Ngân hàng không được thu giữ nhà ở duy nhất của bên bảo đảm?

5 giờ trướcBài gốc

Ngân hàng không được thu giữ nhà ở duy nhất của bên bảo đảm. (Ảnh: Vietnam+)

Ngân hàng Nhà nước đang lấy ý kiến của các tổ chức, cá nhân đối với Dự thảo Nghị định quy định điều kiện tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu được thu giữ.

Dự thảo được xây dựng nhằm cụ thể hóa quy định tại Điều 198a của Luật Các tổ chức tín dụng năm 2024, đã được sửa đổi, bổ sung tại Luật số 96/2025/QH15.

Theo nội dung dự thảo, các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài và các tổ chức do Nhà nước sở hữu 100% vốn điều lệ có chức năng mua, bán, xử lý nợ sẽ là những đối tượng trực tiếp thực hiện quy định, đồng thời các cơ quan, tổ chức và cá nhân có liên quan cũng thuộc phạm vi điều chỉnh.

“Nhà ở duy nhất là công trình xây dựng duy nhất thuộc quyền sở hữu của bên bảo đảm, nơi ở và sinh sống ổn định, lâu dài hoặc thường xuyên sinh sống. Công cụ lao động chủ yếu hoặc duy nhất là phương tiện lao động mang lại thu nhập chính, được xác định dựa trên mức lương tối thiểu vùng do Chính phủ quy định,” dự thảo nêu.

Ngân hàng Nhà nước phân tích, việc không thu giữ tài sản bảo đảm là công cụ lao động chủ yếu hoặc nhà ở duy nhất của người dân là biện pháp bảo vệ, giúp bên bảo đảm duy trì điều kiện sinh sống tối thiểu, có khả năng lao động và nuôi sống bản thân, gia đình.

Quy định này được xây dựng trên cơ sở tham khảo pháp luật và kinh nghiệm quốc tế tại Đức, Canada, Pháp và Liên bang Nga, nơi cũng có các giới hạn nhằm bảo vệ người dân khi tài sản bị kê biên hoặc thu giữ.

Về điều kiện thu giữ tài sản bảo đảm, dự thảo quy định rõ rằng tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu chỉ được phép thu giữ nếu không phải là nhà ở duy nhất hoặc không phải là công cụ lao động chủ yếu hay duy nhất của bên bảo đảm. Trong trường hợp không thuộc các diện nói trên, tài sản vẫn có thể bị thu giữ nếu đáp ứng đầy đủ các điều kiện theo Điều 198a của Luật Các tổ chức tín dụng hiện hành.

Tại thời điểm ký kết hợp đồng bảo đảm, bên bảo đảm (người vay hoặc một cá nhân/pháp nhân thứ ba đứng ra thế chấp tài sản giúp người vay - PV) có trách nhiệm xác nhận và cam kết rõ ràng tài sản thuộc hoặc không thuộc trường hợp được bảo vệ theo quy định. Nếu xác nhận tài sản là nhà ở duy nhất hoặc công cụ lao động chủ yếu, bên bảo đảm phải cung cấp các tài liệu chứng minh phù hợp.

Trường hợp không cung cấp được tài liệu, tài sản sẽ được xác định là không thuộc diện bảo vệ và tổ chức tín dụng có quyền tiến hành thu giữ trên cơ sở xác nhận và cam kết đã lập. Dự thảo cũng nêu rõ trách nhiệm của bên bảo đảm trong việc đảm bảo tính hợp pháp và chính xác của các giấy tờ liên quan.

Ngân hàng Nhà nước giải thích, tổ chức tín dụng chỉ căn cứ vào lời cam kết và hồ sơ mà người vay cung cấp. Người vay phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về tính chính xác, hợp pháp của những giấy tờ này.

Lý do là vì người vay chính là người sở hữu và hiểu rõ nhất về hiện trạng, pháp lý cũng như mục đích sử dụng tài sản. Ngược lại, ngân hàng không phải cơ quan quản lý Nhà nước, cũng không có thẩm quyền hay điều kiện để đi xác minh xem một căn nhà có thực sự là “duy nhất” hay một phương tiện lao động có phải là “nguồn thu nhập chính” của người vay.

Theo Ngân hàng Nhà nước, nếu bắt buộc ngân hàng phải đi xác minh từng trường hợp, chi phí và thủ tục sẽ phát sinh thêm, vừa làm chậm quá trình cho vay, vừa gây khó khăn trong xử lý nợ xấu. Do đó, nghĩa vụ chứng minh phải thuộc về người vay - chủ sở hữu tài sản.

Một nội dung đáng chú ý khác, theo Dự thảo: thu nhập chủ yếu hoặc duy nhất của bên bảo đảm được xác định tương ứng với mức lương tối thiểu theo vùng nơi bên bảo đảm sinh sống và làm việc theo quy định của Chính phủ về mức lương tối thiểu đối với người lao động làm việc theo hợp đồng lao động.

Đây được coi là thước đo khách quan để xác định liệu công cụ lao động có mang lại nguồn thu nhập tối thiểu cho người bảo đảm hay không. Nếu tài sản được chứng minh là công cụ lao động duy nhất tạo ra thu nhập ở mức tối thiểu theo quy định thì tổ chức tín dụng sẽ không được phép thu giữ.

Theo đề xuất, Nghị định sẽ có hiệu lực thi hành từ ngày 15/10/2025. Hiện, dự thảo đang được công khai để lấy ý kiến góp ý từ các tổ chức, cá nhân trước khi trình Chính phủ xem xét ban hành chính thức./.

(Vietnam+)

Nguồn VietnamPlus : https://www.vietnamplus.vn/ngan-hang-khong-duoc-thu-giu-nha-o-duy-nhat-cua-ben-bao-dam-post1057058.vnp