Ngày thảm họa trong lịch sử Sở Giao dịch chứng khoán New York

2 ngày trướcBài gốc

Thứ Ba ngày 29/10/1929 là một trong những cột mốc đánh dấu thảm họa trong lịch sử Sở Giao dịch Chứng khoán New York. Chỉ trong hai ngày, cơn hoảng hoạn trên thị trường chứng khoán đã lên đến mức tột cùng.

Trong ngày hôm đó của năm 1929, hơn 16,4 triệu cổ phần đã được giao dịch (16 triệu cổ phiếu vào thời điểm năm 1929 tương đương với hơn 3 tỷ cổ phiếu vào năm 2006 vì hiện nay số lượng cổ phiếu được niêm yết trên Sở Giao dịch Chứng khoán New York đã tăng lên nhiều).

Giá gần như lao dốc không phanh, rồi cứ tiếp tục lao xuống thấp nữa (các số liệu được trình bày ở bảng dưới đây) đã phản ánh mức độ trượt giá trong suốt mùa thu năm 1929 và ba năm sau đó. Ngoại trừ cổ phiếu “an toàn” AT&T chỉ mất 3/4 giá trị, hầu hết loại cổ phiếu blue-chip đều trượt giá từ 95% trở lên tính đến thời điểm chạm đáy trong năm 1932.

Ảnh minh họa. Nguồn: IStock.

Có lẽ tuần báo Variety đã kể lại chính xác nhất câu chuyện về giai đoạn sụp đổ này với dòng tít Wall Street Lays an Egg (Phố Wall thất bại hoàn toàn). Cơn sốt đầu cơ đã lụi tàn, hàng tỷ USD cổ phiếu, đồng nghĩa giấc mơ của hàng triệu người, đã bị cuốn trôi. Thị trường chứng khoán sụp đổ kéo theo giai đoạn trì trệ tồi tệ nhất lịch sử nước Mỹ.

Một lần nữa, lại có các nhà sử gia theo chủ nghĩa xét lại cho rằng có một phương thức nào đó đối với sự điên rồ của thị trường chứng khoán bùng nổ vào cuối thập niên 1920. Chẳng hạn, trong cuốn The Great Myths of 1929 (Những câu chuyện thần thoại kinh điển năm 1929), Harold Bierman đã nhận định rằng nếu không có sự dự đoán hoàn hảo từ trước, rõ ràng cổ phiếu sẽ không bị đội giá lên quá cao như vậy vào năm 1929, bởi lẽ có vẻ như giai đoạn phát triển thịnh vượng của nền kinh tế còn kéo dài hơn nữa.

Xét cho cùng, những người cực kỳ thông minh như Irving Fisher và John Maynard Keynes cũng tin rằng cổ phiếu được bán ở mức giá hợp lý.(1) Bierman vẫn giữ quan điểm cho rằng có thể lý giải tâm lý lạc quan thái quá vốn làm bệ đỡ cho thị trường chứng khoán nếu như không có các chính sách tiền tệ bất hợp lý.

Theo quan điểm của ông, thị trường sụp đổ sớm hơn như vậy là do chính sách tăng lãi suất của Hội đồng Dự trữ Liên bang nhằm trừng phạt giới đầu cơ. Ít nhất thì những ý kiến nhận xét của Bierman cũng phản ánh đôi chút sự thật và các chuyên gia kinh tế ngày nay thường đổ lỗi cho Quỹ Dự trữ Liên bang về mức độ nghiêm trọng của cơn suy thoái trong thập niên 1930 vì đã cho phép cung tiền khiến giá trượt đột ngột.

Tuy nhiên, lịch sử đã chứng tỏ rằng sau khi giá cổ phiếu tăng đột ngột, rất hiếm khi nó sẽ từ từ quay trở lại trạng thái ổn định. Thậm chí nếu giai đoạn thịnh vượng kéo dài đến thập niên 1930, giá cổ phiếu sẽ không bao giờ có thể duy trì được mức tăng như giai đoạn cuối thập niên 1920.

Thêm nữa, biểu hiện bất thường của cổ phần thuộc công ty có số lượng cổ phần cố định đã đưa ra bằng chứng sát thực về sự bất hợp lý phổ biến trên diện rộng của thị trường cổ phiếu trong suốt thập niên 1920. Giá trị “cơ bản” của các quỹ đóng bao gồm cả giá trị thị trường của chứng khoán mà họ nắm giữ.

Trong hầu hết giai đoạn từ năm 1930, các quỹ này bán với mức chiết khấu khoảng 20% từ giá trị tài sản của quỹ. Tuy nhiên từ tháng 1 đến tháng 8/1929, quỹ đóng thông thường bán với mức chênh lệch đến 50%. Hơn nữa, một số quỹ nổi tiếng có mức chênh lệch khủng khiếp.

Tập đoàn Goldman, Sachs Trading bán với mức chênh lệch gấp đôi giá trị tài sản ròng của nó, trong khi đó, tập đoàn Tri-Continental bán với mức bằng 256% giá trị tài sản của nó.

Điều này nghĩa là bạn có thể tìm đến người môi giới của bạn và mua, chẳng hạn cổ phiếu AT&T, với bất kỳ mức giá trị trường nào hoặc mua thông qua quỹ với giá cao gấp 21⁄2 lần giá trị thị trường. Giá thị trường cao gấp 2 hoặc 3 lần giá trị (bị đội lên) của tài sản gốc. Rõ ràng, chính tâm lý đầu cơ bất hợp lý đã đẩy giá của các quỹ này lên cao hơn so với giá trị mà ở mức đó có thể mua chứng khoán của chúng.

(1). Tuy nhiên, đến tháng 12/1929, thậm chí Irving Fisher đã thừa nhận rằng mức giá cao trước đó có thể giải thích “một phần là do cơn điên mua cổ phiếu thật vô lý và xuẩn ngốc”. (TG)

Burton G. Malkiel/Alphabooks - NXB Lao Động

Nguồn Znews : https://znews.vn/ngay-tham-hoa-trong-lich-su-so-giao-dich-chung-khoan-new-york-post1522454.html