'Ngày toàn dân tiết kiệm, chống lãng phí': Đưa thực hành tiết kiệm trở thành tự giác, tự nguyện

một giờ trướcBài gốc

Sáng 27/11, các đại biểu Quốc hội đã thảo luận tại hội trường về dự án Luật Tiết kiệm, chống lãng phí.

Tiết kiệm phải đi đôi với hiệu quả

Nhất trí cao về sự cần thiết ban hành Luật để khắc phục những lỗ hổng thể chế, xử lý tình trạng phân bổ nguồn lực dàn trải, nâng cao trách nhiệm của người đứng đầu và thúc đẩy văn hóa tiết kiệm trong hệ thống chính trị và toàn xã hội, các đại biểu cũng góp ý về nhiều nội dung để hoàn thiện dự thảo.

Đại biểu Tô Văn Tám phát biểu

Trong đó, lưu ý trách nhiệm xây dựng, lan tỏa văn hóa tiết kiệm chống lãng phí trong sản xuất kinh doanh, tiêu dùng của nhân dân trên cơ sở ý thức tự giác. Đồng thời, đề nghị rà soát, hoàn thiện thêm để đảm bảo cụ thể, khả thi đối với các quy định về các hành vi gây lãng phí, hành vi vi phạm, khen thưởng, xử lý vi phạm và bồi thường thiệt hại; quy định về cung cấp xử lý thông tin phát hiện lãng phí, bảo vệ người đấu tranh chống lãng phí cả hai khía cạnh…

Đối với quy định nguyên tắc tiết kiệm, chống lãng phí, đại biểu Tô Bích Châu (đoàn TP.HCM) đề nghị bổ sung nguyên tắc tiết kiệm phải đi đôi với hiệu quả, bảo đảm chất lượng và tính bền vững; thúc đẩy ứng dụng khoa học công nghệ và chuyển đổi số trong quản lý, giám sát thực hành tiết kiệm, chống lãng phí.

Về miễn giảm trách nhiệm pháp lý tại Khoản 3 Điều 35, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng đồng tình với chủ trương bảo vệ cán bộ dám nghĩ, dám làm, nhưng đề nghị chỉ miễn trách nhiệm khi đáp ứng ba điều kiện: sáng kiến xuất phát từ lợi ích chung; có đánh giá rủi ro trước bằng văn bản của cơ quan có thẩm quyền; quá trình thực hiện được công khai, minh bạch.

Theo đại biểu, như vậy vừa bảo vệ cán bộ đổi mới sáng tạo, vừa bảo đảm an toàn thể chế, không tạo khe hở hợp thức hóa lãng phí.

Đại biểu Tô Văn Tám (đoàn Quảng Ngãi) đề nghị nghiên cứu bổ sung quy định cấm các hành vi như cung cấp thông tin sai sự thật, bịa đặt, thổi phồng thông tin về lãng phí, hoặc xúi giục, kích động, ép buộc người khác cung cấp thông tin về lãng phí.

“Việc đấu tranh chống lãng phí là quyền của người dân, họ có quyền thực hiện hoặc không thực hiện; nhưng những hành vi như kích động, ép buộc người khác cung cấp thông tin có thể dẫn tới sai sự thật, gây ảnh hưởng xấu”, đại biểu phân tích.

Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (đoàn TP.HCM) cho biết, dự thảo liệt kê 9 nhóm hành vi gây lãng phí nhưng chưa đề cập rõ hành vi không sử dụng hoặc sử dụng không hiệu quả các kết quả nghiên cứu khoa học, công nghệ và các đề án chuyển đổi số do ngân sách nhà nước đầu tư. Thực tế có nhiều đề án số hóa dữ liệu, phần mềm quản lý, kết quả nghiên cứu ứng dụng trị giá hàng trăm tỷ đồng nhưng chưa được đưa vào vận hành hoặc vận hành cầm chừng, gây lãng phí lớn và kéo dài.

Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng phát biểu

Xem xét bổ sung cấm các hành vi quy chụp, bịa đặt, vu khống

Phát biểu tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho hay, tiếp thu ý kiến đại biểu, dự thảo bổ sung quy định cụ thể về hành vi gây lãng phí và hành vi vi phạm trong tổ chức thực hiện phòng, chống lãng phí ngay trong luật, nhằm thể chế hóa đầy đủ Hướng dẫn 63 của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống tham nhũng, tiêu cực.

Đồng thời, dự thảo kế thừa một số quy định của luật hiện hành, nhận diện rõ từng hành vi gây lãng phí, tránh hiểu nhầm rằng dự thảo có thể xử lý cả những hành vi như lãng phí trong xây dựng hay soạn thảo văn bản quy phạm pháp luật.

