Khó nhưng có nhiều điểm lợi
Ngày 8/10, Hội thảo “Sắp bỏ thuế khoán, hộ kinh doanh cần chuẩn bị gì?” tổ chức tại TP. Hồ Chí Minh đã thu hút được sự quan tâm lớn của cộng đồng hộ kinh doanh, doanh nghiệp và cơ quan quản lý. Tại đây, các chuyên gia và nhà quản lý đã cùng phân tích những rào cản, cơ hội và giải pháp cho quá trình chuyển đổi từ nộp thuế khoán sang kê khai, từ hộ kinh doanh chuyển đổi lên doanh nghiệp.
Toàn cảnh phiên Thảo luận với chủ đề: "Đồng hành cùng hộ kinh doanh phát triển thành doanh nghiệp số".
Chia sẻ tại hội thảo, ông Quách Chánh Đại Thanh Tâm, CEO Công ty Tapro cho biết, quá trình chuyển đổi này mang lại nhiều lợi ích như nâng cao uy tín, tạo điều kiện tiếp cận vốn ngân hàng, tuân thủ pháp luật, tăng tính minh bạch và hướng đến phát triển bền vững.
"Việc chuyển đổi này sẽ giúp hộ kinh doanh gia tăng uy tín với khách hàng, đối tác và có cơ hội mở rộng quy mô hoạt động", ông Tâm nhấn mạnh.
Tuy nhiên, ông Tâm cũng chỉ ra những rào cản chính đang khiến nhiều hộ kinh doanh e ngại khi chuyển đổi. Đầu tiên là yếu tố tâm lý và thói quen, bởi nhiều hộ vẫn quen quản lý kiểu gia đình, không sổ sách, mua bán tự do; ngại thay đổi, sợ thuế và kiểm tra.
Tiếp đến là chi phí và thủ tục hành chính, thủ tục chuyển đổi phức tạp, tốn nhiều giấy tờ; chi phí thành lập, thuê kế toán và tuân thủ pháp luật còn cao. Quản trị nhân sự cũng là một vướng mắc, bởi nhiều chủ hộ kinh doanh đều thiếu kỹ năng quản trị hiện đại, thiếu nhân sự kế toán, tài chính, pháp lý.
Cuối cùng là vốn và thị trường, hộ kinh doanh khó minh bạch tài chính để vay vốn; đối mặt cạnh tranh từ doanh nghiệp lớn; đối tác yêu cầu chuẩn mực cao. Chưa kể, một số chính sách hỗ trợ chưa đi vào thực tế, hộ kinh doanh còn thiếu thông tin…
Theo ông Tâm, khó khăn là thực tế nhưng hoàn toàn có thể vượt qua nếu có sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà nước - doanh nghiệp - hộ kinh doanh. Chuyển đổi không phải là gánh nặng, mà là cơ hội để hộ kinh doanh phát triển bền vững và chính quy hơn.
Sự kiện thu hút được nhiều hộ kinh doanh trên địa bản TP. Hồ Chí Minh quan tâm.
Từ góc nhìn chính quyền địa phương, ông Nguyễn Xuân Thành, Phó chủ tịch UBND phường An Đông (TP. Hồ Chí Minh) cho biết, phường An Đông hiện có 81.229 người, với 3.957 doanh nghiệp, 3 chợ - trung tâm thương mại, 49 chi nhánh và phòng giao dịch của các ngân hàng thương mại cổ phần.
Cùng các tuyến phố chuyên doanh nổi tiếng như Phố Thời trang, Phố Vàng bạc, đá trang sức… Toàn phường có 3.902 hộ kinh doanh, đóng góp khoảng 26% tổng thu thuế của phường trong năm vừa qua, tạo việc làm cho hàng nghìn lao động địa phương.
Theo ông Nguyễn Xuân Thành, việc bỏ thuế khoán mang ý nghĩa lớn trong việc tạo ra sự minh bạch và công bằng trong chính sách thuế, hướng tới quản lý thuế hiện đại dựa trên dữ liệu số. Cách làm này khuyến khích hộ kinh doanh chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp, thuận lợi hơn trong tiếp cận tín dụng và thúc đẩy chuyển đổi số (thông qua kê khai, bán hàng trực tuyến…).
