Nga tiến chậm, Ukraine kiệt sức: Hòa đàm đứng yên chờ thượng đỉnh Nga-Mỹ

5 giờ trướcBài gốc

Thực tế trên chiến trường

Cuộc chiến Nga–Ukraine hiện rơi vào thế giằng co khi các nỗ lực hòa đàm liên tục thất bại và lợi thế chiến trường tạm thời nghiêng về Nga. Điểm yếu lớn nhất của Ukraine là sự phụ thuộc vào viện trợ quân sự và tài chính từ phương Tây, khiến khả năng duy trì nguồn lực dài hạn trở nên bấp bênh, nhất là khi các đồng minh đối mặt với khó khăn kinh tế và bất ổn chính trị nội bộ.

Nga có lợi thế tự sản xuất vũ khí và nguồn nhân lực dồi dào, được củng cố bởi đợt tuyển quân quy mô lớn nhằm nâng quân số lên 1,5 triệu – vượt cả Mỹ. Tuy nhiên, bất chấp tuyên bố chiếm được Chasiv Yar và áp sát Kupiansk, tiến độ tấn công của Nga đã chậm lại đáng kể. Từ tháng 1-5/2025, các lực lượng Moscow chỉ mở rộng kiểm soát thêm khoảng 550 km², tương đương một thành phố lớn như Liverpool hay Chicago.

Quân đội Ukraine trên chiến trường. Ảnh: Reuters

Theo đánh giá của tình báo phương Tây, Ukraine đã thành công trong việc ngăn chặn các đợt tấn công quyết định của Nga nhờ chiến thuật sử dụng UAV hiệu quả và hệ thống phòng thủ kiên cố. Dù vậy, Moscow tin rằng ưu thế chiến trường của họ đang gia tăng và hệ thống phòng thủ của Ukraine có thể sụp đổ trong vài tháng tới. Điện Kremlin từ chối ngừng bắn nếu không đạt được những nhượng bộ lãnh thổ lớn, với mục tiêu tối thiểu là kiểm soát toàn bộ vùng Donbas (Luhansk và Donetsk), giữ “cầu nối trên bộ” tới Crimea, và giành lại vùng Kursk bị Ukraine chiếm một phần.

Trái lại, mục tiêu hàng đầu của Ukraine vẫn là giành lại các khu vực mà Nga tuyên bố kiểm soát, bao gồm cả Crimea và khôi phục đường biên giới quốc tế trước xung đột. Cả hai bên tham chiến đều giữ lập trường cứng rắn, khiến xung đột kéo dài và kết quả cuối cùng phụ thuộc vào khả năng duy trì nguồn lực cũng như mức độ ủng hộ của cộng đồng quốc tế.

Hi vọng về hòa bình

Bloomberg đưa tin, Mỹ và Nga đang hướng tới một thỏa thuận nhằm chấm dứt chiến sự tại Ukraine, trong đó sẽ chính thức củng cố quyền kiểm soát của Moscow đối với các vùng lãnh thổ bị chiếm đóng. Các quan chức cấp cao hai bên đang thúc đẩy thỏa thuận trước cuộc gặp thượng đỉnh dự kiến giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin vào ngày 15/8 tại Alaska.

Ông Trump cho biết thỏa thuận sẽ bao gồm một số trao đổi lãnh thổ để tạo lợi ích cho cả hai bên. Ngay sau đó, cuộc gặp trực tiếp giữa hai nhà lãnh đạo đã được lên lịch chính thức.

Trong một tuyên bố mới đây, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky khẳng định: “Mỹ kiên định với mục tiêu đạt được lệnh ngừng bắn và chúng ta phải đồng lòng ủng hộ mọi nỗ lực mang tính xây dựng. Một nền hòa bình đáng tin cậy và bền vững chỉ có thể được tạo nên từ sự hợp tác chung của tất cả chúng ta". Ông Zelensky cũng tiết lộ đã có nhiều cuộc điện đàm với các nhà lãnh đạo quốc tế và duy trì liên lạc thường xuyên với Mỹ.

Về phía Nga, Tổng thống Putin tuyên bố chủ quyền với bốn vùng lãnh thổ của Ukraine gồm Luhansk, Donetsk, Zaporizhia và Kherson cùng bán đảo Crimea, dù lực lượng Nga chưa kiểm soát hoàn toàn các khu vực này. Ukraine từng thể hiện sự linh hoạt trong đàm phán nhưng việc chấp nhận mất khoảng 1/5 lãnh thổ là thách thức lớn về chính trị đối với chính phủ của ông Zelensky.

Chuyên gia Tyson Barker – cựu Phó đại diện đặc biệt Bộ Ngoại giao Mỹ phụ trách phục hồi kinh tế Ukraine nhận định, đề xuất trên sẽ bị Ukraine bác bỏ và kêu gọi Kiev giữ vững lập trường, đồng thời ghi nhận sự hỗ trợ của Mỹ.

