Các đối tượng và 352 bình “khí cười” do Phòng Phòng chống ma túy và tội phạm (nay là Phòng Nghiệp vụ), BĐBP tỉnh Quảng Ninh chủ trì, phối hợp với Đồn Biên phòng cửa khẩu Hoành Mô bắt giữ ngày 3/4/2025. Ảnh: Xuân Hùng
“Điểm nóng” trung chuyển “khí cười”
“Khí cười” vốn được sử dụng trong y học như một loại thuốc gây mê liều nhẹ, có tác dụng giảm đau, hỗ trợ phẫu thuật. Trong công nghiệp, nó còn được ứng dụng trong lĩnh vực thực phẩm, đặc biệt để tạo bọt trong kem tươi. Tuy nhiên, khi bị lạm dụng để hít trực tiếp, khí cười có thể gây hưng phấn, ảo giác, kích thích thần kinh và dẫn đến nhiều hệ lụy nguy hiểm. Nhiều nghiên cứu y khoa đã chỉ ra, việc hít “khí cười” thường xuyên có thể làm tổn thương hệ thần kinh, gây rối loạn tâm thần, thậm chí dẫn đến tê liệt tứ chi do thiếu hụt vitamin B12. Không ít trường hợp thanh thiếu niên đã phải nhập viện trong tình trạng liệt nửa người, hoặc mất trí nhớ tạm thời vì nghiện “bóng cười”. Điều đáng lo ngại hơn, “khí cười” hiện đang được một bộ phận đối tượng kinh doanh bất chính lợi dụng để kiếm lời, cung cấp cho các tụ điểm vui chơi giải trí, quán bar, karaoke. Thực tế cho thấy, không ít vụ việc gây rối trật tự công cộng, tai nạn giao thông nghiêm trọng đều có liên quan đến việc người sử dụng trước đó đã hít "khí cười". Rõ ràng, “khí cười” không còn là trò chơi vô hại, mà là hiểm họa tiềm ẩn, đe dọa trực tiếp đến sức khỏe, nhân cách giới trẻ và an toàn xã hội.
Một thực tế đáng báo động là, để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của thị trường ngầm, các đối tượng đã tìm mọi cách tuồn “khí cười” từ bên ngoài vào nội địa qua đường biên giới. Từ các cửa khẩu quốc tế đến lối mở, đường mòn, không ít lần lực lượng chức năng phát hiện các bình khí N₂O được ngụy trang trong các thùng hàng công nghiệp, hàng hóa tiêu dùng. “Khí cười” có đặc tính không màu, không mùi, dễ đóng nén trong các bình thép nhỏ gọn, do đó, các đối tượng thường lợi dụng kẽ hở trong khâu kiểm tra để cất giấu, vận chuyển. Một số thủ đoạn phổ biến là khai báo sai tên hàng hóa (ghi là khí công nghiệp, khí thực phẩm), vận chuyển chung với hàng tạp hóa nhằm đánh lạc hướng lực lượng kiểm tra, hoặc chia nhỏ thành nhiều bình mini để dễ tẩu tán khi bị phát hiện.
“Khí cười”, từ một loại hóa chất có ứng dụng trong y học và công nghiệp, đang dần trở thành hiểm họa xã hội nếu bị lạm dụng. Con đường để nó xâm nhập nội địa chủ yếu bắt nguồn từ biên giới. Việc ngăn chặn “khí cười” ngay từ biên giới không chỉ là biện pháp cấp bách để bảo vệ trật tự, an toàn xã hội, mà còn là tầm nhìn chiến lược trong công tác phòng ngừa từ xa. Đây cũng là sự thể hiện rõ nét vai trò của BĐBP, lực lượng luôn đi đầu trong bảo vệ an ninh quốc gia, đấu tranh với tội phạm ở khu vực biên giới, giữ gìn sự bình yên cho nhân dân.
Quyết liệt ngăn chặn “khí cười” lọt vào biên giới
Nhận thức rõ mối nguy hại, lực lượng chức năng của BĐBP đã và đang triển khai nhiều biện pháp nghiệp vụ để ngăn chặn “khí cười” xâm nhập. Nhiều vụ vận chuyển "khí cười" lậu đã bị phát hiện, bắt giữ kịp thời nhờ sự cảnh giác, mưu trí của cán bộ, chiến sĩ.
Điển hình, vào hồi 22 giờ, ngày 17/7, tại khu vực bãi đất trống cách quốc lộ 18C khoảng 500m thuộc thôn Phạt Chỉ, xã Hoành Mô, tỉnh Quảng Ninh, tổ công tác của Phòng Nghiệp vụ, BĐBP tỉnh Quảng Ninh phối hợp với Đồn Biên phòng cửa khẩu Hoành Mô tuần tra, kiểm soát biên giới đã phát hiện đối tượng Trần A Trình (sinh năm 1998, trú tại thôn Cửa Khẩu, xã Hoành Mô) đang tàng trữ 384 bình kim loại hình tròn, màu đen. Tại thời điểm kiểm tra, Trần A Trình không xuất trình được hóa đơn, chứng từ chứng minh nguồn gốc số hàng trên. Qua điều tra xác minh ban đầu, Trần A Trình khai nhận, 384 bình đó là bình “khí cười”, Trình mua của một người dân ở thôn Phạt Chỉ, nhưng không biết tên, tuổi, địa chỉ cụ thể, để mang đi bán kiếm lời.
