'Ngày tàn' của thuốc giảm cân độc hại đang đến gần

2 ngày trướcBài gốc

Sản phẩm gây tranh cãi của Ngân Collagen. Ảnh: Trần Thị Bích Ngân.

Từ ồn ào giữa Ngân 98 và Ngân Collagen, làn sóng tranh cãi quanh thuốc giảm cân trên mạng xã hội lại bùng lên. Cơ quan chức năng đã nhanh chóng vào cuộc, mở rộng kiểm tra hàng loạt sản phẩm trên thị trường.

Khi thực tế khác xa những gì được quảng cáo, người tiêu dùng dần tỉnh táo hơn. Và với những động thái mạnh tay gần đây, ngày tàn của thuốc giảm cân trôi nổi có lẽ đang đến rất gần.

Thị trường màu mỡ

Dữ liệu từ Liên đoàn Béo phì Quốc tế (WOF) nhấn mạnh Việt Nam nằm trong nhóm quốc gia có tốc độ gia tăng thừa cân, béo phì nhanh nhất thế giới. Trong giai đoạn 1995-2016, tỷ lệ thừa cân ở nữ giới tăng trung bình 6,9% mỗi năm. Ở nam giới, con số này là 9,5%. Dự đoán đến năm 2030, Việt Nam sẽ nằm trong số những quốc gia có tỉ lệ trẻ em thừa cân, béo phì cao nhất ở nhóm tuổi học đường.

Tình trạng này khiến nhu cầu giảm cân ngày càng lớn, không chỉ xuất phát từ lý do sức khỏe mà còn chịu ảnh hưởng bởi tiêu chuẩn ngoại hình trong xã hội hiện đại. Nhiều người tìm đến các phương pháp giảm cân cấp tốc, trong đó thị trường thuốc và thực phẩm hỗ trợ giảm cân trở thành điểm đến phổ biến.

Báo cáo từ nền tảng phân tích dữ liệu Metric, số liệu từ tháng 4/2024 đến tháng 3/2025, cho thấy doanh thu từ các sản phẩm thuốc giảm cân trên những sàn thương mại điện tử lớn như Shopee, Lazada, TikTok Shop và Tiki đạt 9,8 tỷ đồng. Đáng chú ý, nhóm sản phẩm thuộc phân khúc giá rẻ - từ 10.000 đến 50.000 đồng - chiếm tỷ trọng lớn nhất.

Mai Phương Thúy, Hương Giang từng gây tranh cãi khi quảng cáo sản phẩm thuốc giảm cân.

Thị trường này phần lớn được “kích hoạt” bởi các quảng cáo tràn lan trên mạng xã hội, với những lời hứa hẹn đầy hấp dẫn như “giảm 10 kg trong 7 ngày”, “không cần ăn kiêng hay tập luyện vẫn xuống cân nhanh chóng”. Không chỉ vậy, sự góp mặt của nhiều gương mặt nổi tiếng trong vai trò quảng bá càng khiến người tiêu dùng dễ bị thuyết phục.

Năm 2021, nghệ sĩ Kim Xuân từng quảng cáo viên sủi giảm cân, hứa hẹn “đánh bay mỡ thừa” và giảm 2 kg chỉ sau 2 tuần, duy trì 2 tháng có thể giảm thêm 5 kg, dù sản phẩm thực chất chỉ là thực phẩm chức năng. Gần đây, DJ Ngân 98, Ngân Collagen cũng gây chú ý khi quảng bá viên uống giảm cân trên mạng xã hội, cam kết giảm nhanh mà không cần kiêng khem hay tập luyện.

Giữa vô vàn lựa chọn, người tiêu dùng như bước vào một “ma trận giảm cân” với thông tin nhiễu loạn, nguồn gốc mập mờ và những lời cam kết đi xa hơn thực tế. Trong cuộc chạy đua với số cân, không ít người đã đánh đổi sức khỏe chỉ vì những lời hứa ngọt ngào nhưng thiếu căn cứ.

Gánh hậu quả vì niềm tin vô căn cứ

Người phụ nữ 43 tuổi ở Quảng Ninh tin tưởng vào lời quảng cáo trên mạng về sản phẩm giảm cân được giới thiệu làm từ 100% thảo dược thiên nhiên Thái Lan, với giá 500.000 đồng một hộp. Mong muốn sớm lấy lại vóc dáng, chị mua hai lọ, uống đều đặn mỗi tối. Sau một tháng, cân nặng giảm được 3 kg khiến chị rất hài lòng.

Nhưng “niềm vui ngắn chẳng tày gang”. Chị bắt đầu nôn ra máu tươi và máu đen. Dù đã điều trị sáu ngày ở bệnh viện tỉnh, tình trạng chị không cải thiện nên được chuyển đến Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai. Tại đây, các bác sĩ buộc phải phẫu thuật cắt toàn bộ dạ dày để cứu sống chị.

Một trường hợp khác cũng rơi vào bi kịch khi tin vào sản phẩm giảm cân. Người này dùng cà phê giảm cân do người quen giới thiệu. Chỉ sau bốn ngày, chị bất tỉnh, co giật và phải cấp cứu khẩn. Chụp cắt lớp cho thấy não đã bị tổn thương. Mẫu cà phê còn lại được gửi đi kiểm nghiệm, kết quả phát hiện chứa sibutramine.

