Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật các Tổ chức tín dụng vừa được Quốc hội khóa XV thông qua vào sáng 27/6 tại Kỳ họp thứ 9, với tỷ lệ gần 93% đại biểu tán thành. Đây được đánh giá là bước đi cần thiết cho hệ thống ngân hàng trong công tác xử lý nợ xấu và bảo đảm an toàn thanh khoản.
Trình bày trước Quốc hội, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng nhấn mạnh rằng, việc sửa đổi Luật lần này được thực hiện trên cơ sở tiếp thu đầy đủ, chi tiết ý kiến của các đại biểu Quốc hội, các cơ quan hữu quan và phản ánh từ thực tiễn triển khai trong thời gian qua.
Một trong những nội dung trọng tâm của luật sửa đổi là trao quyền cho Chính phủ trong việc hướng dẫn thi hành luật, bảo đảm thống nhất và hiệu quả trên toàn hệ thống. Theo đó, Chính phủ sẽ chỉ đạo Thống đốc Ngân hàng Nhà nước cùng các bộ, ngành rà soát, đánh giá toàn diện để ban hành các văn bản dưới luật, tạo cơ sở pháp lý cho hoạt động thanh tra, giám sát, thu giữ tài sản và xử lý nợ.
Luật cũng quy định rõ hơn về trách nhiệm của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài và các tổ chức mua bán, xử lý nợ trong các hoạt động liên quan đến tài sản đảm bảo.
Về việc hoàn thiện quy định về lãi suất cho vay đặc biệt. Thực hiện ý kiến của cơ quan có thẩm quyền, Chính phủ đề xuất điều chỉnh Khoản 1, Điều 1 dự thảo luật nhằm đảm bảo việc cho vay đặc biệt của Ngân hàng Nhà nước là đối với các tổ chức tín dụng bị rút tiền hàng loạt. Đây là trường hợp tổ chức tín dụng rơi vào tình trạng rất khó khăn về thanh khoản hoặc để thực hiện phương án phục hồi phương án chuyển giao bắt buộc.
Dự thảo Luật quy định: "Ngân hàng Nhà nước quyết định cho vay đặc biệt có tài sản bảo đảm, không có tài sản bảo đảm đối với tổ chức tín dụng trong trường hợp quy định tại khoản 1 Điều 192 của Luật này. Tài sản bảo đảm của khoản vay đặc biệt từ Ngân hàng Nhà nước theo quy định của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước. Lãi suất cho vay đặc biệt của Ngân hàng Nhà nước là 0%/năm".
Tiếp đó là quy định thu giữ tài sản đảm bảo. Về điều kiện thu giữ, Chính phủ xin tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội để kế thừa hai quy định trong Nghị quyết số 42. Theo đó, tài sản đảm bảo không phải là tài sản tranh chấp trong vụ án đã được thụ lý nhưng chưa giải quyết hoặc đang được giải quyết tại Tòa án có thẩm quyền và bổ sung quy định về niêm yết văn bản thông báo tại trụ sở Ủy ban nhân dân cấp xã trước khi tiến hành thu giữ tài sản đảm bảo là bất động sản.
Bà Nguyễn Thị Hồng, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước
Mặt khác, để đảm bảo việc thu giữ tài sản đảm bảo được thực hiện một cách chặt chẽ nhằm vừa tháo gỡ vướng mắc, vừa giảm thiểu các ảnh hưởng có thể phát sinh, Chính phủ đề xuất chỉnh lý dự thảo Luật theo hướng bổ sung quy định tài sản đảm bảo được thu giữ phải đáp ứng điều kiện theo quy định của Chính phủ.
Đồng thời để đảm bảo việc thu giữ tài sản đảm bảo được thực hiện theo trình tự, thủ tục chặt chẽ, Chính phủ đã đề xuất chỉnh lý dự thảo Luật theo hướng làm rõ tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, tổ chức mua bán, xử lý nợ phải thực hiện thủ tục công khai thông tin, phải xây dựng quy trình và ban hành quy định nội bộ về trình tự, thủ tục để thực hiện thu giữ tài sản đảm bảo.
Về quy định hoàn trả tài sản đảm bảo là vật chứng trong vụ án hình sự là tang vật, phương tiện vi phạm hành chính, Chính phủ xin tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội để bổ sung yêu cầu khi hoàn trả tài sản đảm bảo là vật chứng trong vụ án hình sự thì hợp đồng đảm bảo phải có thỏa thuận về việc bên đảm bảo đồng ý cho bên nhận đảm bảo có quyền thu giữ tài sản đảm bảo.
Đồng thời, tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ đã bỏ nội dung quy định tại dự thảo Luật về việc hoàn trả tang vật, phương tiện vi phạm hành chính để quy định tập trung tại dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật xử lý vi phạm hành chính.
Để đảm bảo việc triển khai thi hành luật được chặt chẽ và đồng bộ, Quốc hội đã thống nhất thời điểm Luật có hiệu lực từ ngày 15/10/2025. Khoảng thời gian này sẽ cho phép Chính phủ hoàn thiện các nghị định hướng dẫn thi hành, đặc biệt là các quy định về điều kiện của tài sản đảm bảo để được quyền thu giữ.
Việc thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật các Tổ chức tín dụng là một cột mốc quan trọng, không chỉ giải quyết những khoảng trống pháp lý hiện hữu mà còn tạo điều kiện cho hệ thống ngân hàng xử lý hiệu quả các khoản nợ xấu, đảm bảo an toàn hoạt động và tính minh bạch trong toàn ngành.
Ngay sau khi luật được thông qua, Chính phủ sẽ chỉ đạo Ngân hàng Nhà nước và các cơ quan liên quan khẩn trương ban hành các văn bản hướng dẫn, tổ chức tập huấn và phổ biến để đưa các quy định mới nhanh chóng đi vào thực tiễn.
Thiên Ân