Ngắm 3 Bảo vật quốc gia đặc sắc vừa được công nhận tại Đà Nẵng

một ngày trướcBài gốc

Phó Thủ tướng Lê Thành Long vừa ký quyết định công nhận 33 Bảo vật quốc gia (đợt 13-2024). Trong đó, Đà Nẵng có 3 Bảo vật quốc gia hiện được lưu giữ và trưng bày tại Bảo tàng điêu khắc Chăm. Bảo vật thứ nhất là Phù điêu Shiva múa Phong Lệ (niên đại khoảng thế kỷ X, xuất xứ Phong Lệ, Đà Nẵng). Theo thuyết minh, tác phẩm có chiều cao 123 cm, rộng 141 cm, dày 25 cm, bằng chất liệu đá sa thạch.

Clip ngắm 3 Bảo vật quốc gia vừa được công nhận tại Đà Nẵng.

Phù điêu Shiva múa Phong Lệ do một công chức người Pháp - Camille Paris phát hiện tại Phong Lệ khoảng năm 1890 cùng một số hiện vật khác và đưa về Công viên Tourane – hiện là nơi tọa lạc của Bảo tàng điêu khắc Chăm Đà Nẵng.

Tác phẩm thể hiện thần Shiva trong tư thế múa, hay còn gọi là Nataraja (vua khiêu vũ). Đây là hình thức biểu trưng cho quyền năng tuyệt đối và là biểu hiện hoàn hảo nhất về thần Shiva. Nataraja có nguồn gốc từ tiếng Phạn: “Nata” là khiêu vũ và “Raja” là vua.

Bảo vật thứ hai là Phù điêu Uma Chánh Lộ (niên đại: thế kỷ XI, xuất xứ: Chánh Lộ, Quảng Ngãi). Phù điêu Uma Chánh Lộ được tìm thấy ở di tích Chánh Lộ vào năm 1904, đưa về Bảo tàng điêu khắc Chăm Đà Nẵng năm 1938.

Phù điêu cao 165 cm, rộng 162 cm, dày 37 cm, làm bằng chất liệu đá sa thạch. Phù điêu thể hiện chủ đề nữ thần Uma trong tư thế múa, là hiện vật có kích thước lớn nhất đã được phát hiện tại Quảng Ngãi nói riêng và các di tích Chămpa nói chung đặc tả hình tượng nữ thần này.

Theo thần thoại Ấn Độ, nữ thần Uma là vợ của thần Shiva (Shiva, Brahma, Vishnu là ba vị thần tối cao trong Ấn Độ giáo) được biết đến với quyền năng bảo vệ và loại trừ tất cả thế lực ma quỷ có nguy cơ đe dọa thế gian.

Tác phẩm thể hiện nét đặc trưng tiêu biểu trong phong cách nghệ thuật điêu khắc Chămpa với sự phá cách mạnh mẽ về khuôn khổ, đường nét, dáng điệu; cùng các họa tiết hoa văn trên y phục, đồ trang sức, mũ đội giàu tính sáng tạo góp phần làm cho tác phẩm trở nên sống động, có tính biểu cảm riêng biệt.

Bảo vật quốc gia thứ ba vừa được công nhận tại Đà Nẵng là Tượng Rồng Tháp Mẫm (niên đại thế kỷ XII – XIII, xuất xứ: Tháp Mẫm, Bình Định). Bảo vật được phát hiện trong đợt khai quật năm 1934 - 1935 tại gò đồi Tháp Mẫm, do J.Y Clayes – nhà khảo cổ học thuộc Trường Viễn Đông Bác Cổ Pháp thực hiện.

Tượng Rồng Tháp Mẫm cao 158 cm, dài 158 cm, rộng 61 cm và được chế tác từ chất liệu đá sa thạch. Tác phẩm thể hiện một giai đoạn phong cách nghệ thuật khác biệt trong tiến trình phát triển của điêu khắc tôn giáo Chămpa từ thế kỷ XII − XV.

Nét đặc trưng của phong cách Tháp Mẫm thể hiện rõ nét ở những tượng tròn linh thú với kích thước lớn, được phóng đại, cách điệu hay kết hợp với các hình tượng linh vật khác, tạo ấn tượng thần thoại nhiều hơn là hiện thực.