Ngăn chặn trục lợi trong hoạt động từ thiện

7 giờ trướcBài gốc

Về vấn đề này, phóng viên Báo Quân đội nhân dân có cuộc trao đổi với Trung tá, TS Phùng Văn Hà, giảng viên Khoa Cảnh sát hình sự (Học viện Cảnh sát nhân dân), để nhận diện các thủ đoạn trục lợi từ thiện, bàn về các giải pháp giúp hoạt động thiện nguyện được thực hiện minh bạch, hiệu quả, đúng quy định của pháp luật.

Phóng viên (PV): Thời gian vừa qua, nhất là sau thiên tai, bão lũ, có nhiều vụ trục lợi tiền từ thiện bị phanh phui, đồng chí nhận định như thế nào về tình trạng này?

Trung tá, TS Phùng Văn Hà: Hoạt động chia sẻ khó khăn sau mỗi đợt thiên tai, bão lụt qua các kênh kêu gọi từ thiện trên mạng xã hội là một nét đẹp truyền thống. Tuy nhiên, bên cạnh các hoạt động từ thiện minh bạch, đúng pháp luật, đã và đang có một số đối tượng lợi dụng để chiếm đoạt tài sản của các nhà hảo tâm bằng nhiều hình thức khác nhau. Đây là một thực trạng rất đáng lên án, làm tổn hại nghiêm trọng đến lòng tin và tinh thần tương thân tương ái của cộng đồng.

PV: Thưa đồng chí, đến nay, lực lượng công an đã nắm được những hình thức trục lợi cụ thể nào đang diễn ra?

Trung tá, TS Phùng Văn Hà: Thông qua nắm tình hình và công tác đấu tranh, chúng tôi nhận thấy các thủ đoạn trục lợi đã trở nên đa dạng và tinh vi hơn rất nhiều. Thứ nhất, các đối tượng giả danh tổ chức chính thống, giả danh cơ quan, tổ chức được phép kêu gọi từ thiện như Ủy ban Mặt trận Tổ quốc, Hội Chữ thập đỏ, sau đó đưa số tài khoản cá nhân của mình và kêu gọi chuyển tiền vào tài khoản đó rồi chiếm đoạt. Thứ hai là sử dụng công nghệ cao và mã độc. Lợi dụng mạng viễn thông, các đối tượng gửi tin nhắn chứa mã độc hoặc cài phần mềm gián điệp. Họ yêu cầu người dùng cung cấp mã OTP hoặc chiếm quyền điều khiển thiết bị để tự động chuyển tiền ra nước ngoài.

Bên cạnh đó, các đối tượng còn tạo vỏ bọc "người trắc ẩn", có trách nhiệm với cộng đồng, đứng lên kêu gọi sự ủng hộ lớn. Sau khi nhận được tiền, họ chỉ sử dụng một phần nhỏ để làm từ thiện, sau đó chiếm đoạt phần lớn số tiền còn lại. Kịch bản lừa đảo luôn thay đổi. Cụ thể, trước đây có trường hợp chiếm đoạt toàn bộ, thì nay chúng chuyển một phần hoặc kêu gọi người dân mua vật dụng với giá trị thực tế bị thổi phồng, tạo sự chênh lệch lớn giữa giá trị đồng tiền và đồ vật để trục lợi.

Trung tá, TS Phùng Văn Hà.

PV: Với những thủ đoạn ngày càng tinh vi như vậy, công tác đấu tranh xử lý của lực lượng chức năng gặp phải những khó khăn gì, đặc biệt là trong việc xác minh dòng tiền bị chiếm đoạt?

Trung tá, TS Phùng Văn Hà: Đúng vậy, các đối tượng lừa đảo luôn thay đổi kịch bản khiến công tác đấu tranh gặp nhiều khó khăn. Khó khăn lớn nhất là việc xác minh dòng tiền xuyên biên giới và tính chất chuyển khoản phức tạp qua nhiều lớp tài khoản ảo. Ngoài ra, việc xác định rõ ý định trục lợi cũng phức tạp, nhất là khi đối tượng có chuyển một phần nhỏ tiền từ thiện hoặc dùng tiền để mua đồ vật như đã đề cập. Về mặt pháp lý, Nghị định 93/2021/NĐ-CP đã nêu rõ, khi tổ chức kêu gọi từ thiện phải có hóa đơn chứng từ. Tuy nhiên, việc kiểm tra, đối chiếu giữa số tiền thực tế kêu gọi và số tiền thực tế giải ngân, cũng như so sánh giữa giá trị vật chất quyên góp và giá trị thực tế đã chi trả, vẫn cần sự vào cuộc chủ động và chặt chẽ hơn từ các cơ quan quản lý và người dân.

