Ngân hàng nhỏ ngày càng khó cạnh tranh

5 giờ trướcBài gốc

Mảng đầu tư ngày càng mở rộng, ngân hàng càng phân hóa mạnh mẽ

Trong bối cảnh Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đang nghiên cứu thành lập sàn vàng, mới đây, Techcombank thông báo tuyển dụng vị trí chuyên viên giao dịch vàng cấp cao (Senior Gold Trader). Trước đó, lãnh đạo ngân hàng này cũng cho biết đang chuẩn bị tìm kiếm đối tác, nhân sự, kho bãi, cơ sở vật chất… để tham gia thị trường vàng.

Theo lãnh đạo Techcombank, ngân hàng này và Công ty Chứng khoán Techcombank (TCBS) có đủ năng lực để phối hợp triển khai và vận hành sàn giao dịch vàng tập trung nhờ kinh nghiệm dày dặn trong xây dựng và vận hành các trung tâm giao dịch; công nghệ và hạ tầng tài chính - ngân hàng mạnh mẽ; năng lực quản lý trạng thái và điều phối sản phẩm hàng hóa…

Cùng muốn tham gia cuộc chơi vàng, ACB cũng cho biết, ngân hàng này đã có kinh nghiệm thành lập Trung tâm giao dịch vàng ACB giai đoạn trước đây, cũng từng là thành viên của sàn Dubai Gold & Commodities Exchange vào năm 2009. Theo đó, ACB kiến nghị, ngoài sàn giao dịch vàng vật chất, cần có thêm hướng đầu tư qua các hình thức chứng chỉ quỹ ETF (Gold EFT) nhằm thu hút và chuyển đổi lượng vàng vật chất thành tiền.

Theo lộ trình của NHNN, thí điểm thành lập sàn vàng tại Việt Nam sẽ được chia làm 3 giai đoạn. Theo đó, giai đoạn 1 sẽ hình thành sàn giao dịch vàng vật chất, giai đoạn sau sẽ có thêm sản phẩm phái sinh.

Tuy nhiên, theo ông Bùi Hoàng Hải, Phó chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, pháp lý hiện nay đã cho phép Việt Nam có thể triển khai ngay 2 sản phẩm là phái sinh vàng và chứng chỉ quỹ hoán đổi danh mục (ETF) vàng. Phái sinh vàng giúp doanh nghiệp phòng ngừa rủi ro biến động giá và đáp ứng nhu cầu đầu cơ hợp pháp, còn ETF vàng nhằm phục vụ nhu cầu tích trữ an toàn của người dân.

Hiện có 8 nhà băng đủ điều kiện cấp phép sản xuất vàng miếng là Vietcombank, VPBank, BIDV, MB, VietinBank, Agribank, Techcombank và ACB. Nhóm ngân hàng thương mại cổ phần quốc doanh (BIDV, Vietcombank, VietinBank, Agribank) chưa lên tiếng về chiến lược tham gia thị trường vàng, song cả 4 ngân hàng đều có nhiều kiến nghị liên quan đến hoạt động nhập khẩu, sản xuất, kinh doanh vàng.

BIDV còn kiến nghị, NHNN ban hành văn bản hướng dẫn về cho phép mua bán vàng tài khoản ở nước ngoài để cân bằng trạng thái.

Ngoài sân chơi vàng, các ngân hàng cũng đang tích cực tham gia cuộc đua lập sàn tài sản mã hóa. Tính đến cuối tháng 9/2025, hàng loạt ngân hàng xuất hiện trong các công ty cổ phần sàn tài sản mã hóa, bao gồm LPBank (LPEX), HDBank (HDEX), VPBank (CAEX), Techcombank (TCEX), MB (đã ký biên bản ghi nhớ hợp tác kỹ thuật với Dunamu - đơn vị vận hành Upbit, nền tảng tiền điện tử lớn nhất Hàn Quốc).

Nếu sàn vàng và sàn tài sản mã hóa được thành lập, nhiều ngân hàng sẽ tăng mạnh doanh thu từ hai kênh đầu tư tài sản này. Nói cách khác, những ngân hàng đoạt được tấm vé tham gia sân chơi vàng, tài sản mã hóa sẽ có lợi thế trong đa dạng hệ sinh thái, thu hút và giữ chân khách hàng, tăng trưởng vốn, cũng như tăng trưởng doanh thu, lợi nhuận.