Đối tượng Dường A Nhì và tang vật tại Đồn Biên phòng cửa khẩu Hoành Mô. Ảnh: Đơn vị cung cấp
Mới đây, sáng 24/8, tại khu vực Nhà Văn hóa thôn Phặc Chè, xã Hoành Mô, Tổ công tác của Đồn Biên phòng cửa khẩu Hoành Mô trong quá trình làm nhiệm vụ đã phát hiện một người đàn ông tập kết nhiều bao tải có dấu hiệu nghi vấn. Qua kiểm tra, lực lượng Biên phòng phát hiện 40 bao tải dứa màu xanh, bên trong chứa 160 bình kim loại in dòng chữ “DO NOT REFILL”, nghi là “khí cười”. Người vận chuyển là Dường A Nhì, sinh năm 1993, trú tại xã Hoành Mô. Tại thời điểm kiểm tra, Nhì không xuất trình được hóa đơn, chứng từ chứng minh nguồn gốc lô hàng. Đối tượng khai nhận, vận chuyển thuê số hàng trên cho một người quen qua mạng xã hội để lấy 4 triệu đồng tiền công.
Trước đó, khoảng 21 giờ 15 phút, ngày 23/8, tại khu vực vườn dong riềng gần Trường Mầm non Lục Hồn, thôn Bản Pạt, xã Lục Hồn, Tổ công tác liên ngành gồm Phòng Nghiệp vụ, Đồn Biên phòng cửa khẩu Hoành Mô và Chi cục Hải quan khu vực VIII phát hiện một nam thanh niên có biểu hiện nghi vấn bên cạnh nhiều bao tải dứa. Kiểm tra tại chỗ, lực lượng chức năng phát hiện 50 bao tải, bên trong có 200 bình kim loại mang nhãn hiệu nước ngoài, nghi là “khí cười”. Người vận chuyển là Bùi Đức Kiên, sinh năm 1997, trú tại xã Hoành Mô đã không xuất trình được giấy tờ liên quan. Qua đấu tranh, Kiên khai nhận, đã mua số hàng này của một người đàn ông có tài khoản Wechat “Tùng Nguyễn” với giá 30 triệu đồng và dự định bán lại cho một người khác có tài khoản “Huy Phạm” với giá 40 triệu đồng.
Chung tay ngăn chặn hiểm họa
Một trong những nguyên nhân khiến việc quản lý “khí cười” còn gặp khó khăn là do loại khí này chưa bị xếp vào danh mục chất ma túy, hay tiền chất ma túy. Hiện nay, "khí cười" chỉ được quản lý như một loại hóa chất hạn chế kinh doanh, chủ yếu phục vụ y tế và công nghiệp. Chính vì vậy, nhiều đối tượng đã lợi dụng kẽ hở này để hợp thức hóa việc buôn bán, nhập khẩu với danh nghĩa phục vụ công nghiệp thực phẩm, rồi tuồn trái phép vào các cơ sở kinh doanh dịch vụ vui chơi giải trí. Để giải quyết tận gốc vấn đề, cần sớm bổ sung các quy định pháp luật về quản lý “khí cười”, xem xét xếp loại theo hướng siết chặt hơn, hạn chế tối đa khả năng lạm dụng. Đồng thời, cần rà soát, kiểm soát chặt chẽ việc cấp phép cho các đơn vị được sử dụng “khí cười” đúng mục đích, đảm bảo an toàn. Bên cạnh đó, cần tăng nặng chế tài xử lý đối với hành vi nhập lậu, kinh doanh "khí cười" trái phép, coi đó là hành vi gây nguy hại cho cộng đồng... Việc hoàn thiện khung pháp lý không chỉ giúp lực lượng chức năng có cơ sở xử lý kiên quyết hơn, mà còn thể hiện quyết tâm của Nhà nước trong việc bảo vệ thế hệ trẻ trước những hiểm họa mới.
Ngăn chặn “khí cười” không chỉ là nhiệm vụ của riêng lực lượng Biên phòng, mà cần sự vào cuộc đồng bộ của nhiều cấp, nhiều ngành và toàn xã hội. Trước hết, công tác tuyên truyền, giáo dục phải được đặt lên hàng đầu, đặc biệt trong giới học sinh, sinh viên. Khi hiểu rõ những tác hại khủng khiếp của “khí cười”, giới trẻ sẽ tự ý thức phòng tránh, không sa ngã trước những lời rủ rê. Tiếp đến, sự phối hợp giữa các lực lượng chức năng từ biên giới đến nội địa phải được duy trì thường xuyên. Mỗi vụ việc được phát hiện, xử lý nghiêm minh không chỉ ngăn chặn kịp thời, mà còn tạo sức răn đe, phòng ngừa chung. Cuối cùng, sự chung tay của cộng đồng là yếu tố quyết định. Khi mỗi người dân, đặc biệt ở khu vực biên giới, nâng cao cảnh giác, kiên quyết không tiếp tay cho các hành vi vận chuyển, tiêu thụ “khí cười”, thì “lá chắn nhân dân” sẽ phát huy tác dụng, hỗ trợ lực lượng chức năng hoàn thành tốt nhiệm vụ.
Hồng Lam