Ngành công nghệ Trung Quốc đặt mục tiêu thống trị thế giới bất chấp các hạn chế của Mỹ

6 giờ trướcBài gốc

Trong một chuyến đi do chính phủ tổ chức tháng 6 đến hai tỉnh giàu có bậc nhất Trung Quốc là Giang Tô và Chiết Giang (nơi đặt trụ sở công ty khởi nghiệp trí tuệ nhân tạo đình đám DeepSeek), chính quyền đã sắp xếp cho nhiều lãnh đạo doanh nghiệp công nghệ gặp gỡ phóng viên Bloomberg News (Mỹ) và các cơ quan truyền thông khác. Thông điệp mà họ muốn truyền tải cuối cùng là sự thách thức: Ngành công nghệ Trung Quốc vẫn đặt mục tiêu thống trị thế giới bất chấp các hạn chế của Mỹ.

Đơn cử là công ty Magiclab Robotics Technology ở thành phố Tô Châu, được thành lập cách đây chỉ hơn một năm. Wu Changzheng (Ngô Xương Chánh), Chủ tịch Magiclab Robotics Technology, cho biết công ty đã tự phát triển hơn 90% linh kiện cần thiết để chế tạo robot hình người. Phần còn lại là các chip bán dẫn và bộ điều khiển vi mô được thu mua trong nước lẫn quốc tế nhưng không sử dụng chip Mỹ, theo Wu Changzheng.

“Ngành này ở Trung Quốc không còn nhiều điểm yếu”, Wu Changzheng nói trong lúc trình diễn một robot cao bằng người thật, được thiết kế để làm việc trong nhà máy. Wu Changzheng xem nhẹ lệnh cấm gần đây của Tổng thống Trump với các công ty Mỹ trong việc xuất khẩu phần mềm thiết kế chip sang Trung Quốc, nói rằng robot của ông chỉ cần “chip tiêu chuẩn".

Các robot hình người của Magiclab Robotics Technology - Ảnh: Bloomberg

Các doanh nhân khác cũng nhấn mạnh tinh thần tự lực trong suốt chuyến đi kéo dài 5 ngày với những công ty hoạt động trong lĩnh vực then chốt cho tham vọng sản xuất của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, như dược sinh học, robot hình người, AI và ô tô. Nhiều người trong giới kinh doanh Trung Quốc đã đứng về phía chính phủ giữa lúc phải đối mặt với thuế quan và lệnh kiểm soát xuất khẩu ngày càng mở rộng của Mỹ.

Việc tiếp cận nhiều lãnh đạo doanh nghiệp cùng lúc như vậy là điều hiếm hoi với phóng viên nước ngoài, trong bối cảnh truyền thông bị kiểm soát chặt chẽ và giới lãnh đạo doanh nghiệp thường e dè phát biểu vì lo ngại bị trả đũa.

Chuyến đi thể hiện mong muốn từ Trung Quốc trong việc khôi phục niềm tin của nhà đầu tư toàn cầu vào nền kinh tế trị giá 19.000 tỉ USD, vốn đang chật vật vì bong bóng bất động sản, giảm phát và giờ là mức thuế cao nhất của Mỹ trong một thế kỷ qua. Dù bước đột phá AI bất ngờ của DeepSeek hồi đầu năm cho thấy Trung Quốc có thể đổi mới sáng tạo khi nguồn chip bị hạn chế, cường quốc châu Á vẫn gặp khó để bắt kịp Mỹ khi bị cấm tiếp cận các chip tiên tiến nhất của Nvidia.

Trong chuyến thăm của báo chí, chính phủ Trung Quốc chủ yếu giới thiệu các công ty không cần chip tiên tiến, chẳng hạn AISpeech - hãng phát triển công cụ âm thanh và hình ảnh dùng AI cho ô tô. Với các công ty tiên phong trong lĩnh vực ô tô tự lái hoặc đang cố đạt được trí tuệ nhân tạo tổng quát (AGI), việc tiếp cận chip tiên tiến vẫn là điều vô cùng quan trọng.

AGI là dạng AI có khả năng hiểu, học hỏi và thực hiện các nhiệm vụ đa dạng một cách linh hoạt, giống hay vượt trội con người. Không giống AI hẹp, vốn chỉ giỏi trong một lĩnh vực cụ thể (như nhận dạng giọng nói hoặc hình ảnh), AGI có khả năng áp dụng kiến thức và kỹ năng trong nhiều lĩnh vực khác nhau, từ đó giải quyết các vấn đề phức tạp một cách tự chủ và sáng tạo. OpenAI định nghĩa AGI là "một hệ thống có tính tự chủ cao, vượt trội hơn con người ở hầu hết công việc có giá trị kinh tế".