Ngân hàng nhỏ ngày càng khó cạnh tranh

Không chỉ bị cạnh tranh mạnh về mảng dịch vụ khi hệ sinh thái khó “đọ” với các ngân hàng lớn, ngay cả ở mảng truyền thống là cho vay và huy động, các ngân hàng nhỏ cũng ngày càng chật vật.

Theo FiinRatings, hiện nay, các ngân hàng lớn hưởng lợi nhờ nguồn tiền gửi ổn định hơn và khả năng tiếp cận thị trường trái phiếu tốt, đồng thời được hưởng lợi từ việc giảm dự phòng bắt buộc, giúp tăng thanh khoản và giảm chi phí huy động.

Trong khi đó, các ngân hàng TMCP nhỏ hơn đối mặt với cạnh tranh huy động gay gắt và chi phí vốn bán buôn cao hơn, buộc họ phải kéo dài kỳ hạn nguồn vốn và quản lý chặt chẽ cân đối tài sản - nợ để tuân thủ trần 30% vốn ngắn hạn cho vay trung, dài hạn, đồng thời duy trì biên lợi nhuận hợp lý.

Thống kê của FiinRatings cho thấy, xếp hạng tín nhiệm của các ngân hàng nửa đầu năm nay thể hiện mức độ phân hóa ngày càng rõ trong chất lượng tín dụng của các ngân hàng. Những ngân hàng có năng lực vốn mạnh tiếp tục củng cố vị thế, trong khi các ngân hàng có năng lực vốn hạn chế và khả năng huy động yếu lại chịu áp lực suy giảm chất lượng tín dụng.

Dự báo, giai đoạn 2025-2026, sự phân hóa sẽ ngày càng rõ rệt nếu điều kiện vĩ mô xấu đi. Các ngân hàng nhỏ có vốn lõi cấp 1 thấp, nợ xấu cao, tỷ lệ bao phủ yếu và phụ thuộc lớn vào nguồn vốn liên ngân hàng sẽ phải đối mặt với rủi ro chất lượng tài sản suy yếu và nhu cầu trích lập dự phòng cao hơn. Hiện tỷ lệ bao phủ nợ xấu của nhóm ngân hàng nhỏ rất thấp, phản ánh bộ đệm dự phòng yếu hơn trước cú sốc tín dụng trong khu vực tư nhân.

Từ cuối năm 2025, các yêu cầu về vốn theo chuẩn Basel III và việc gỡ bỏ room tín dụng sẽ tạo ra sự phân hóa ngày càng rõ giữa các ngân hàng. Cụ thể, các ngân hàng có quy mô và năng lực vốn lớn sẽ mở rộng thị phần, trong khi các ngân hàng nhỏ cần điều tiết tăng trưởng để cân bằng vốn, lợi nhuận và chất lượng tài sản.

Trong khi đó, các chuyên gia phân tích VIS Rating cũng cảnh báo sự phân hóa mạnh mẽ trong lĩnh vực ngân hàng. Theo đó, nhiều ngân hàng nhỏ sẽ chịu áp lực lớn do chi phí tín dụng cao, khiến lợi nhuận bị bào mòn, sức cạnh tranh suy giảm.

“Thanh khoản vẫn là thách thức nổi bật, đặc biệt với ngân hàng nhỏ. Trong khi các ngân hàng lớn duy trì cân bằng nhờ phát hành trái phiếu dài hạn và tiếp cận vốn ngoại, thì nhóm ngân hàng nhỏ vốn hạn chế tài sản thanh khoản, phụ thuộc nhiều vào nguồn ngắn hạn, đang chịu áp lực lớn từ chi phí huy động. Nếu xảy ra biến động bất ngờ về dòng tiền gửi, rủi ro thanh khoản của nhóm này sẽ gia tăng đáng kể”, chuyên gia phân tích cảnh báo.

Các chuyên gia cảnh báo xu hướng phân hóa về lợi nhuận ngân hàng sẽ ngày càng diễn ra mạnh mẽ. Các ngân hàng nhỏ, nếu không kịp tái cấu trúc mô hình huy động và cải thiện quản trị rủi ro, sẽ gặp nhiều áp lực ngày càng lớn.

Hà Tâm

Nguồn Đầu Tư : https://baodautu.vn/ngan-hang-nho-ngay-cang-kho-canh-tranh-d415534.html