Ngành tiêu và gia vị Việt Nam: Cơ hội và thách thức

9 giờ trướcBài gốc

Nông dân thu hoạch hồ tiêu. (Ảnh: Hưng Thịnh/TTXVN)

Hồ tiêu và gia vị Việt Nam còn nhiều dư địa để tăng trưởng, song cũng đối mặt với nhiều thách thức.

Để phát triển bền vững, cần có chiến lược sản xuất xanh và quản trị rủi ro hiệu quả. Đây là nhận định của nhiều chuyên gia tại Diễn đàn phát triển hồ tiêu và gia vị bền vững do Hiệp hội Hồ tiêu và cây gia vị Việt Nam tổ chức tại Thành phố Hồ Chí Minh, chiều 3/3.

Theo Trung tâm thương mại quốc tế (ITC), thị trường gia vị và sản phẩm gia vị tổng hợp thế giới có thể đạt mức tăng trưởng trên 5,2%/năm ở giai đoạn 2025-2030 với giá trị năm 2025 ước đạt gần 21 tỷ USD và dự kiến tăng lên gần 27 tỷ USD vào năm 2030.

Thị trường gia vị đang thay đổi đáng kể do sở thích tiêu dùng và nhận thức về thực phẩm chức năng gia tăng. Giá trị thương mại của ngành gia vị được dự báo sẽ phát triển mạnh mẽ, tập trung vào những xu hướng nổi bật như ưu tiên tính tiện lợi, bền vững và những hương vị mới. Bên cạnh đó, người tiêu dùng cũng sẵn sàng chi trả cho các gia vị cao cấp, hữu cơ, có xuất xứ rõ ràng.

Trong khi đó, ở khâu sản xuất, khoảng 5 năm gần đây sản lượng hồ tiêu toàn cầu có xu hướng giảm dần vì nhiều lí do; trong đó, biến đổi khí hậu, sâu bệnh khiến sản lượng hồ tiêu ở nhiều quốc gia như Brazil, Ấn Độ, Indonesia sụt giảm.

Tại Việt Nam sản lượng hồ tiêu cũng giảm do người dân đã chuyển đổi một phần diện tích sang các loại cây trồng khác. Sản lượng giảm trong khi nhu cầu gia tăng sẽ giúp giá hồ tiêu giữ ở mức cao, nông dân có thu nhập tốt hơn.

Ông Prakash Jhanwer, Giám đốc OFI (Hoa Kỳ), nhận định Việt Nam đang là thủ phủ của nhiều loại nông sản như gạo, càphê, hồ tiêu với thặng dư thương mại rất cao; trong đó, hồ tiêu được ví là là “vàng đen” của Việt Nam và còn nhiều dư địa để tăng trưởng.

Sản phẩm hồ tiêu Gia Lai ngày càng khẳng định thương hiệu trên thị trường trong và ngoài nước. (Ảnh: Hồng Điệp/TTXVN)

Thị trường gia vị, thực phẩm sẽ tiếp tục sôi động trong bối cảnh văn hóa nấu ăn tại gia đình ở nhiều quốc gia trở nên phổ biến, giúp doanh thu bán lẻ các loại gia vị tăng lên đáng kể.

Riêng tại thị trường Hoa Kỳ, việc tiêu thụ gia vị sẽ tiếp tục tăng trong 10 năm tiếp theo. Mặc dù vậy, việc tiêu thụ gia vị cũng gặp những trở ngại nhất định khi lạm phát gia tăng khiến giá lương thực, thực phẩm ngày càng đắt.

Chi phí đầu vào cho các hoạt động sản xuất như năng lượng và lao động tăng liên tục. Chính phủ mới có xu hướng “cục bộ hóa,” áp dụng thuế quan cao đối với nhiều mặt hàng nhập khẩu sẽ khiến việc xuất khẩu vào Hoa Kỳ của nhiều quốc gia gặp khó khăn.

Trong diễn biến đó, Việt Nam có lợi thế hơn khi đã chủ động đa dạng hóa thị trường thông qua các FTA. Việt Nam cần ưu tiên phát triển các sản phẩm gia vị tự nhiên theo tiêu chuẩn chất lượng cao để giữ vững vị thế và uy tín trên thị trường.

Ông Nguyễn Quý Dương, Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, cho biết Việt Nam có điều kiện thuận lợi để phát triển hồ tiêu và nhiều cây gia vị khác như quế, hồi, gừng, nghệ...; trong đó, xuất khẩu hồ tiêu, quế, hồi luôn giữ được vị thế ở top đầu thế giới.