Tránh nhắc đến những chủ đề nhạy cảm như trợ cấp của nhà nước, 8 lãnh đạo công nghệ đã chia sẻ với báo chí trong suốt chuyến đi và đều giảm nhẹ tác động từ chiến dịch kéo dài nhiều năm từ Mỹ nhằm kìm hãm công nghệ Trung Quốc, đồng thời nhấn mạnh khả năng tự lực ngày càng tăng của đất nước khi các quan chức chính phủ lặng lẽ lắng nghe bên ngoài.

Các lãnh đạo công nghệ nói rằng đang tận dụng những lợi thế trong nước mà họ cho là không thể bị gián đoạn, từ nguồn nhân lực dồi dào đến chuỗi cung ứng khép kín.

Yu Kai, đồng sáng lập và Giám đốc khoa học AISpeech, cho biết công ty hiện có hơn 700 nhân viên tại các trung tâm nghiên cứu ở thủ đô Bắc Kinh và thành phố Tô Châu, sau khi từng bắt đầu từ chỉ với chưa đầy 10 người phát triển thuật toán tại Cambridge (Anh). AISpeech cũng lập một chi nhánh tại thành phố Thâm Quyến (Trung Quốc) để gần các nhà sản xuất thiết bị thông minh và có một đơn vị ở miền nam Trung Quốc chuyên phát triển phần mềm cho ô tô do đối tác trong nước sản xuất.

Thể hiện sự lo ngại sâu sắc từ Trung Quốc trước các biện pháp kiểm soát công nghệ của Mỹ, Chủ tịch Tập Cận Bình gần đây đã hạn chế xuất khẩu nam châm đất hiếm như một đòn đáp trả các lệnh cấm mới từ Tổng thống Trump. Tuần trước, Bộ trưởng Thương mại Mỹ Howard Lutnick cho biết nước này và Trung Quốc đã ký một văn bản quy định các điều khoản thương mại đã đạt được trong tháng 5 tại thành phố Geneva (Mỹ), gồm cả cam kết từ quốc gia châu Á sẽ cung cấp đất hiếm dùng trong tua-bin gió đến máy bay phản lực.

“Buộc phải thể hiện sự tự tin”

Sức bền kinh tế của Trung Quốc là chủ đề được nhấn mạnh xuyên suốt chuyến đi, bắt đầu tại thành phố Nam Kinh (tỉnh Giang Tô), nơi các nhà nghiên cứu công bố lượng bài báo khoa học gấp ba lần thành phố New York (Mỹ). Được đưa đón bằng hai chiếc xe buýt, hơn 20 phóng viên đến Tô Châu và tỉnh lân cận Chiết Giang bằng tàu cao tốc, khi trọng tâm thảo luận chuyển sang phát triển các công nghệ xanh.

Tại Trung Quốc đang có cuộc tranh luận về việc có cần tiếp cận các thiết bị sản xuất chip tiên tiến nhất và chip tăng tốc AI hàng đầu của Nvidia không. Ông Nhậm Chính Phi, nhà sáng lập kiêm Giám đốc điều hành Huawei, gần đây nói rằng các công ty Trung Quốc có thể sử dụng kỹ thuật xếp chồng chip để đạt hiệu suất tương đương chip tối tân. Trung Quốc cũng chặn phần lớn dịch vụ AI từ các công ty Mỹ, đồng nghĩa doanh nghiệp nội địa không phải cạnh tranh trực tiếp với các hãng lớn.

Xếp chồng chip là một kỹ thuật tiên tiến trong sản xuất chất bán dẫn, nơi nhiều lớp chip hoặc mạch tích hợp (IC) được xếp chồng lên nhau theo chiều dọc để tạo thành một khối duy nhất.

“Trung Quốc buộc phải thể hiện ‘sự tự tin và đánh bóng hình ảnh’ sau nhiều năm bị Mỹ hạn chế về công nghệ”, Julian Mueller-Kaler, Giám đốc Trung tâm Dự báo Chiến lược tại tổ chức nghiên cứu độc phi lợi nhuận Stimson Center (Mỹ), bình luận.

Ví dụ, các trung tâm dữ liệu AI có thể dùng chip yếu hơn để thay thế chip cao cấp, nhưng phải trả giá bằng mức tiêu thụ điện năng lớn hơn.

