Theo quy hoạch, hệ thống cảng biển Nghệ An sẽ bao gồm các khu bến chính như: Nam Cửa Lò, Bắc Cửa Lò, Đông Hồi, Bến Thủy, Cửa Hội; cùng với các khu neo đậu, bến phao chuyển tải, khu vực chờ cầu và tránh trú bão.
Dự kiến đến năm 2030, sản lượng hàng hóa thông qua các cảng trong khu vực đạt từ 22,25 đến 26,75 triệu tấn/năm. Trong đó, hàng container đạt khoảng 180.000 đến 240.000 TEU. Về hành khách, lượng thông qua dự kiến từ 17.600 đến 21.700 lượt/năm.
Toàn hệ thống sẽ bao gồm 9 bến cảng với khoảng 27 đến 29 cầu cảng, tổng chiều dài cầu cảng dao động từ 5.151 đến 5.676 mét, chưa bao gồm các bến cảng phụ trợ khác.
Tổng diện tích sử dụng đất đến năm 2030 khoảng 290,3 ha (không bao gồm diện tích phục vụ các khu công nghiệp và trung tâm logistics gắn với cảng). Diện tích mặt nước quản lý phục vụ hoạt động cảng biển lên tới 24.852 ha.
Về nguồn lực đầu tư, tổng vốn dành cho phát triển hệ thống cảng biển Nghệ An đến năm 2030 ước đạt 15.993 tỷ đồng. Trong đó, khoảng 1.943 tỷ đồng sẽ được đầu tư cho hệ thống hạ tầng hàng hải công cộng và khoảng 14.050 tỷ đồng dành cho phát triển các bến cảng.
Tầm nhìn đến năm 2050 cho thấy hệ thống cảng biển Nghệ An sẽ tiếp tục được mở rộng với nhiều bến cảng mới, nhằm đáp ứng nhu cầu lưu chuyển hàng hóa ngày càng gia tăng.
Tốc độ tăng trưởng trung bình dự kiến đạt từ 3,6% đến 4,5% mỗi năm. Việc phát triển này gắn chặt với định hướng hình thành các trung tâm logistics và khu công nghiệp hậu cần, đóng vai trò là đầu mối kết nối liên vùng tại Bắc Trung Bộ.
Theo thống kê, trong năm 2024, tổng sản lượng hàng hóa thông qua hệ thống cảng biển Nghệ An đạt 14,31 triệu tấn, chiếm 12,3% tổng lượng hàng hóa của nhóm cảng biển số 2. Trong đó, hàng khô và hàng rời chiếm ưu thế với 11,97 triệu tấn (83,64%), phần còn lại là hàng lỏng và container (2,34 triệu tấn). Giai đoạn 2020 – 2024 ghi nhận mức tăng trưởng trung bình đạt 6,4%/năm.
Hiện nay, hệ thống cảng biển Nghệ An có 25 cầu cảng cứng với tổng chiều dài khoảng 3.649 mét và 1 bến phao. Khu vực đã tiếp nhận được tàu hàng rời đến 70.000 tấn tại cảng chuyên dùng Vissai (Bắc Cửa Lò) và tàu container, tàu tổng hợp đến 30.000 tấn tại khu bến Nam Cửa Lò.
Tuy nhiên, so với mục tiêu trong quy hoạch chi tiết nhóm cảng biển Bắc Trung Bộ đến năm 2020 (tầm nhìn đến 2030), sản lượng khai thác hiện tại mới đạt khoảng 71,55%.
Cụ thể, khu bến Nam Cửa Lò mới đạt 4,85 triệu tấn, tương đương 88,18% công suất thiết kế, trong khi khu bến Bắc Cửa Lò đã vượt quy hoạch với 8,65 triệu tấn, so với mức 6,25 triệu tấn được phê duyệt.
Thực tiễn trên đặt ra yêu cầu cấp thiết phải cập nhật, hoàn thiện và điều chỉnh quy hoạch phát triển cảng biển Nghệ An theo hướng đồng bộ, hiện đại và phù hợp với định hướng phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh cũng như vùng Bắc Trung Bộ.
Việc đầu tư gần 16.000 tỷ đồng không chỉ nhằm mở rộng quy mô hạ tầng mà còn bảo đảm hiệu quả khai thác tổng thể, góp phần nâng cao năng lực logistics quốc gia và thu hút mạnh mẽ dòng vốn đầu tư vào khu vực trong giai đoạn tới.
NA