Ngành quốc phòng Mỹ đối mặt thách thức tự chủ vũ khí vì thiếu hụt đất hiếm

3 giờ trướcBài gốc

Ngành công nghiệp quốc phòng Mỹ đang đối mặt với bài toán tự chủ nan giải khi nguồn cung nam châm samarium-cobalt (SmCo) - thành phần cốt yếu trong các loại vũ khí dẫn đường chính xác - phụ thuộc lớn vào các thị trường nước ngoài. Sự gián đoạn nguồn cung từ Trung Quốc đã buộc Washington phải dựa vào một kho dự trữ cũ được phát hiện tại Pháp, vốn chỉ có khả năng đáp ứng nhu cầu sản xuất trong khoảng một năm.

Vai trò chiến lược của nam châm SmCo trong vũ khí công nghệ cao

Nam châm samarium-cobalt là loại nam châm vĩnh cửu được Mỹ tiên phong phát triển, đóng vai trò then chốt trong lĩnh vực quốc phòng và hàng không vũ trụ. Khác với nam châm neodymium thông thường, SmCo có khả năng chịu nhiệt vượt trội, hoạt động ổn định ở nhiệt độ trên 300°C và chống ăn mòn hiệu quả trong môi trường khắc nghiệt.

Đáng chú ý, các hệ thống vũ khí uy lực nhất như tên lửa hành trình Tomahawk được trang bị cánh lái sử dụng loại nam châm này để đảm bảo độ chính xác khi vận hành. Ngoài ra, SmCo còn xuất hiện trong các thiết bị cảm biến, đo lường trên tiêm kích và các dự án phát triển tên lửa siêu vượt âm thế hệ mới.

Bên trong nhà máy sản xuất tên lửa Tomahawk của Mỹ.

Sự phụ thuộc vào nguồn cung từ Trung Quốc

Mặc dù là quốc gia phát triển công nghệ này, nhưng từ những năm 1980, chuỗi cung ứng nam châm SmCo đã dịch chuyển sang Trung Quốc do lợi thế về trữ lượng đất hiếm, quy định môi trường lỏng lẻo và sự hỗ trợ từ chính phủ. Hiện nay, Trung Quốc kiểm soát khoảng 60% sản lượng đất hiếm toàn cầu và gần như độc quyền nguồn cung nam châm SmCo.

Vào tháng 4, Bắc Kinh đã áp đặt các biện pháp hạn chế xuất khẩu samarium và nam châm thành phẩm nhằm đáp trả các đòn thuế từ chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump. Aisha Haynes, cựu quan chức phụ trách chuỗi cung ứng của Lầu Năm Góc, nhận định rằng việc thiếu hụt samarium có thể khiến các tập đoàn quốc phòng Mỹ phải đánh đổi độ chính xác của vũ khí nếu không tìm được nguồn thay thế.

Kho dự trữ tại Pháp - "Phao cứu sinh" tạm thời

Để giải quyết tình trạng cạn kiệt nguồn dự trữ, nhà sản xuất Arnold Magnetic Technologies (AMT) của Mỹ đã phối hợp với công ty Less Common Metals (LCM) tại Anh để tìm kiếm nguồn cung mới ngoài Trung Quốc. Họ đã phát hiện một kho samarium nitrate khoảng 200 tấn được sản xuất từ hàng chục năm trước, đang lưu trữ tại nhà máy của công ty Solvay ở Pháp.

Mặc dù dây chuyền tinh luyện của Solvay đã ngừng hoạt động hơn 20 năm do chi phí cao gấp 5-8 lần so với hàng Trung Quốc, nhưng đơn vị này vẫn giữ được thiết bị và kỹ thuật để xử lý kho nguyên liệu trên. Quy trình phục hồi được triển khai như sau:

Công ty LCM chuyển nguyên liệu từ Pháp sang Anh để tinh luyện thành dạng kim loại và hợp kim.
Các hợp kim sau đó được đưa tới nhà máy của AMT tại Mỹ để gia công thành nam châm thành phẩm.
Sản phẩm cuối cùng được cung cấp cho các dây chuyền sản xuất vũ khí chiến lược.

Jack Lifton, đồng chủ tịch Viện nghiên cứu Khoáng sản Thiết yếu, cho biết trữ lượng 200 tấn này đủ để cung cấp cho ngành công nghiệp vũ khí Mỹ trong khoảng một năm. Tuy nhiên, mức chi phí sản xuất tại phương Tây cao hơn đáng kể so với nguồn hàng từ Trung Quốc.

Tương lai bất định của chuỗi cung ứng quốc phòng

Dù kho dự trữ tại Pháp đã giúp giải tỏa áp lực tức thì, Washington vẫn chưa có lộ trình rõ ràng để đảm bảo nguồn cung dài hạn sau khi kho hàng này cạn kiệt. Việc thiết lập lại hoàn chỉnh chuỗi cung ứng đất hiếm tại phương Tây đòi hỏi thời gian và nguồn vốn đầu tư khổng lồ để cạnh tranh với sự thống trị về quy mô và công nghệ xử lý của Trung Quốc.

Đáng lưu ý, trong khi phương Tây mất nhiều thập kỷ để duy trì công nghệ, Trung Quốc chỉ cần thời gian ngắn để làm chủ và mở rộng năng lực sản xuất vượt xa các đối thủ cạnh tranh, tạo ra thách thức lớn đối với an ninh quốc phòng của Mỹ trong tương lai.

Tuệ Nhân

Nguồn Lâm Đồng : https://baolamdong.vn/nganh-quoc-phong-my-doi-mat-thach-thuc-tu-chu-vu-khi-vi-thieu-hut-dat-hiem-414693.html