Trong khi đó, Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk – một đồng minh thân cận của Ukraine cũng tỏ ra lạc quan về tương lai của cuộc xung đột sau cuộc gặp với Tổng thống Zelensky: “Có những tín hiệu rõ ràng và trực giác cho thấy việc đóng băng xung đột đang tiến gần hơn bao giờ hết".

Tiến trình hòa đàm vẫn bế tắc

Tuy nhiên, bất chấp sự lạc quan từ cộng đồng quốc tế và các bên liên quan, tiến trình hòa đàm dường như vẫn đi vào ngõ cụt, do chưa thể giải quyết các bất đồng liên quan đến lập trường hòa bình của các bên tham chiến. Theo tổ chức phi lợi nhuận Hope for Ukraine, có trụ sở tại Roseland, New Jersey, bất kỳ thỏa hiệp nào cũng có nguy cơ trở thành một lệnh ngừng bắn tạm thời, tạo điều kiện cho Nga củng cố lực lượng và giúp nền kinh tế nước này thoát khỏi các lệnh trừng phạt quốc tế.

Ngay cả khi không đạt được ngừng bắn, “một cuộc gặp với ông Trump – bất kể kết quả ra sao – cũng sẽ là chiến thắng ngoại giao lớn cho ông Putin”, chuyên gia Gabriella Ramirez của Hope for Ukraine nhận định. Bà Ramirez cho rằng nhà lãnh đạo Nga muốn phá vỡ thế cô lập và một cuộc gặp riêng với người đồng cấp Mỹ có thể mở ra cơ hội cho Nga làm điều đó.

Tình thế hiện tại cũng khiến Ukraine lâm vào thế khó. Eyal, một nhà quan sát chính trị, nhận xét: “Ông Zelensky không thể tỏ ra là đang phá hoại sáng kiến của ông Trump". Sau cuộc đối đầu căng thẳng với ông Trump tại Nhà Trắng hồi tháng 2/2025, Tổng thống Ukraine đã dành hai tháng qua để hàn gắn quan hệ một cách thận trọng.

“Sẽ là thảm họa nếu ông ấy phản đối hội nghị này ngay lúc này", ông Eyal nói.

Trong chiến dịch tranh cử, ông Trump từng tuyên bố chỉ cần 24 giờ để chấm dứt xung đột, sau đó nâng lên sáu tháng. Giọng điệu vốn mềm mỏng mà ông Trump dành cho nhà lãnh đạo Nga gần đây đã trở nên gay gắt, khi tiến trình hòa đàm ngày càng đi vào ngõ cụt. Tháng 7/2025, ông Trump đặt ra "tối hậu thư" với thời hạn ban đầu là 50 ngày, rồi rút xuống 10 ngày, để ông Putin đồng ý ngừng bắn hoặc đối mặt với thuế quan áp lên các quốc gia nhập khẩu dầu khí Nga như Trung Quốc, Ấn Độ, Brazil và Thổ Nhĩ Kỳ.

Một quan chức cấp cao Nhà Trắng cho biết Nga đã đưa ra danh sách các yêu cầu cho một lệnh ngừng bắn và Mỹ hiện đang tìm kiếm sự đồng thuận từ Ukraine cùng các đồng minh châu Âu. Tuy nhiên, đến nay, "tối hậu thư" của ông Trump chưa khiến Điện Kremlin thay đổi chiến lược, ngoài việc đồng ý gặp trực tiếp ông.

Ông James Nixey, chuyên gia về Nga tại Anh, nhận định: “Thực tế không có gì thay đổi từ tháng 12/2021, khi ông Putin đưa ra tối hậu thư yêu cầu phương Tây đáp ứng điều kiện của mình, nếu không Ukraine sẽ phải chịu hậu quả". Chuyên gia này cũng cho rằng ông Trump đưa ra nhiều tuyên bố và đe dọa nhưng chưa thực hiện bất kỳ hành động cụ thể nào gây tổn thất thực sự cho Nga.

Theo ông Nixey, dự thảo hiệp ước tám điểm mà Nga đưa ra năm 2021 gần như giống với hiện nay: yêu cầu cấm Ukraine gia nhập NATO và rút lực lượng NATO khỏi sườn phía đông, nay chỉ bổ sung thêm đòi hỏi mở rộng lãnh thổ. Ukraine đã bác bỏ ý tưởng cho phép Nga duy trì quyền kiểm soát vùng lãnh thổ chiếm đóng, đồng thời yêu cầu các bảo đảm an ninh từ phương Tây để ngăn chặn các nguy cơ an ninh trong tương lai.

“Ông Putin muốn Ukraine, Ukraine muốn hòa bình, còn ông Trump muốn nhanh chóng chấm dứt cuộc chiến mà ông ấy cam kết sẽ chấm dứt. Ba bên đều có mục tiêu riêng, và không bên nào thực sự đồng thuận với bên còn lại", ông Nixey kết luận.

Diệp Thảo/VOV.VN Theo The i Paper, RT, NBC News

Nguồn VOV : https://vov.vn/the-gioi/quan-sat/nga-tien-cham-ukraine-kiet-suc-hoa-dam-dung-yen-cho-thuong-dinh-nga-my-post1221351.vov