Dự thảo cũng bổ sung và chỉnh lý quy định về quyền và trách nhiệm của người đấu tranh chống lãng phí; xử lý thông tin đấu tranh chống lãng phí theo đúng Quy định 231 của Bộ Chính trị về bảo vệ người đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí; bảo đảm đồng bộ với pháp luật về tố cáo, phòng chống tham nhũng, tiếp công dân. Trong đó, Bộ trưởng bày tỏ đồng tình với ý kiến đại biểu Tô Văn Tám về việc tiếp tục nghiên cứu bổ sung các trường hợp phản ánh không đúng, quy chụp, cố tình bịa đặt, vu khống.

Ngoài ra, dự thảo cũng sẽ bổ sung quy định về hợp tác quốc tế trong phòng chống lãng phí; chỉnh lý quy định cụ thể về kiểm tra tiết kiệm, chống lãng phí để rõ ràng trong tổ chức thực hiện...

Không điều chỉnh hành vi của khu vực tư nhân

Bên cạnh các nội dung tiếp thu, Bộ trưởng cũng giải trình nhiều vấn đề đại biểu nêu.

Trong đó, về phạm vi điều chỉnh của dự thảo luật, ông khẳng định quan điểm xuyên suốt là dự thảo chỉ điều chỉnh đối với tổ chức, cá nhân trong khu vực nhà nước và khu vực tư nhân trực tiếp quản lý, sử dụng nguồn lực công như tài sản công, tài chính công, tài nguyên... Luật không điều chỉnh việc quản lý, sử dụng nguồn lực khác của khu vực tư nhân để tránh can thiệp quá sâu.

Đối với hoạt động sản xuất kinh doanh, tiêu dùng của nhân dân, đây là nội dung kế thừa luật hiện hành và đã được Quốc hội thảo luận kỹ khi xây dựng Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2014. Việc tiếp tục đưa ra các quy định mang tính khuyến khích, định hướng tại Chương III của dự thảo luật là cần thiết và phù hợp với Hiến pháp 2013.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng phát biểu tại Quốc hội.

Về Ngày toàn dân tiết kiệm, chống lãng phí, dự thảo đề xuất lấy ngày 31/5 hằng năm – ngày bài viết “Thế nào là kiệm” đăng trên báo Cứu Quốc năm 1949 – để lan tỏa tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về tiết kiệm, chống lãng phí, góp phần xây dựng văn hóa tiết kiệm trong toàn xã hội.

Một số luật hiện hành cũng có quy định tương tự, như Ngày Pháp luật Việt Nam; Ngày toàn dân phòng cháy, chữa cháy, cứu nạn cứu hộ; Ngày Khoa học Công nghệ và Đổi mới sáng tạo Việt Nam.

Quy định này không có nghĩa là chỉ trong một ngày mới thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, mà nhằm phát động, duy trì thường niên một phong trào để thực hành tiết kiệm trở thành tự giác, tự nguyện, như tinh thần mà đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm đề cập trong bài viết “Thực hành tiết kiệm”, Bộ trưởng giải thích.

Về ý kiến cho rằng một số quy định chưa rõ ràng, cần chi tiết hơn, Bộ trưởng Bộ Tài chính nêu rõ nhiều nội dung về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí đã được quy định cụ thể tại Nghị định 84 của Chính phủ, như biện pháp bảo vệ người đấu tranh chống lãng phí; thời hạn và phương thức công khai thông tin; chế độ báo cáo; trách nhiệm bồi thường khi gây lãng phí. Để bảo đảm tinh thần không “luật hóa” nội dung của văn bản dưới luật theo Kết luận 119 của Bộ Chính trị, Bộ Tài chính xin phép không đưa toàn bộ các nội dung này vào dự thảo luật.

Một số nội dung khác thuộc phạm vi điều chỉnh của luật chuyên ngành nên không tổng hợp vào dự thảo để tránh chồng chéo, bảo đảm thống nhất hệ thống pháp luật. Ví dụ: quản lý, sử dụng tài sản công; chế độ chi ngân sách nhà nước; cơ chế đánh giá hiệu quả quản lý, sử dụng nguồn lực công; chế tài xử phạt hành chính; trách nhiệm hình sự trong các tội phạm liên quan đến lãng phí; phương pháp xác định lãng phí trong điều tra, truy tố, xét xử theo Bộ luật Hình sự; cơ chế phối hợp giữa thanh tra, kiểm toán, điều tra.

Một số nội dung pháp luật chuyên ngành đã phân quyền cho Chính phủ quy định chi tiết, nên dự thảo luật cũng tiếp tục phân quyền tương ứng để bảo đảm thống nhất. Ví dụ như giao Chính phủ quy định chi tiết trách nhiệm cập nhật, vận hành, khai thác cơ sở dữ liệu quốc gia về tiết kiệm, chống lãng phí theo Luật Giao dịch điện tử…/.

Hoàng Yến

Nguồn Thời báo Tài chính : https://thoibaotaichinhvietnam.vn/ngay-toan-dan-tiet-kiem-chong-lang-phi-dua-thuc-hanh-tiet-kiem-tro-thanh-tu-giac-tu-nguyen-187688.html