Ngăn chặn thuốc giả, thực phẩm giả:Sớm xóa những 'lỗ hổng' pháp lý

5 giờ trướcBài gốc

Với hệ lụy nghiêm trọng và lâu dài, công tác phòng, chống thuốc giả, thực phẩm giả cần tiến hành khẩn trương và quyết liệt, song thực tiễn lại gặp nhiều khó khăn, đòi hỏi phải sớm có biện pháp xóa các “lỗ hổng” đang tồn tại...

Cơ quan chức năng kiểm tra nguồn gốc thực phẩm tại một bếp ăn tập thể ở Hà Nội.

Còn đó những mối lo...

Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội nhận định, hàng loạt “lỗ hổng” đang tồn tại trong công tác quản lý thuốc và thực phẩm. Vướng mắc đầu tiên phải kể đến là Luật Dược đã quy định khái niệm "thuốc giả", nhưng Bộ luật Hình sự lại chưa căn cứ vào sự phân định các trường hợp thuốc giả theo quy định của Luật Dược nên cơ quan tư pháp gặp nhiều vướng mắc khi phân loại và xử lý người vi phạm. Các địa phương cũng phản ánh, do chưa có khái niệm cụ thể về “thực phẩm giả”, “thực phẩm kém chất lượng” nên việc xử lý còn thiếu cơ sở pháp lý...

Trong khi đó, mức xử phạt vi phạm hành chính với hành vi sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng hóa không rõ nguồn gốc đối với thuốc được quy định tương tự như các mặt hàng khác, nên chưa đủ tính răn đe. Pháp luật cũng chưa có chế tài xử lý tổ chức trung gian (sàn thương mại điện tử, dịch vụ logistics) khi tiếp tay cho thuốc giả lưu hành. Chưa kể, cơ chế phối hợp giữa các lực lượng: Công an, Hải quan, Quản lý thị trường, Y tế... chưa cụ thể; thiếu đầu mối điều phối chung hoặc hệ thống chỉ huy phối hợp thống nhất trong các chiến dịch kiểm tra liên ngành, dẫn đến chồng chéo hoặc bỏ sót vi phạm.

Trong khi việc quản lý sản phẩm được phân theo ngành dọc, đa số thủ tục hành chính và quản lý toàn diện các cơ sở sản xuất, kinh doanh lại phân cấp cho chính quyền chịu trách nhiệm. Đặc biệt, sau ngày 1-7-2025, các cơ quan chuyên môn trực thuộc UBND tỉnh, thành phố không còn chức năng thanh tra, mà chỉ thực hiện công tác kiểm tra, song đến giờ vẫn chưa có quy định, hướng dẫn về quy trình kiểm tra chuyên ngành để áp dụng.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện và Giám sát của Quốc hội, đại biểu Quốc hội thành phố Hà Nội Trần Thị Nhị Hà nêu, cơ sở công bố thực phẩm chức năng hiện dựa trên phiếu kiểm nghiệm do doanh nghiệp cung cấp, chỉ phản ánh chất lượng lô hàng tại thời điểm kiểm nghiệm. Như vậy các lô tiếp theo của sản phẩm sẽ được quản lý thế nào?

Cần sớm triển khai các giải pháp

Để bịt các “kẽ hở” nói trên, điều cần thiết là phải hoàn thiện hệ thống pháp luật. Nhấn mạnh điều này, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho rằng, Luật An toàn thực phẩm đến thời điểm này đã ban hành được 15 năm; Nghị định số 15/2018/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật An toàn thực phẩm ban hành gần nhất cũng đã 7 năm. Bộ đã tổng kết việc triển khai Luật và Nghị định này. Sắp tới, Bộ sẽ trình Quốc hội xem xét Luật An toàn thực phẩm sửa đổi; còn việc sửa đổi Nghị định số 15/2018/NĐ-CP, hiện Bộ cũng đang hoàn thiện hồ sơ để trình Chính phủ ban hành trong thời gian sớm nhất.

Thông tin thêm, Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên cho biết, ngoài việc tiếp tục hoàn thiện quy định pháp luật, Bộ Y tế cũng đề nghị các cơ quan có trách nhiệm tăng cường hoạt động giám sát tối cao, giám sát chuyên đề trách nhiệm của các bộ, ngành, địa phương; đồng thời đề nghị ban hành nghị quyết khuyến khích ứng dụng công nghệ số và xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về thuốc, thực phẩm giả.

Theo đại diện Bộ Y tế, việc ban hành chiến lược tổng thể, dài hạn, có tính liên ngành về phòng, chống hàng giả là cần thiết. Ngoài ra, cần kiện toàn Ban Chỉ đạo 389 quốc gia để tăng cường vai trò điều phối; tăng cường nhân lực ngành Y tế và đầu tư, nâng cấp hệ thống kiểm nghiệm nhà nước...

Bên cạnh đó, Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân cũng đề nghị Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tăng cường ngăn chặn, xử lý hành vi quảng cáo thuốc giả, thông tin sai sự thật về sản phẩm thuốc trên internet, mạng xã hội. Các bộ, ngành liên quan sớm ban hành đầy đủ quy chuẩn và tiêu chuẩn sản phẩm thực phẩm thuộc phạm vi quản lý, tạo cơ sở pháp lý cho doanh nghiệp thực hiện tự công bố sản phẩm, đồng thời giúp cơ quan chức năng có căn cứ kiểm tra, giám sát chất lượng sản phẩm... Cùng với đó, chủ tịch UBND cấp tỉnh, cấp xã phải chịu trách nhiệm toàn diện nếu để xảy ra tình trạng sản xuất, buôn bán thuốc giả, thực phẩm giả trên địa bàn...

Để nâng cao hiệu quả quản lý sản phẩm, hàng hóa có ảnh hưởng tới sức khỏe con người trong thời gian tới, đại diện Bộ Công an nhấn mạnh, cần nhận diện, đánh giá đúng tình hình thuốc giả, thực phẩm giả. Qua tổng rà soát, Bộ Công an đã nhận diện 15 nhóm ngành nghề liên quan đến sản xuất thực phẩm cung cấp cho con người, nhận diện những lĩnh vực nào có nguy cơ bị lợi dụng, vi phạm.

Có thể thấy, bức tranh tổng thể trong phòng, chống thuốc giả, thực phẩm giả hiện nay còn chồng chất khó khăn. Hóa giải thực trạng này, cần có những giải pháp “gốc”, được xây dựng bởi hệ thống văn bản pháp luật ràng buộc và rõ trách nhiệm của tất cả cơ quan quản lý liên quan cũng như doanh nghiệp, tổ chức có sản phẩm lưu thông trên thị trường. Mong rằng, với sự vào cuộc tích cực của các ủy ban của Quốc hội: Văn hóa và Xã hội; Khoa học, công nghệ và Môi trường; Dân nguyện và Giám sát, lĩnh vực thuốc và thực phẩm sẽ sớm được chấn chỉnh, từ đó góp phần bảo vệ sức khỏe nhân dân, giữ vững an ninh y tế quốc gia.

Minh Thúy

Nguồn Hà Nội Mới : https://hanoimoi.vn/ngan-chan-thuoc-gia-thuc-pham-gia-som-xoa-nhung-lo-hong-phap-ly-714753.html