PV: Dù đã có quy định đối với hoạt động kêu gọi từ thiện, đồng chí có đề xuất gì về mặt pháp lý để công tác thiện nguyện thực sự minh bạch và có chế tài xử lý mạnh hơn các vi phạm?

Trung tá, TS Phùng Văn Hà: Đúng là pháp luật đã có quy định về việc phân phối, điều phối hoạt động từ thiện, nhưng Nghị định 93/2021/NĐ-CP đang bộc lộ một số điểm hạn chế trước sự thay đổi nhanh chóng của các hình thức kêu gọi trực tuyến. Theo tôi, cần có sự sửa đổi và bổ sung kịp thời: Siết chặt điều kiện kêu gọi, theo quy định, cá nhân có năng lực hành vi dân sự có thể đứng lên kêu gọi, nhưng theo tôi, cần có tiêu chí rõ ràng hơn. Ưu tiên những người có lai lịch tốt, chưa có tiền án tiền sự và yêu cầu cam kết minh bạch tuyệt đối trong quá trình sử dụng và phân phát dòng tiền. Cần phát huy tốt vai trò giám sát của các cơ quan chức năng, đồng thời tạo cơ chế để cộng đồng có thể giám sát dòng tiền một cách hiệu quả nhất, đảm bảo tiền được sử dụng đúng đối tượng, đúng pháp luật và mang lại chất lượng, tình cảm đến người dân vùng thiên tai.

PV: Về phía người dân, đồng chí có lời khuyên gì để họ có thể cảnh giác và tránh bị lợi dụng khi tham gia quyên góp?

Trung tá, TS Phùng Văn Hà: Việc chia sẻ, làm từ thiện với người gặp hoàn cảnh khó khăn là truyền thống quý báu của dân tộc ta. Tuy nhiên, người dân cần hết sức tỉnh táo và nâng cao tinh thần cảnh giác. Chúng ta nên ưu tiên gửi gắm tấm lòng qua các tổ chức uy tín, được phép hoạt động theo quy định của pháp luật như Hội Chữ thập đỏ, Mặt trận Tổ quốc hoặc các cơ quan có thẩm quyền. Điều quan trọng nhất là phải biết rõ, người mình gửi gắm là ai, có lai lịch rõ ràng, có cam kết minh bạch hay không. Chỉ khi làm tốt khâu thẩm định này, chúng ta mới có thể yên tâm trao gửi tấm lòng và tránh bị các đối tượng xấu lợi dụng, chiếm đoạt.

PV: Trong cuộc chiến chống lại nạn trục lợi từ thiện, vai trò của truyền thông có ý nghĩa như thế nào, thưa đồng chí?

Trung tá, TS Phùng Văn Hà: Vai trò của truyền thông là vô cùng quan trọng và mang tính quyết định. Cần có sự phối hợp tổ chức tuyên truyền thường xuyên về các quy định pháp luật liên quan, đặc biệt là các điểm sửa đổi, bổ sung của Nghị định 93/2021/NĐ-CP (do Bộ Nội vụ đang tiến hành rà soát), để người dân hiểu rõ tổ chức từ thiện thế nào là đúng, cách thức trao gửi thế nào là an toàn. Việc tuyên truyền cần tập trung nâng cao nhận thức cho người dân về các thủ đoạn lừa đảo mới, giúp họ hoạt động từ thiện một cách đúng đắn và hiệu quả.

PV: Xin chân thành cảm ơn đồng chí!

Nguồn QĐND : https://www.qdnd.vn/xa-hoi/cac-van-de/ngan-chan-truc-loi-trong-hoat-dong-tu-thien-879569