Bệnh nhân nhập viện vì uống thuốc giảm cân tại Bệnh viện Bạch Mai. Ảnh: BVCC.

"Nghe có vẻ như phép màu. Nhưng đằng sau những kết quả 'thần tốc' ấy, rất có thể là cái bẫy mang tên chất cấm. Do đó, không có gì lạ khi FDA đã nhắc tên hàng trăm sản phẩm giảm cân chứa chất cấm trong thời suốt gian qua", TS Nguyễn Hồng Vũ, cựu nghiên cứu viên tại Viện Nghiên cứu ung thư quốc gia City of Hope (California, Mỹ) nói.

TS.BS Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai, cho biết các sản phẩm thực phẩm chức năng giảm cân thường chứa nhiều loại thành phần khác nhau, có thể được phân thành ba nhóm chính.

Có ba nhóm chất thường xuất hiện trong thuốc giảm cân không an toàn. Đầu tiên là các chất kích thích như sibutramine, caffeine hay bột tuyến giáp động vật, tác động trực tiếp lên tim mạch để đốt mỡ mà không cần vận động, nhưng gây nguy hiểm nghiêm trọng cho sức khỏe.

Nhóm thứ hai gồm các chất gây chán ăn độc hại như phenylpropanolamine. Cuối cùng là các chất độn, khi vào dạ dày sẽ nở ra tạo cảm giác no giả, giúp giảm cảm giác đói. Đáng lo, nhiều sản phẩm không minh bạch thành phần này trên nhãn.

“Ngày tàn” của thuốc giảm cân

Xoay quanh tranh cãi ồn ào giữa Ngân 98 và Ngân Collagen, các cơ quan chức năng đã nhanh chóng vào cuộc, bắt đầu từ việc kiểm tra trực tiếp những sản phẩm mà cả hai đang quảng bá và kinh doanh. Bước đầu ghi nhận nhiều dấu hiệu vi phạm liên quan đến việc công bố và chất lượng sản phẩm.

Không dừng lại ở đó, quá trình thanh tra tiếp tục được mở rộng, nhắm đến nhiều dòng thực phẩm chức năng đang lưu hành trên thị trường.

Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) cũng đã có văn bản yêu cầu hai nền tảng thương mại điện tử lớn là Shopee và Lazada khẩn trương rà soát lại toàn bộ danh mục thực phẩm chức năng đang kinh doanh. Chỉ những sản phẩm đã được cơ quan chức năng cấp phép hoặc công bố hợp lệ mới được tiếp tục phân phối.

Qua rà soát ban đầu, cơ quan chức năng phát hiện nhiều sản phẩm chưa được cấp Giấy tiếp nhận đăng ký bản công bố, dù vẫn được quảng bá và buôn bán công khai.

Công tác kiểm tra thị trường đang được đẩy mạnh. Ảnh: Cục Quản lý và Phát triển thị trường.

Bộ Y tế cũng đang lấy ý kiến dự thảo nghị định mới thay thế Nghị định 93/2016/NĐ-CP, nhằm siết chặt quản lý mỹ phẩm. Nội dung dự thảo nhấn mạnh quảng cáo mỹ phẩm phải phản ánh đúng tính chất, công dụng đã công bố. Đặc biệt, dự thảo cấm sử dụng các cụm từ như “giảm cân”, “giảm mỡ”, “giảm kích thước cơ thể”… trong quảng cáo mỹ phẩm, nhằm hạn chế tình trạng đánh lừa người tiêu dùng.

Tại hội thảo về thuốc giả tổ chức ở TP.HCM, ông Nguyễn Quang Huy, Cục phó Chi cục Quản lý thị trường TP.HCM, cho biết từ đầu năm 2024 đến tháng 5, lực lượng chức năng đã xử lý nhiều vụ liên quan đến dược phẩm, mỹ phẩm và thực phẩm chức năng, trong đó đặc biệt tập trung vào thuốc chữa bệnh và thực phẩm chức năng. Riêng với thực phẩm chức năng, đã có 38 vụ được xử lý, gần 19.000 sản phẩm bị tạm giữ với tổng giá trị trên 835 triệu đồng, cùng số tiền phạt hành chính hơn 786 triệu đồng.

Sáng 27/5, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự. Phát biểu tại phiên thảo luận, đại biểu Phạm Khánh Phong Lan, Giám đốc Sở An toàn thực phẩm TP.HCM, phản đối đề xuất bãi bỏ án tử hình đối với một số tội danh, trong đó có sản xuất, kinh doanh thuốc giả.

"Hành vi sản xuất thuốc giả, thực phẩm chức năng giả hay sữa giả không chỉ gây hậu quả nghiêm trọng mà còn đặt ra thách thức ngày càng lớn cho lực lượng thực thi pháp luật. Trong bối cảnh tình hình tội phạm ngày càng tinh vi và phức tạp, lực lượng chấp pháp, cơ quan hành pháp đã rất vất vả để phát hiện, xử lý kịp thời. Vậy tại sao chúng ta lại phải giảm án?", bà nhấn mạnh.

Kỳ Duyên

Nguồn Znews : https://lifestyle.znews.vn/ngay-tan-cua-thuoc-giam-can-doc-hai-dang-den-gan-post1556443.html