“Lý do Trung Quốc không trả đũa mạnh sau các lệnh cấm chip vài năm trước là vì thực ra nước này lại phần nào thích điều đó, ở một mức độ nhất định. Nó buộc các công ty Trung Quốc phát triển năng lực nội địa và giảm phụ thuộc vào công nghệ Mỹ - một mục tiêu chính trị mà các nhà hoạch định chính sách Trung Quốc đã theo đuổi từ lâu nhưng bị cản trở bởi thực tế kinh tế”.

Các kỹ thuật viên tại cơ sở IASO Biotechnology ở thành phố Nam Kinh - Ảnh: Bloomberg

Dù thể hiện được nhiều khả năng, ít công ty có thể thoát khỏi hệ lụy từ mối quan hệ xấu đi với Mỹ. Một số lãnh đạo tham gia chuyến đi thừa nhận họ đang chịu áp lực do chính sách “Nước Mỹ trên hết” của ông Trump nhằm hạn chế đầu tư vào lĩnh vực công nghệ cao của Trung Quốc.

“Tác động đến tài chính là rất đáng kể. Tôi nói với đội ngũ của mình đừng hỏi khi nào mùa đông này (giai đoạn khó khăn – PV) sẽ qua. Chúng ta phải coi mùa đông là cả bốn mùa và học cách thích nghi với sự bất ổn kéo dài”, bà Zhang Jinhua (Trương Kim Hoa), Chủ tịch IASO Biotechnology - hãng công nghệ sinh học phát triển thuốc điều trị ung thư, nhấn mạnh.

Nam châm đất hiếm là một loại nam châm vĩnh cửu được tạo ra từ hợp kim của các nguyên tố đất hiếm (như neodymium, samarium, praseodymium) với các kim loại khác (như sắt, boron, coban). Nó được coi là những loại nam châm mạnh nhất hiện có trên thị trường.

Đặc điểm nổi bật của nam châm đất hiếm

Lực từ cực mạnh: Điểm đặc trưng nhất của nam châm đất hiếm là khả năng tạo ra từ trường mạnh hơn đáng kể so với các loại nam châm truyền thống như ferrite. Điều này giúp tạo ra các thiết bị nhỏ gọn, nhẹ hơn nhưng vẫn đảm bảo hiệu suất cao.

Độ bền và ổn định cao: Dù một số loại có thể giòn, nam châm đất hiếm có khả năng chống khử từ tốt, duy trì cường độ từ tính theo thời gian, ngay cả trong môi trường khắc nghiệt hoặc nhiệt độ cao (với một số loại như SmCo).

Đa dạng về hình dạng và kích thước: Chúng có thể được sản xuất với nhiều hình dạng khác nhau như viên, tròn, trụ, khối, thanh,… phù hợp với nhiều ứng dụng.

Ứng dụng của nam châm đất hiếm

Nhờ những đặc tính vượt trội, nam châm đất hiếm được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực công nghệ cao và đời sống hằng ngày.

Điện tử: Loa, tai nghe, ổ cứng máy tính, điện thoại di động, cảm biến.

Năng lượng tái tạo: Tua-bin gió (trong máy phát điện), ô tô điện, xe đạp điện.

Y tế: Máy chụp cộng hưởng từ (MRI), các thiết bị y tế khác.

Công nghiệp: Động cơ, máy phát điện, robot, công cụ điện, các hệ thống tự động hóa.

Quốc phòng: Hệ thống tên lửa, radar, công nghệ vệ tinh.

Các ứng dụng khác: Máy tuyển khoáng, công nghệ lọc hóa dầu, vật liệu siêu dẫn, thậm chí trong nông nghiệp để tăng năng suất cây trồng. Máy tuyển khoáng là thiết bị dùng trong ngành khai khoáng để tách và thu hồi khoáng sản có giá trị (vàng, sắt, đồng, đất hiếm...) ra khỏi đất đá, quặng thô hoặc vật liệu khai thác ban đầu.

Hai loại nam châm đất hiếm phổ biến

Nam châm neodymium (NdFeB): Đây là loại mạnh nhất trong số các nam châm vĩnh cửu, được làm từ neodymium, sắt và boron, có sức mạnh vượt trội nhưng cần được phủ lớp bảo vệ (niken, đồng) để chống oxy hóa.

Nam châm samarium-coban (SmCo): Loại này có độ ổn định nhiệt độ cao và khả năng chống ăn mòn tốt, phù hợp cho các ứng dụng trong môi trường khắc nghiệt, dù không mạnh bằng nam châm neodymium.

Sơn Vân

Nguồn Một Thế Giới : https://1thegioi.vn/nganh-cong-nghe-trung-quoc-dat-muc-tieu-thong-tri-the-gioi-bat-chap-cac-han-che-cua-my-234344.html