Mô hình đường ống dẫn khí đốt tự nhiên và logo của tập đoàn Gazprom. Ảnh: Reuters.
Nga và Trung Quốc đã “bật đèn xanh” cho dự án đường ống khí đốt Sức mạnh Siberia 2, song vẫn chưa đạt thỏa thuận về giá, Tập đoàn Gazprom cho biết hôm 2/9. Động thái này nhấn mạnh Trung Quốc tiếp tục phớt lờ những đòi hỏi từ phương Tây về việc hạn chế quan hệ ngày càng sâu rộng với Moscow.
Đường ống này, khi hoàn thiện, có thể cung cấp thêm 50 tỷ mét khối (bcm) khí đốt mỗi năm cho Trung Quốc qua ngả Mông Cổ, từ các mỏ khí Bắc Cực của Yamal. Đây được xem là “vũ khí chiến lược” giúp nền kinh tế tiêu thụ năng lượng lớn nhất thế giới giảm phụ thuộc vào khí hóa lỏng (LNG) từ Mỹ trong tương lai.
Giám đốc điều hành Gazprom, ông Alexei Miller, thông báo đã ký “bản ghi nhớ ràng buộc pháp lý” về việc xây dựng Sức mạnh Siberia 2 (Power of Siberia 2), sau khi Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, Tổng thống Nga Vladimir Putin và Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi cùng nắm tay trong hội nghị tại Trung Quốc. Trước đó, ông Tập và ông Putin đã có cuộc hội đàm song phương, đồng thời cùng tham dự cuộc gặp ba bên với lãnh đạo Mông Cổ.
Ông Miller cho biết hai bên cũng đã nhất trí nâng công suất của tuyến đường ống hiện tại – Sức mạnh Siberia 1 (chạy từ Đông Siberia tới Trung Quốc) – từ 38 bcm/năm lên 44 bcm/năm. Tuy nhiên, giá khí đốt của tuyến Sức mạnh Siberia 2 – yếu tố then chốt để xác định chi phí xây dựng và phân bổ chi phí – sẽ được đàm phán riêng.
“Các thông báo về Sức mạnh Siberia 2 là bước ngoặt lớn trong địa chính trị năng lượng”, bà Michal Meidan, Giám đốc Nghiên cứu Năng lượng Trung Quốc tại Viện Nghiên cứu Năng lượng Oxford, nhận định. “Thông điệp là: Trung Quốc giờ thậm chí không còn giả vờ tuân thủ lệnh trừng phạt của Mỹ hay quan tâm đến cái nhìn của phương Tây. Và Trung Quốc không đơn độc”.
Trung Quốc gần đây đã tiếp nhận các lô LNG từ dự án Arctic LNG 2 đang bị phương Tây trừng phạt, cho thấy Bắc Kinh có thể chống lại sức ép cô lập Moscow. Tuy nhiên, việc chưa đạt tiến triển về giá cũng phản ánh yêu cầu giảm giá sâu từ phía Trung Quốc.
Ông Putin và ông Tập hôm 2/9 tuyên bố thế giới đang bước vào kỷ nguyên mới, khi phương Tây suy yếu.
Mỹ coi Trung Quốc là đối thủ cạnh tranh lớn nhất và Nga là mối đe dọa quốc gia hàng đầu, dù Tổng thống Donald Trump nhiều lần chỉ trích việc phương Tây khiến Moscow và Bắc Kinh xích lại gần nhau.
Kể từ khi mất phần lớn thị trường khí đốt châu Âu vì chiến sự Ukraine, Nga đã xoay trục sang Trung Quốc. Gazprom nhiều năm nay nỗ lực đạt thỏa thuận về Sức mạnh Siberia 2.
“Thỏa thuận lớn cuối cùng cũng đã khởi động”, ông Kirill Babaev, Giám đốc Viện Trung Quốc và châu Á đương đại ở Moscow, cho biết. “Dù chưa rõ chi tiết về giá, khối lượng hay nhà thầu, các cuộc đàm phán chính trị đã kết thúc và nhường chỗ cho đàm phán thương mại – chắc chắn sẽ đem lại kết quả nhờ sự ủng hộ từ lãnh đạo Nga, Trung Quốc và Mông Cổ”.
Tuy nhiên, nhiều điểm vẫn chưa rõ ràng: mức giá, thời gian xây dựng, tiến độ. Một số lãnh đạo năng lượng Nga còn cho rằng Trung Quốc đang hướng đến tự chủ năng lượng với các dự án năng lượng tái tạo và hạt nhân quy mô lớn.
Ông Miller cho biết giá khí đốt của tuyến mới sẽ thấp hơn giá bán cho châu Âu, do phải vận chuyển qua khoảng cách và địa hình khổng lồ.
Điện Kremlin thông báo đã ký 22 thỏa thuận trong chuyến thăm Trung Quốc, bao gồm hợp tác chiến lược giữa Gazprom và Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Trung Quốc (CNPC), song không công bố chi tiết.
“Siêu dự án” đường ống khí đốt
Việc xây dựng tuyến đường ống dẫn khí từ các mỏ Bovanenkovo và Kharasavey ở miền Bắc nước Nga, xuyên qua Siberia, Mông Cổ và tới Trung Quốc sẽ là dự án khí đốt lớn nhất và tốn kém nhất thế giới, theo Gazprom.
Hiện Trung Quốc là đối tác thương mại lớn nhất của Nga, mua nhiều dầu mỏ, khí đốt, than đá và LNG từ Moscow.
Gazprom đang cung cấp khí đốt cho Trung Quốc qua tuyến Sức mạnh Siberia 1 dài 3.000 km theo hợp đồng 30 năm trị giá 400 tỷ USD ký từ cuối năm 2019. Năm nay, lượng cung dự kiến đạt công suất tối đa 38 bcm. Ngoài ra, Nga và Trung Quốc cũng đã nhất trí tăng công suất tuyến khí đốt từ đảo Sakhalin lên 12 bcm/năm, từ mức 10 bcm trước đây.
Huyền Chi