Cả Nga và Ukraine đều đã có những thông báo mới liên quan đến bản ghi nhớ về lệnh ngừng bắn giúp hạ nhiệt tình hình xung đột hiện nay. Dự kiến tại Istanbul, Nga và Ukraine đều sẽ chuẩn bị các văn kiện trình bày quan điểm của mỗi bên nhằm đạt được một giải pháp bền vững cho cuộc khủng hoảng. Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov hôm 28/5 nhấn mạnh:
“Phía Nga, như đã thỏa thuận, đã nhanh chóng xây dựng một bản ghi nhớ có liên quan, nêu rõ lập trường của chúng tôi về mọi khía cạnh để khắc phục đáng tin cậy các nguyên nhân gốc rễ của cuộc khủng hoảng. Phái đoàn của chúng tôi, do ông Vladimir Medinsky dẫn đầu, sẵn sàng trình bản ghi nhớ này cho phái đoàn Ukraine và cung cấp các giải thích cần thiết trong vòng đàm phán trực tiếp thứ hai được nối lại tại Istanbul vào ngày 2 tháng 6 tới.”
Nga và Ukraine đàm phán tại Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ. Ảnh: Reuters
Vấn đề được Nga gọi là "nguyên nhân gốc rễ" bao gồm các yêu cầu: Kiev phải rút khỏi 4 khu vực mà Moskva đang kiểm soát ở phía Đông Ukraine, NATO ngừng mở rộng thêm về phía Đông và một số lệnh trừng phạt đối với Moskva phải được dỡ bỏ. Bản ghi nhớ cũng được cho là cũng đề cập vấn đề tài sản của Nga bị phương Tây đóng băng và kêu gọi bảo vệ cộng đồng người Ukraine nói tiếng Nga.
Trước đó, ông Vladimir Medinsky, trưởng phái đoàn đàm phán của Nga cho biết rằng ông đã gửi cho Ukraine các đề xuất về thời gian và địa điểm để trao đổi các bản ghi nhớ - hay các điều kiện - nhằm chấm dứt giao tranh. Ông Medinsky cho biết đã gọi điện cho Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine Rustem Umerov trong ngày 28/5 để đề xuất thời gian và địa điểm cho cuộc gặp tiếp theo. Ông đồng thời nhấn mạnh rằng Nga đã sẵn sàng bắt đầu các cuộc đàm phán thực chất về từng điểm của một thỏa thuận toàn diện trong tương lai.
Về phía Ukraine, Bộ trưởng Quốc phòng nước này Rustem Umerov cùng ngày (28/05) xác nhận rằng Ukraine đã chuyển bản ghi nhớ của nước này cho phía Nga. Trên mạng xã hội X, người đứng đầu ngành Quốc phòng của Ukraine nêu rõ, Ukraine không phản đối các cuộc họp tiếp theo với Nga và đang chờ bản ghi nhớ của Nga, để cuộc họp sắp tới không bị bỏ phí và có thể thực sự đưa hai bên đến gần hơn với việc chấm dứt xung đột. Tuy nhiên, trước đó cùng ngày Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky vẫn lên tiếng cáo buộc Nga đang liên tục tìm kiếm lý do để trì hoãn các cuộc đàm phán.
"Chúng tôi chờ Nga công bố chương trình nghị sự và những gì họ muốn. Đầu tiên là ngừng bắn và sau đó là chương trình nghị sự cho cuộc họp giữa các nhà lãnh đạo. Chúng tôi chờ trước khi trao đổi tù nhân. Sau đó, họ nói sẽ có chương trình nghị sự hoặc bản ghi nhớ - tôi không biết họ sẽ đưa ra ý tưởng nào khác - ngay sau khi trao đổi tù nhân. Chúng tôi cũng không nhận được gì sau khi trao đổi. Phía chúng tôi đã liên lạc với bên Nga. Bộ trưởng Quốc phòng đã gọi cho trưởng đoàn đàm phán của Nga Medinsky. Họ nói sẽ có điều gì đó, nhưng chúng tôi không nhận được gì. Không ai nhận được gì cả. Chúng tôi đã hỏi phía Mỹ, họ cũng đang chờ. Mọi người đều đang chờ". - ông Zelensky nêu rõ.
Đáp lại cáo buộc của nhà lãnh đạo Ukraine, trưởng phái đoàn Nga - ông Vladimir Medinsky - phủ nhận rằng Nga đang trì hoãn tiến trình hòa bình. Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cũng tuyên bố Nga đang chuẩn bị cho vòng đàm phán tiếp theo với Ukraine và tiếp tục liên lạc với Mỹ.
Dù có những nỗ lực đàm phán, song thời điểm hiện tại vẫn khó để khẳng định triển vọng về một thỏa thuận hòa bình toàn diện trong ngắn hạn là thực tế hay không khi mà cả Nga và Ukraine vẫn giữ lập trường quan điểm cách biệt. Dẫu vậy, việc thiện chí duy trì các kênh đối thoại giữa các bên xung đột, cùng với vai trò trung gian hòa giải của cộng đồng quốc tế vẫn hé mở cánh cửa hi vọng rằng Nga và Ukraine sẽ sớm hướng tới một giải pháp hòa bình bền vững.
Phương Anh/VOV1 (Tổng hợp)