Ngành thủy sản linh hoạt thị trường xuất khẩu

2 ngày trướcBài gốc

Xuất khẩu thủy sản tăng trưởng 14%

Xuất khẩu thủy sản 5 tháng đầu năm 2025 đạt 4,07 tỷ USD, tăng 14% so với cùng kỳ năm trước. Hiện 3 thị trường xuất khẩu lớn nhất của thủy sản Việt Nam lần lượt là Trung Quốc, Hoa Kỳ, Nhật Bản chiếm lần lượt 20%, 16% và 15% thị phần. Tôm và cá tra tiếp tục là các mặt hàng xuất khẩu thủy sản chủ lực của Việt Nam.

Xuất khẩu thủy sản 5 tháng đầu năm 2025 đạt 4,07 tỷ USD, tăng 14% so với cùng kỳ năm trước. Ảnh minh họa

Dù xuất khẩu tăng trưởng tốt nhưng thủy sản Việt Nam đang đối mặt với nhiều thách thức khi các thị trường xuất khẩu ngày càng siết chặt tiêu chuẩn kỹ thuật, kiểm dịch và yêu cầu về phát triển bền vững. Bên cạnh đó, biến đổi khí hậu, ô nhiễm nguồn nước và dịch bệnh, đặc biệt là bệnh phát sáng trên tôm, gây ảnh hưởng lớn về sản lượng và chất lượng. Đồng thời, chịu sự cạnh tranh gay gắt đối với các nước cung cấp thủy sản khác như Ấn Độ, Ecuador và Indonesia, do đó thủy sản Việt Nam cần tăng cường sản lượng và chất lượng, đặc biệt ở phân khúc giá rẻ.

Trong bối cảnh này, việc linh hoạt thị trường xuất khẩu đang được các doanh nghiệp hướng đến. Là đơn vị xuất khẩu cá tra sang khoảng 30 thị trường, ông Phan Hoàng Duy - Phó Tổng giám đốc Công ty CP Xuất nhập khẩu thủy sản Cần Thơ (Caseamex) - cho biết, doanh nghiệp đang chủ động dịch chuyển xuất khẩu sang các thị trường EU, châu Á.

Đa dạng hóa thị trường, hay nói cách khác là không bỏ trứng vào một giỏ, đa dạng sản phẩm chế biến cũng được Công ty CP Gò Đàng triển khai. Ông Nguyễn Văn Đạo - Tổng giám đốc Công ty CP Gò Đàng - cho hay, thời gian qua, doanh nghiệp đã chủ động tìm kiếm khách hàng mới, đơn hàng mới, do đó hoạt động sản xuất của đơn vị được duy trì liên tục. Trong khó khăn cũng sẽ là cơ hội để doanh nghiệp củng cố và khẳng định vị thế của mình.

Đẩy mạnh chế biến sâu, phát triển thị trường ngách

Dù vậy, việc tận dụng lợi thế từ hiệp định thương mại tự do (FTA), cùng với việc kéo giảm giá thành đang là vấn đề mấu chốt của ngành thủy sản Việt Nam. Ông Trình Trung Phi – Phó Tổng giám đốc kỹ thuật mảng tôm thương phẩm Tập đoàn Việt Úc - cho hay, vấn đề mấu chốt là chúng ta phải tạo ra những sản phẩm có trách nhiệm xã hội và giá thành sản phẩm phải thấp. “Hiện, sản phẩm thủy sản của Việt Nam giá thành vẫn cao do đầu vào sản xuất qua nhiều khâu, nhiều lớp, nhiều tầng”, ông Phi nói.

Các chuyên gia trong ngành cũng cho rằng, cơ quan quản lý nhà nước cần nâng cấp hạ tầng kỹ thuật, hệ thống logistics nhằm giảm chi phí vận chuyển cho doanh nghiệp, về phía doanh nghiệp cần đa dạng hóa sản phẩm nhằm giảm sức ép lên mặt hàng truyền thống.

