ECB chuẩn bị đối mặt với bất ổn kinh tế mới
Ngân hàng Trung ương châu Âu đang chuẩn bị cho sự bất ổn kinh tế mới khi Tổng thống Mỹ Donald Trump sắp áp đặt một loạt thuế quan rộng rãi.
Vào ngày 2/4, Mỹ dự kiến công bố một vòng thuế quan "có đi có lại" mới - một phần quan trọng trong chiến lược của Tổng thống Trump nhằm thu hẹp thâm hụt thương mại của Mỹ.
Mặc dù phạm vi và quy mô cụ thể của thuế quan vẫn chưa rõ ràng, nhưng có nhiều đồn đoán rằng Nhà Trắng có thể áp mức thuế lên tới 25% đối với hàng hóa châu Âu. Các mức thuế này sẽ bổ sung vào các loại thuế hiện có đối với ô tô và linh kiện, vốn đã làm tăng chi phí xuất khẩu liên quan đến ô tô lên tới 50%.
Tác động tiềm tàng là rất lớn. Theo Trung tâm Thương mại Quốc tế, EU đã xuất khẩu 382 tỷ euro hàng hóa sang Mỹ vào năm 2024, trong đó 46,3 tỷ euro đến từ ngành ô tô, bao gồm ô tô, xe máy và linh kiện.
Với việc Mỹ chiếm khoảng 10% tổng kim ngạch xuất khẩu của EU, khối này đặc biệt dễ bị ảnh hưởng bởi căng thẳng thương mại xuyên Đại Tây Dương.
Tiến thoái lưỡng nan trong chính sách tiền tệ
Điều này tạo ra một tình huống xung đột chính sách kinh điển: thuế quan vừa tạo ra cú sốc về nguồn cung (do nhập khẩu trở nên đắt đỏ hơn), vừa là cú sốc về cầu (do làm giảm niềm tin và thu nhập khả dụng).
Các nhà hoạch định chính sách ở Frankfurt đang phải đối mặt với một nghịch lý khó chịu: Họ nên hỗ trợ tăng trưởng bằng cách nới lỏng chính sách tiền tệ, hay nên kiềm chế cú sốc lạm phát mà thuế quan có thể gây ra?
Bỏ qua cú sốc lạm phát?
Đối với các nhà kinh tế như Sven Jari Stehn của Goldman Sachs, câu trả lời phụ thuộc vào hành vi của kỳ vọng lạm phát.
"Ước tính của chúng tôi cho thấy, thuế quan của Mỹ sẽ có tác động tiêu cực đáng kể đến tăng trưởng nhưng chỉ ảnh hưởng nhẹ (và tạm thời) đến lạm phát", ông nói trong một báo cáo gần đây.
Theo Stehn, nếu kỳ vọng lạm phát dài hạn vẫn ổn định, thì cách tiếp cận chính sách hợp lý sẽ là cắt giảm lãi suất.
Các mô hình của Goldman Sachs cho thấy trong trường hợp này, ECB nên "bỏ qua" đợt tăng lạm phát tạm thời và giảm lãi suất.
Goldman Sachs dự đoán ECB sẽ cắt giảm lãi suất vào tháng 4, sau đó tiếp tục giảm xuống 2% vào tháng 6.
Nguy cơ lạm phát kéo dài
Tuy nhiên, kịch bản này sẽ thay đổi đáng kể nếu đợt lạm phát ban đầu làm thay đổi kỳ vọng của doanh nghiệp và người lao động. Nếu họ bắt đầu dự báo giá cả sẽ tiếp tục tăng và điều chỉnh việc định giá lương theo xu hướng này, ECB có thể buộc phải hành động để ngăn lạm phát kéo dài.
"Trong trường hợp này, chính sách tối ưu có thể là thắt chặt tiền tệ. ECB không thể chỉ lo ngại về tác động tiêu cực đến tăng trưởng do thuế quan, mà cần phải hành động để chống lại nguy cơ lạm phát kéo dài ", ông Stehn nói.
Tuy nhiên, ông cũng lưu ý rằng để ECB thay đổi chính sách theo hướng cứng rắn, cần có những tín hiệu rất mạnh mẽ về việc kỳ vọng lạm phát tăng cao và trên diện rộng.
Cho đến thời điểm hiện tại, Goldman Sachs nhận định, xu hướng tiền lương và kỳ vọng lạm phát vẫn ở mức ổn định, đủ để ECB xem xét việc nới lỏng chính sách.
EU có thể trả đũa thuế quan bằng cách nhắm vào ngành dịch vụ Mỹ
Ruben Segura-Cayuela, nhà kinh tế tại Bank of America, cũng dự đoán một lộ trình tương tự nhưng với tốc độ thận trọng hơn.
Ông cho rằng mức thuế mới của Mỹ có thể ở khoảng 20% đối với hàng nhập khẩu từ EU - tương tự như những gì các quan chức EU đang tính toán dựa trên các báo cáo gần đây.
Ông nhận định EU sẽ có khả năng trả đũa nhưng cảnh báo rằng căng thẳng có thể leo thang sang các lĩnh vực khác ngoài hàng hóa.
"Nếu Mỹ đưa ra mức thuế ban đầu quá cao, cuộc chiến thuế quan có thể mở rộng ra ngoài hàng hóa và bao gồm cả các biện pháp của EU đối với lĩnh vực dịch vụ của Mỹ", ông nói.
Bank of America vẫn tin tưởng rằng ECB sẽ có đợt cắt giảm lãi suất đầu tiên vào tháng 4, tiếp theo là mức giảm xuống lãi suất tiền gửi 1,5% vào tháng 9 - dù không thể loại trừ nguy cơ trì hoãn đến tháng 12.
Khi ngày 2/4 đến gần, thị trường sẽ theo dõi chặt chẽ cách ECB xử lý tình thế phức tạp này, nơi thuế quan đang làm trầm trọng thêm các thách thức kinh tế vĩ mô.
Lê Anh (Theo Euronews)