencedirect
Phúc An