Như đối với mặt hàng cá tra, doanh nghiệp không chỉ làm sản phẩm phile đông lạnh, mà cần tính đến các phương án được phát triển theo hướng đa dạng hóa: Viên cá, xúc xích, cá tra tẩm gia vị, hộp cá kho, cá tra cuộn, sushi cá tra,... phục vụ nhu cầu ăn nhanh, ăn tiện, đặc biệt tại các đô thị châu Á như Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore, Malaysia. Bên cạnh đó, các sản phẩm như da cá chiên giòn, dầu cá, collagen, gelatin, thức ăn chăn nuôi từ phụ phẩm đang là xu hướng mới.

Liên quan đến mặt hàng cá tra, Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) nhận định, thế giới đang thay đổi, ngành cá tra Việt Nam cũng cần thay đổi. Những thị trường ngách từng bị bỏ qua giờ đây có thể là "mỏ vàng" mới nếu biết cách tiếp cận, hiểu nhu cầu và sẵn sàng thích ứng.

“Việt Nam đã ký kết 17 FTA với nhiều đối tác lớn trên thế giới, trong đó có các FTA thế hệ mới (FTAs) như CPTPP, EVFTA, UKVFTA. Các FTAs này mang lại nhiều lợi ích cho Việt Nam, bao gồm mở rộng thị trường, tiếp cận công nghệ tiên tiến và nâng cao năng lực cạnh tranh. Đây là "tấm hộ chiếu" giúp cá tra thâm nhập dễ dàng vào các thị trường vốn khó tính”, VASEP nhận định và cho hay, người tiêu dùng ở EU, Bắc Mỹ đang ngày càng ưu tiên các sản phẩm xanh, bền vững, chứng nhận đầy đủ. Cá tra được nuôi theo quy trình hữu cơ, ASC, BAP, GlobalG.A.P, hoặc theo tiêu chuẩn tuần hoàn (RAS) có thể được định giá gấp 1,5 - 2 lần so với sản phẩm thường.

Các thị trường ngách giàu tiềm năng được VASEP điểm tên gồm: Thị trường Hồi giáo; thị trường châu Phi; thị trường Nam Mỹ (ngoại trừ Brazil);… Theo VASEP, Việt Nam đã bước đầu thâm nhập vào Brazil nhưng phần còn lại của Nam Mỹ vẫn còn là "vùng trũng" về nhập khẩu cá tra. Sự tương thích khẩu vị và xu hướng ăn uống tiện lợi là điểm cộng lớn. Việc khởi động đàm phán FTA giữa Việt Nam và Mercosur sẽ là “bàn đạp” chiến lược để mở rộng thị phần.

Năm nay, ngành thủy sản đặt mục tiêu xuất khẩu đạt 11 tỷ USD. Việc đa dạng hóa thị trường, đa dạng hóa sản phẩm xuất khẩu, mở rộng sang các thị trường ngách sẽ là hướng đi quan trọng để ngành thủy sản duy trì đà tăng trưởng và nâng cao giá trị gia tăng cho sản phẩm.

Trao đổi với phóng viên Báo Công Thương, ông Phùng Đức Tiến - Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường - cho biết, trong bối cảnh thế giới biến động, việc đa dạng hóa thị trường không chỉ là yêu cầu cấp thiết trước mắt mà còn là chiến lược dài hạn.

Ông Phùng Đức Tiến cũng lưu ý, doanh nghiệp cần rà soát, tập trung phát triển các sản phẩm tiềm năng tại những thị trường lớn như Trung Quốc, đồng thời đẩy mạnh kiểm soát chất lượng, giảm giá thành, nâng cao năng lực chế biến và xúc tiến thương mại. Việc nâng cao “sức khỏe” ngành hàng chính là nền tảng để ngành thủy sản Việt Nam phát triển bền vững trong môi trường cạnh tranh toàn cầu đầy biến động.

Ông Phùng Đức Tiến - Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường: Doanh nghiệp cần đáp ứng tiêu chuẩn đa dạng của các thị trường xuất khẩu, kể cả những thị trường khó tính như Halal. Nếu chuẩn bị tốt, chúng ta hoàn toàn có thể vượt qua các rào cản.

Nguyễn Hạnh

Nguồn Công Thương : https://congthuong.vn/nganh-thuy-san-linh-hoat-thi-truong-xuat-khau-390299.html