Ngành Thuế 'siết' quản lý kinh doanh vàng, doanh nghiệp báo lỗ và hoàn thuế

một giờ trướcBài gốc

Một bộ phận không nhỏ các cơ sở kinh doanh vàng đang tồn tại tình trạng “3 không” - Không xuất hóa đơn khi mua bán với cá nhân, không ủy quyền đúng quy định và không kê khai doanh thu sát với thực tế. (Nguồn: Vietnam+)

Nền kinh tế những tháng cuối năm 2025 đang bước vào giai đoạn nước rút. Nhằm đảm bảo công tác chống thất thu ngân sách, bên cạnh việc đôn đốc thu nộp, ngành Thuế thực hiện triển khai làm rõ ba “vùng trũng” rủi ro trong lĩnh vực kinh doanh vàng bạc, doanh nghiệp báo lỗ triền miên và gian lận hoàn thuế giá trị gia tăng.

“Lấp” những lỗ hổng trong giao dịch vàng bạc

Tại cuộc họp chuyên đề của cơ quan Thuế vào ngày 25/11, Cục trưởng Mai Xuân Thành đã chỉ đạo lãnh đạo các ban và đơn vị thuộc Cục Thuế tập trung cao độ, huy động tối đa nguồn lực để làm sạch môi trường kinh doanh, ngăn chặn các hành vi trục lợi thuế, đặc biệt là trong lĩnh vực kinh doanh vàng, bạc, đá quý đang có nhiều biến động.

Thị trường vàng thời gian qua chứng kiến những đợt sóng giá cả bất thường, kéo theo đó là những dấu hiệu rủi ro về thuế ngày càng hiện hữu. Tại cuộc họp này, đại diện lãnh đạo Ban Kiểm tra đã báo cáo tình hình triển khai chuyên đề trong lĩnh vực này.

Kết quả rà soát đã cho thấy một bộ phận không nhỏ các cơ sở kinh doanh vàng đang tồn tại tình trạng “3 không” - Không xuất hóa đơn khi mua bán với cá nhân, không ủy quyền đúng quy định và không kê khai doanh thu sát với thực tế. Theo đó, Cơ quan Thuế nhận đây đây chính là những "kẽ hở" khiến ngân sách Nhà nước bị thất thoát.

Cục trưởng Cục Thuế Mai Xuân Thành chủ trì cuộc họp triển khai 3 chuyên đề trọng điểm về chống thất thu thuế. (Ảnh: Cục Thuế/Vietnam+)

Trước thực trạng này, Ban Kiểm tra đã đề xuất phương án giao các địa phương kiểm tra theo danh sách rủi ro đã xác định đồng thời chủ động rà soát toàn bộ doanh nghiệp, hộ, cá nhân kinh doanh vàng, bạc, đá quý trên địa bàn. Mục tiêu là làm rõ việc chấp hành pháp luật về hóa đơn và chứng từ, từ đó xử lý nghiêm minh các vi phạm.

Tuy nhiên, sự cương quyết trong quản lý không đồng nghĩa với việc gây khó dễ cho hoạt động kinh doanh chân chính. Lãnh đạo Ban Kiểm tra nhấn mạnh quan điểm linh hoạt trong điều hành: “Đề nghị các đơn vị Thuế tỉnh, thành phố triển khai các giải pháp phù hợp về thời gian, tiến độ thực hiện đầy đủ các nội dung về công tác quản lý thuế theo chỉ đạo tại Công văn số 221/CT-KTr ngày 11/11/2025 nhưng không ảnh hưởng đến hoạt động khôi phục sản xuất, kinh doanh và khắc phục hậu quả sau thiên tai của doanh nghiệp, hộ, cá nhân kinh doanh chịu ảnh hưởng.”

Giải mã “ẩn số” doanh nghiệp báo lỗ triền miên

Bên cạnh đó, một vấn đề nhức nhối khác là tình trạng các doanh nghiệp báo lỗ liên tục nhiều năm. Nghịch lý nằm ở chỗ, dù kêu lỗ, không phát sinh doanh thu, nhưng các đơn vị này vẫn duy trì hoạt động, thậm chí có doanh nghiệp còn mở rộng quy mô.

Theo báo cáo tại cuộc họp, hiện tượng này đặc biệt phổ biến ở nhóm doanh nghiệp nhỏ và vừa. Các Tổ kiểm tra cũng chỉ ra hàng loạt các thủ thuật tài chính nhằm né thuế. Cụ thể, một bộ phận doanh nghiệp có dấu hiệu bất thường như doanh thu không phát sinh nhưng vẫn liên tục kê khai lỗ; Chi phí không phục vụ hoạt động sản xuất kinh doanh; Trích lập dự phòng chưa đúng quy định; Hoặc có giao dịch liên kết nhưng không tuân thủ nguyên tắc so sánh độc lập.

