Ngâm chân không chỉ giúp thư giãn mà còn mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Theo quan niệm y học cổ truyền, chân ấm là thân ấm; kinh mạch thông thì khí huyết được vận hành trọn vẹn. Dân gian cũng có câu: "Sau ăn 300 bước, trước ngủ một chậu ngâm".
Hơn 60 huyệt đạo, 6 đường kinh âm, 6 đường kinh dương đều hội tụ trên lòng bàn chân và kết nối trực tiếp với ngũ tạng:
- Ngón chân cái là đường thông của 2 kinh can và tỳ có tác dụng sơ can kiện tỳ, tăng cảm giác ăn ngon miệng, chữa trị một số bệnh về gan mật.
- Ngón thứ tư thuộc kinh đởm có thể phòng ngừa táo bón, bí tiểu, đau mạn sườn.
- Ngón út thuộc kinh bàng quang có thể chữa chứng tiểu không tự chủ, rối loạn kinh nguyệt.
- Lòng bàn chân thuộc kinh thận có thể trị bệnh về tạng thận, thể chất hư nhược.
Nhiều nghiên cứu đã chứng minh các huyệt vị tại lòng bàn chân liên quan tới toàn thân, kích thích gan bàn chân khiến các đầu dây thần kinh hưng phấn, thúc đẩy hoạt động của thần kinh và các tuyến nội tiết.
Thường xuyên ngâm chân chân có thể giảm được các triệu chứng lạnh chân, tê bì, hỗ trợ điều trị hữu hiệu các chứng đau đầu, chóng mặt, mất ngủ, đột quỵ não (trúng phong), ho có đờm, da nứt nẻ khi trời lạnh…
Ngâm chân phòng ngừa và hỗ trợ điều trị nhiều bệnh.
1. Phương pháp ngâm chân giúp phòng và chữa bệnh
1. Ngâm chân với gừng tươi
Cách làm 1:Gừng tươi 30g, muối ăn 3g. Gừng tươi đập dập, cho vào khoảng nửa nồi nước, đậy kín vung để tránh làm bay hơi một số chất trong gừng, đun sôi trong khoảng 10 phút. Đổ toàn bộ nước và gừng đã đun vào chậu pha thêm nước lạnh cho nhiệt độ phù hợp khoảng 40 độ là ngâm được.
Công dụng: Tốt với người sợ lạnh, mồ hôi chân nhiều, giúp tăng cường tuần hoàn máu, giảm đau đầu, khó ngủ, mất ngủ.
Cách làm 2: Gừng tươi 60g, dấm ăn 100g, đun sôi trong khoảng 10 phút, pha thêm nước lạnh với nhiệt độ phù hợp là ngâm được.
Công dụng: Tốt trong việc phục hồi công năng các tạng phủ, kích thích sự phục hồi của các chi thể; hỗ trợ điều trị đột quỵ não (trúng phong).
Ngâm chân với gừng tươi giúp tăng cường tuần hoàn máu.
2. Ngâm chân với vỏ quế
Cách làm: Vỏ quế khô 100g thêm nước, đun sôi trong khoảng 10 phút. Đổ toàn bộ nước và vỏ quế đã đun vào chậu pha thêm nước lạnh cho nhiệt độ phù hợp khoảng 40 độ là ngâm được.
Công dụng: Khử mùi hôi chân và chứng chân tay lạnh, giảm mệt mỏi và cải thiện chứng mất ngủ.
3. Ngâm chân với vỏ bưởi
Cách làm: Vỏ bưởi tươi hoặc khô 1 - 2 cái, cắt nhỏ, thêm nước, đun sôi trong khoảng 10 phút. Đổ toàn bộ nước và vỏ bưởi đã đun vào chậu pha thêm nước lạnh cho nhiệt độ phù hợp khoảng 40 độ là ngâm được.
Công dụng: Giảm căng thẳng, chống viêm, giảm ngứa, tốt cho người thường xuyên đau đầu, chóng mặt, mất ngủ.
4. Ngâm chân với sả
Cách làm: Sả tươi 60g, muối ăn 3g, thêm nước đun sôi trong khoảng 10 phút. Đổ toàn bộ nước đã đun vào chậu pha thêm nước lạnh cho nhiệt độ phù hợp khoảng 40 độ là ngâm được.
Công dụng: Tốt cho những người bị chứng rối loạn thần kinh, giảm triệu chứng đau đầu, giữ ấm cơ thể, kích thích bài tiết mồ hôi, trừ hàn, cải thiện các triệu chứng đau nhức.
Ngâm chân với sả cải thiện các triệu chứng đau nhức.
5. Ngâm chân với lá lốt hoặc ngải cứu
Cách làm: Lá lốt hoặc ngải cứu tươi 30g, cho vào nửa nồi nước đậy vung kín đun sôi khoảng 10 phút, sau đó đổ cả lá và nước pha thêm nước lạnh cho nhiệt độ phù hợp thì ngâm hai chân. Không ngâm quá mắt cá chân.
Công dụng: Cải thiện chức năng phổi, rất tốt đối với các người bệnh viêm phế quản mạn tính, ho có đờm, đau mình mẩy.
6. Ngâm chân với hồng hoa
Cách làm: Hồng hoa 30g, cho vào nồi đổ nước, đậy vung kín đun sôi khoảng 10 phút, đổ cả nước và bã ra chậu, pha thêm nước lạnh cho nhiệt độ phù hợp là được.
Công dụng: Giảm đau, dùng tốt cho người thường bị chứng tê cóng hoặc da bị nứt nẻ khi trời lạnh, còn có tác dụng điều hòa giấc ngủ.
2. Lưu ý khi ngâm chân
Chọn tư thế ngồi trên ghế tựa, chậu ngâm có độ cao từ 20 cm trở lên, độ rộng có thể chứa đủ hai chân là được. Tốt nhất là dùng chậu ngâm điện sẽ tiện lợi cho việc giữ nhiệt độ một cách tự động, ít phải chế thêm nước nóng rồi lại lại phải thử độ nóng làm cách quãng việc ngâm chân; nếu không có thì nên dùng chậu gỗ vì loại chậu này giữ được nhiệt lâu, không độc và an toàn.
Khi ngâm, không nên nhúng ngay bàn chân vào chậu nước mà nên đặt bàn chân cách mặt nước một khoảng để xông hơi trước, vừa giúp chân không bị "sốc nhiệt" và giúp mở lỗ chân lông. Sau đó từ từ hạ bàn chân sát mặt nước rồi mới ngâm cả chân.
Tùy theo độ tuổi, giới tính, tình trạng sức khỏe, nhiệt độ phòng, tính chất công việc… mỗi ngày có thể ngâm chân 1-2 lần, tốt nhất là vào lúc 10 giờ sáng và trước khi đi ngủ tối. Thời gian ngâm chân mỗi lần khoảng 30 phút. Mùa đông ngâm dài hơn mùa hè.
Lưu ý: Những người có bệnh nền như suy giãn tĩnh mạch chi dưới, bệnh lý thần kinh ngoại vi do biến chứng của đái tháo đường, cao huyết áp… nên tham khảo ý kiến chuyên môn của bác sĩ đông y để được tư vấn giúp cho việc ngâm chân phát huy hiệu quả trị liệu.
ThS. Hoàng Khánh Toàn