Cơ quan Hải quan phát hiện, ngăn chặn lô thuốc lá lậu
Chia sẻ về thực trạng hàng lậu hiện nay, ông Đặng Văn Đức - Phó Chi cục trưởng Chi cục Điều tra chống buôn lậu cho biết, hiện nay, mỗi ngày trung bình cơ quan Hải quan làm thủ tục cho khoảng 50.000 tờ khai hải quan, trong đó có khoảng 700.000 vận đơn thương mại điện tử.
Theo đánh giá của ông Đặng Văn Đức, trong 8 tháng đầu năm 2025, tình hình buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả và vi phạm sở hữu trí tuệ tiếp tục diễn biến phức tạp.
Hoạt động xảy ra trên hầu hết các tuyến. Trong đó, tuyến biên giới Việt – Trung nổi lên mặt hàng rượu, dược liệu, thực phẩm đông lạnh; tuyến biên giới Việt – Lào có mặt hàng gỗ, khoáng sản; tuyến Việt Nam – Campuchia nổi lên mặt hàng thuốc lá, mỹ phẩm. Ngoài ra, các cảng biển, sân bay quốc tế và kênh bưu chính, chuyển phát nhanh cũng bị lợi dụng để vận chuyển hàng hóa nhập lậu.
Thủ đoạn của các đối tượng ngày càng tinh vi, như: Khai sai hồ sơ, làm giả chứng từ; lợi dụng loại hình gia công, kho ngoại quan, quá cảnh để tráo hàng; hay lợi dụng chính sách tự công bố sản phẩm để hợp thức hóa hàng nhập lậu.
Đáng chú ý, không chỉ buôn lậu qua biên giới mà ngay tại thị trường nội địa, nhiều đường dây tổ chức sản xuất, phân phối hàng giả, thậm chí bán công khai qua mạng xã hội và sàn thương mại điện tử.
Ông Đặng Văn Đức chia sẻ tại tọa đàm. Ảnh: T.H
Các mặt hàng trọng điểm gồm thuốc chữa bệnh, thực phẩm chức năng, mỹ phẩm, sữa và sản phẩm từ sữa, thực phẩm đông lạnh, phụ gia thực phẩm, rượu, bia, thuốc lá, linh kiện điện tử, vàng và ngoại tệ.
Đây đều là nhóm hàng thiết yếu, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe người dân và môi trường kinh doanh, nên tác hại xã hội rất lớn nếu không được phát hiện và ngăn chặn kịp thời.
Trước thực trên, ngành Hải quan đã triển khai nhiều giải pháp đồng bộ để kiểm soát và ngăn chặn.
Thứ nhất, quán triệt và thực hiện nghiêm chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ tại Công điện 65, Chỉ thị 13; chỉ đạo của Ban Chỉ đạo 389 quốc gia, Bộ Tài chính, ngành Hải quan đã thực hiện quyết liệt, đồng bộ các giải pháp với tinh thần “6 rõ”: rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ địa bàn, rõ thời gian, rõ kết quả.
Thứ hai, phối hợp chặt chẽ với Công an, Biên phòng, Quản lý thị trường và hợp tác với Hải quan thế giới. Quan điểm xuyên suốt của toàn ngành Hải quan là “không vùng cấm, không ngoại lệ” trong công tác đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại.
Thứ ba, ứng dụng công nghệ: quản lý rủi ro, phân tích dữ liệu, soi chiếu container, triển khai hải quan số.
Thứ tư, tăng cường hậu kiểm đối với doanh nghiệp rủi ro cao.
Thứ năm, tăng cường công tác tuyên truyền nâng cao ý thức cho doanh nghiệp về quyền sở hữu trí tuệ…
Lực lượng hải quan kiểm tra lô hàng lậu tại cảng Cát Lái
Với việc triển khai các giải pháp đồng bộ, trong 8 tháng năm 2025 (từ ngày 15/12/2024 đến ngày 15/08/2025), cơ quan Hải quan đã phát hiện, bắt giữ và xử lý là 11.912 vụ vi phạm pháp luật hải quan; trị giá hàng hóa vi phạm ước tính đạt 16.151 tỷ đồng. Cơ quan Hải quan đã khởi tố hình sự 14 vụ và chuyển cơ quan khác đề nghị khởi tố 76 vụ.
Riêng công tác đấu tranh chống buôn lậu, vận chuyển trái phép qua biên giới hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, các mặt hàng liên quan đến sức khỏe người tiêu dùng trong tháng cao điểm (tháng 5-6/2025), ngành Hải quan phát hiện 122 vụ, trị giá hàng hóa vi phạm trên 1.627 tỷ đồng.
Trong đó có 12 vụ hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, trị giá hàng hóa vi phạm trên 1600 tỷ đồng; 81 vụ khác liên quan đến các mặt hàng ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng là thực phẩm đông lạnh (trên 5 tấn xúc xích, nội tạng); rau củ muối, bánh kẹo, mỹ phẩm (trên 8.000 sản phẩm)..., trị giá hàng hóa vi phạm trên 21 tỷ đồng.
Điển hình như vụ phát hiện và bắt giữ 52.500 cây thuốc lá Chesterfield giả tại cảng Cái Mép; chuyên án mặt hàng dầu cọ gian lận thuế có trị giá hàng hóa hơn 1000 tỷ đồng; hay vụ 10.935 sản phẩm thời trang giả mạo nhãn hiệu nổi tiếng được phát hiện tại TP. Hồ Chí Minh.
Trong thời gian tới, ngành Hải quan sẽ tiếp tục siết chặt kiểm soát trên các tuyến và địa bàn trọng điểm, tăng cường thu thập thông tin, phân tích dữ liệu để dự báo sớm, ngăn chặn từ xa, không để hình thành đường dây lớn gây hệ lụy cho xã hội.
Đồng thời, tiếp tục xây dựng kế hoạch mở rộng các đợt cao điểm chống buôn lậu, hàng giả, hàng nhái theo hướng dài hơi hơn, quyết liệt hơn, có trọng tâm, trọng điểm. Qua đó, không chỉ xử lý tình huống trước mắt mà còn tạo tác động răn đe lâu dài, bảo vệ môi trường kinh doanh và quyền lợi chính đáng của doanh nghiệp, người tiêu dùng.
Lê Thu