Công tác tuyên truyền, hỗ trợ sẽ được đẩy mạnh để người nộp thuế hiểu đúng, làm đúng, nâng cao tính tự giác tuân thủ pháp luật. (Ảnh: Vietnam+)

Cơ quan Thuế đã tiến hành kiểm tra một số doanh nghiệp có rủi ro cao, bước đầu ghi nhận nhiều tồn tại và sai phạm. Để giải bài toán này, ngành Thuế đã xác định không thể chỉ dựa vào việc kiểm tra thủ công. Cơ quan Thuế sẽ chủ động rà soát cơ sở dữ liệu, xây dựng bộ tiêu chí lọc rủi ro để "khoanh vùng" các đối tượng nghi vấn.

Những doanh nghiệp có tỷ suất lợi nhuận thấp hơn mức trung bình ngành sẽ được đưa vào "tầm ngắm". Cùng với đó, Ban Kiểm tra kiến nghị các đơn vị cần đúc rút kinh nghiệm từ các sai phạm đã phát hiện, từ đó xây dựng kế hoạch kiểm tra sát sườn cho năm 2026. Công tác tuyên truyền, hỗ trợ cần tiếp tục đẩy mạnh để người nộp thuế hiểu đúng, làm đúng, nâng cao tính tự giác tuân thủ pháp luật.

Chặn đứng “ma trận” hóa đơn ảo

Chuyên đề thứ ba được xem là mặt trận cam go nhất, đó là công tác chống gian lận hoàn thuế giá trị gia tăng. Năm 2025, Cục Thuế đã liên tục phát đi các văn bản chỉ đạo, yêu cầu các địa phương dồn lực kiểm tra sau hoàn thuế, đặc biệt tập trung vào các nhóm hàng hóa có rủi ro cao như linh kiện điện thoại, kim loại màu hay dầu ăn qua sử dụng.

Thực tế kiểm tra đã chỉ ra nhiều thủ đoạn tinh vi của không ít doanh nghiệp dựng lên trụ sở “ảo,” không có hoạt động sản xuất thực tế, thực hiện thanh toán lòng vòng không qua ngân hàng hoặc lập hóa đơn sai thời điểm. Nhiều lô hàng xuất khẩu có dấu hiệu bất thường về nguồn gốc, đặt ra nghi vấn về tính hợp pháp của hồ sơ hoàn thuế.

Trước tình hình này, Ban Kiểm tra đề xuất chiến dịch trong 2 tháng cuối năm 2025. Cục Thuế tiếp tục ban hành văn bản chỉ đạo Thuế các tỉnh, thành phố khẩn trương hoàn thành công tác kiểm tra hoàn thuế giá trị gia tăng đồng thời tăng cường các biện pháp kỹ thuật để ngăn chặn nạn mua bán hóa đơn trái phép.

Chỉ đạo các nội dung nêu trên, Cục trưởng Mai Xuân Thành yêu cầu thủ trưởng cơ quan Thuế các tỉnh, thành phố phải coi việc hoàn thành 3 chuyên đề này là nhiệm vụ chính trị trọng tâm trong thời gian còn lại của năm.

Đáng chú ý, Cục trưởng Mai Xuân Thành đặc biệt lưu ý đến yếu tố nhân văn trong quản lý thuế. Đối với các địa phương vừa trải qua thiên tai, bão lũ, Cục trưởng yêu cầu các đơn vị cần có cách tiếp cận phù hợp.

“Cần căn cứ tình hình thực tế, khoanh vùng các khu vực, đối tượng ảnh hưởng, đánh giá thiệt hại, ước tính thời gian khắc phục của các doanh nghiệp, hộ, cá nhân kinh doanh vàng, bạc, đá quý để có giải pháp quản lý thuế thấu tình đạt lý,” ông Thành nhấn mạnh.

Bên cạnh đó, Cục trưởng Mai Xuân Thành cũng yêu cầu cơ quan Thuế các cấp chủ động rà soát, khắc phục kịp thời những tồn tại, không để xảy ra chậm trễ; Tăng cường phối hợp liên ngành giữa cơ quan Thuế, cơ quan công an và các đơn vị liên quan để xử lý các dấu hiệu gian lận, trốn thuế. Đặc biệt là phải đẩy mạnh ứng dụng dữ liệu số, công nghệ phân tích rủi ro và giải pháp AI để nâng cao hiệu quả giám sát và kiểm tra.

Ông Mai Xuân Thành cũng lưu ý việc đẩy mạnh tuyên truyền, hỗ trợ người nộp thuế nhằm nâng cao tuân thủ pháp luật, góp phần xây dựng môi trường kinh doanh minh bạch, công bằng.

"Việc triển khai hiệu quả các chuyên đề lần này không chỉ góp phần chống thất thu ngân sách Nhà nước mà còn tạo lập môi trường kinh doanh minh bạch, công bằng, củng cố niềm tin của người dân và doanh nghiệp đối với cơ quan thuế," lãnh đạo Cục Thuế nhấn mạnh./.

(Vietnam+)

Nguồn VietnamPlus : https://www.vietnamplus.vn/nganh-thue-siet-quan-ly-kinh-doanh-vang-doanh-nghiep-bao-lo-va-hoan-thue-post1079408.vnp