Nhu cầu tiêu dùng gia vị toàn cầu, đặc biệt là gia vị có nguồn gốc tự nhiên ngày càng tăng là cơ hội tốt để hồ tiêu và gia vị Việt Nam nâng cao kim ngạch xuất khẩu, đóng góp nhiều hơn vào tổng giá trị xuất khẩu nông sản của cả nước.

Tuy nhiên, Việt Nam cũng đang đối mặt với nhiều thách thức, bao gồm tác động tiêu cực từ biến đổi khí hậu như hạn hán, bão lũ đến canh tác hồ tiêu và gia vị; áp lực sinh vật gây hại trên hồ tiêu có những diễn biến phức tạp, đến những yêu cầu ngày càng khắt khe của thị trường quốc tế cũng như giá cả vật tư đầu vào, vận chuyển ngày càng tăng cao.

Điều này đang đặt ra bài toán yêu cầu các bên trong chuỗi cung ứng hồ tiêu và gia vị phải xác định rõ chiến lược phát triển cho ngành, không ngừng nâng cao chất lượng, hiệu quả trong sản xuất và xuất khẩu, mang lại nhiều giá trị kinh tế cho người sản xuất, chế biến và kinh doanh.

Diện tích trồng hồ tiêu đã được canh tác theo hướng hữu cơ tại Gia Lai. (Ảnh: Hồng Điệp/TTXVN)

Để đảm bảo sự phát triển bền vững, ngành hồ tiêu và gia vị, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường) đã xây dựng Đề án phát triển cây công nghiệp chủ lực; trong đó, nêu rõ định hướng phát triển cây hồ tiêu đến năm 2030.

Cụ thể, điều chỉnh diện tích trồng hồ tiêu còn khoảng 80.000-100.000ha, năng suất đạt 24-25 tạ/ha, sản lượng đạt khoảng 200.000-230.000 tấn/năm.

Phấn đấu đến năm 2030, khoảng 40% diện tích trồng tiêu đạt tiêu chuẩn GAP và tương đương; khoảng 40-50% diện tích trồng tiêu được cấp mã số vùng trồng gắn truy xuất nguồn gốc sản phẩm.

Diện tích trồng tái canh và cải tạo giống bằng giống mới chất lượng cao khoảng 40-50%; phát triển các vùng trồng hồ tiêu theo tiêu chuẩn hữu cơ và các tiêu chuẩn khác như VietGAP, GlobalGAP tại các vùng sản xuất trọng điểm như Đắk Nông, Đắk Lắk, Bình Phước, Gia Lai, Đồng Nai, Bà Rịa-Vũng Tàu và các tỉnh khác như Lâm Đồng, Quảng Trị. Đến năm 2030, diện tích tiêu hữu cơ đạt 5.000ha, chiếm 5% diện tích hồ tiêu.

Hiệp hội Hồ tiêu và cây gia vị Việt Nam cho biết xác định rõ cơ hội và thách thức phía trước, ngành đã chủ động đề ra các giải pháp hướng đến sản xuất xanh. Theo đó, tập trung xây dựng vùng nguyên liệu bền vững, đạt các chứng chỉ theo yêu cầu của thị trường EU, Hoa Kỳ, Nhật Bản.

Cung cấp các chương trình đào tạo cho nông dân, chính sách ưu đãi khi chuyển đổi mô hình tổ chức sản xuất.

Thúc đẩy hợp tác công tư trong nghiên cứu, phát triển các giống cây trồng mới, công nghệ chế biến hiện đại và bảo quản sau thu hoạch nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả sản xuất, giảm thiểu thất thoát, bảo vệ tài nguyên môi trường.

Bà Hoàng Thị Liên, Chủ tịch VPSA nhấn mạnh ngành hồ tiêu và gia vị Việt Nam không chỉ đóng vai trò là nhà xuất khẩu lớn mà còn là trung tâm cung ứng gia vị bền vững toàn cầu.

Tương lai của ngành không chỉ nằm ở sản lượng xuất khẩu mà quan trọng hơn là giá trị gia tăng và năng lực cạnh tranh trên thị trường quốc tế./.

(TTXVN/Vietnam+)

Nguồn VietnamPlus : https://www.vietnamplus.vn/nganh-tieu-va-gia-vi-viet-nam-co-hoi-va-thach-thuc-post1015510.vnp