Ông Nguyễn Xuân Thành cho biết "bắt đầu thực hiện sẽ rất khó", nhưng có hộ kinh doanh nhìn nhận nếu làm được rồi thì thấy thuận lợi, giúp hướng đến phát triển bền vững. Dù vậy, trong quá trình trao đổi, nhiều thương nhân cũng bày tỏ các lo ngại như về thủ tục, ghi chép, kế toán, hóa đơn điện tử, chữ ký số, việc nộp thuế và lưu trữ hồ sơ.
Nhiều người cũng băn khoăn không biết đến ngày 31/12/2025 sẽ kê khai hàng tồn kho ra sao, hay lo lắng về chi phí chuyển đổi và vận hành sau này. Ngoài ra, việc chuyển đổi số cũng gặp trở ngại do đặc thù của các hộ kinh doanh có chủ hộ lớn tuổi, có nơi "cha truyền con nối", nhưng cũng có nơi thế hệ sau không tiếp tục kế nghiệp (hộ dược liệu, ăn uống…).
Song song đó là áp lực về lộ trình thực hiện và nguy cơ bị xử phạt thuế (do chậm nộp tờ khai, sai sót, không lưu trữ đủ hóa đơn…).
Thay mặt các các thương nhân, hộ kinh doanh trên phường An Đông, ông Thành cũng chuyển đến Hội nghị nhiều đề xuất hỗ trợ khi bỏ thuế khoán, chuyển sang thuế kê khai.
Hộ kinh doanh không đơn độc
Phát biểu tại Hội thảo, ông Mai Sơn, Phó Cục trưởng Cục Thuế (Bộ Tài chính) cho biết, TP.HCM hiện còn khoảng hơn 257.000 hộ kinh doanh đang thực hiện theo phương thức thuế khoán. Trong thời gian tới sẽ chuyển dần sang phương thức kê khai, hướng tới mô hình quản lý hiện đại, minh bạch hơn.
Ông Mai Sơn khẳng định, cải cách thuế không nhằm gây thêm gánh nặng mà hướng tới hỗ trợ hộ kinh doanh phát triển. Cơ quan Thuế cũng đã và đang triển khai nhiều giải pháp để hỗ trợ, đồng hành cùng hộ kinh doanh trong quá trình chuyển đổi này. Có thể kể đến như việc đơn giản hóa thủ tục hành chính và giảm chi phí tuân thủ.
Ông Mai Sơn, Phó Cục trưởng Cục Thuế (Bộ Tài chính) phát biểu tại Hội thảo.
Giải đáp những câu hỏi của hộ kinh doanh gặp khó khăn khi chuyển đổi, ông Mai Sơn cho biết, thực tế, ai kinh doanh cũng đều có ‘cuốn sổ tay’ riêng để ghi chép hoạt động của mình. Cơ quan thuế chỉ đơn giản là chuyển cuốn sổ đó thành phần mềm điện tử, giúp việc quản lý thuận tiện, dễ dàng và minh bạch hơn.
Hơn nữa, TP. Hồ Chí Minh cũng đã ký kết thỏa thuận với nhà cung cấp giải pháp công nghệ nhằm hỗ trợ hộ kinh doanh chuyển đổi sang hình thức kê khai điện tử, trong đó có nhiều chính sách ưu đãi và hướng dẫn cụ thể.
Liên quan đến các vướng mắc trong lĩnh vực thẩm mỹ, bán lẻ, nông sản, ông Sơn cho biết ngành Thuế đã có hướng dẫn cụ thể cho từng nhóm ngành. Với ngành thẩm mỹ, việc chuyển đổi từ hộ kinh doanh lên doanh nghiệp đã được triển khai thí điểm và nhận được phản hồi tích cực.
Đối với hàng tồn kho hoặc hàng hóa mua nhỏ lẻ, cơ quan thuế đang nỗ lực xây dựng cơ chế hóa đơn linh hoạt để tạo môi trường kinh doanh công bằng.
“Khi hộ kinh doanh mua hàng đầu vào sẽ có hóa đơn; còn với người nông dân, hộ nuôi trồng, sẽ có bảng kê xác nhận nguồn gốc để người mua yên tâm về chi phí hợp lệ”, ông Sơn nói.
Hóa đơn không chỉ là căn cứ xác định chi phí, mà còn là công cụ truy xuất nguồn gốc hàng hóa, đảm bảo tính minh bạch và an toàn trong lưu thông. Khi tất cả đều minh bạch, từ nguồn hàng, chi phí đến hóa đơn thì môi trường kinh doanh sẽ công bằng hơn, giúp hộ kinh doanh tự tin mở rộng quy mô và phát triển bền vững.
Yến Nhi