Đã rà soát thu thập hơn 20.000 phiếu thông tin thân nhân
Thông tin tại Hội nghị tổng kết công tác tìm kiếm, quy tập và xác định danh tính hài cốt liệt sĩ (HCLS) còn thiếu thông tin giai đoạn 2021 - 2025, mùa khô 2024 - 2025 của tỉnh Nghệ An, Đại tá Trần Ngọc Tuấn - Phó Giám đốc Công an tỉnh cho biết, nhằm tạo lập kho dữ liệu lớn về ADN cho thân nhân phục vụ xác định danh tính HCLS, từ tháng 8/2024, UBND tỉnh đã ban hành Kế hoạch 644 triển khai khảo sát thông tin mộ liệt sĩ (MLS) và thu nhận mẫu ADN cho thân nhân liệt sĩ (TNLS) chưa xác định được thông tin.
Đến nay, lực lượng công an tỉnh đã phối hợp các ngành liên quan rà soát, thu thập thông tin MLS; xác định được danh tính gần 15.000 trường hợp MLS. Còn gần 22.000 trường hợp MLS chưa xác định được danh tính (trong đó có hơn 15.000 MLS hiện còn thân nhân thuộc diện thu nhận mẫu ADN, gần 7.000 MLS hiện không còn thân nhân thuộc diện thu nhận mẫu).
Lực lượng chức năng đã tổ chức rà soát thu thập được hơn 20.000 phiếu thông tin thân nhân thuộc dòng họ ngoại của liệt sĩ ưu tiên lấy mẫu ADN, gồm 251 mẹ đẻ liệt sĩ (trong đó có 8 Bà mẹ Việt Nam Anh hùng); 14.520 trường hợp là anh chị em cùng mẹ đẻ của liệt sĩ; 787 trường hợp là bác, cậu, dì là anh chị em ruột cùng mẹ đẻ của mẹ liệt sĩ; 1.156 trường hợp là anh, em, con của chị gái, em gái mẹ đẻ liệt sĩ; 4.089 trường hợp là con của chị gái, em gái của liệt sĩ.
Đã tổ chức 2 đợt thu nhận 458 mẫu ADN cho TNLS, trong đó ưu tiên thu nhận cho mẹ đẻ liệt sĩ đang còn sống và các trường hợp thông tin MLS nghi trùng với thông tin thân nhân thuộc diện thu nhận mẫu ADN. Trong đó đợt 1 thu nhận 442 mẫu ADN cho mẹ đẻ liệt sĩ còn sống và thân nhân thứ hai là con của mẹ đẻ liệt sĩ đang còn sống. Đợt 2 thu nhận 16 mẫu ADN cho thân nhân có thông tin nghi vấn trùng với thông tin HCLS.
Đặc biệt, trong lần lấy mẫu thứ hai vào ngày 30/5/2025, đến nay đã có kết quả xác định được danh tính 3 liệt sĩ hiện đang được an táng tại Nghĩa trang Đức Cơ (tỉnh Gia Lai) và đã thông báo kết quả giám định ADN cho TNLS.
Đại tá Trần Ngọc Tuấn phát biểu tại Hội nghị. (Ảnh: T.Lan)
Cần tiếp tục lấy mẫu ADN hơn 30.000 người
Theo Đại tá Tuấn, bên cạnh các kết quả bước đầu, quá trình triển khai khảo sát thông tin MLS và thu nhận mẫu ADN cho TNLS, vẫn còn một số khó khăn.
Trong thời gian đầu triển khai, kinh phí thu nhận mẫu ADN được Bộ Công an kêu gọi các DN hỗ trợ. Trên địa bàn tỉnh Nghệ An hiện còn trên 15.000 liệt sĩ chưa xác định danh tính cần lấy mẫu ADN của khoảng hơn 30.000 thân nhân để đưa vào ngân hàng gen quốc gia. Để thực hiện nhiệm vụ này, cần khoảng 60 tỷ đồng, trong khi đó các nguồn lực thực hiện còn khó khăn, cần sự chung tay của toàn xã hội.
Qua thu thập phiếu khảo sát thông tin MLS, trên địa bàn tỉnh hiện còn trên 200 liệt sĩ chưa có mã hồ sơ quản lý và TNLS chưa được hưởng trợ cấp thờ cúng; gần 7.000 liệt sĩ không còn thân nhân thuộc diện thu mẫu ADN dẫn đến khó khăn trong việc xác định danh tính liệt sĩ.
Nhiều trường hợp TNLS chưa xác định được thông tin thuộc diện thu thập mẫu ADN, nhưng hiện không cư trú trên địa bàn tỉnh Nghệ An; qua xác minh các nguồn thông tin tại cơ sở hiện không liên lạc được, dẫn đến không có cơ sở để thu thập thông tin TNLS vào phiếu khảo sát.
Phó Giám đốc Công an tỉnh Nghệ An đề nghị các sở, ngành, đơn vị liên quan phối hợp tiếp tục rà soát, thống kê danh sách HCLS chưa xác định được danh tính và nhân thân, gia đình có liệt sĩ chưa xác định được thông tin hài cốt có thể thu mẫu đối sánh; thống kê hiện trạng HCLS (đang được quy tập, chưa quy tập về các nghĩa trang liệt sĩ) để đề xuất phương án.
Cần khẩn trương rà soát hiện trạng hài cốt, cung cấp thông tin liệt sĩ phục vụ thu thập thông tin và giám định ADN TNLS chưa xác định danh tính trên địa bàn tỉnh. Đẩy mạnh tuyên truyền, vận động Nhân dân và các gia đình, TNLS cùng phối hợp tham gia tìm kiếm thông tin liệt sĩ, vận động người có huyết thống theo dòng họ ngoại với liệt sĩ tự nguyện cung cấp mẫu ADN trong quá trình cấp căn cước công dân để phục vụ lưu trữ, xác định danh tính HCLS.
Theo báo cáo của Ban Chỉ đạo 515 Nghệ An, trong giai đoạn 2021 - 2025, các lực lượng chức năng đã rà soát, khử trùng, chuẩn hóa dữ liệu, hoàn thiện hồ sơ, danh sách 7.085 thông tin liệt sĩ chôn cất ban đầu trên địa bàn và xác minh, kết luận địa bàn, lập bản đồ tìm kiếm, quy tập 9.098 HCLS. Tìm kiếm, cất bốc được 457 HCLS quân tình nguyện và chuyên gia Việt Nam hy sinh tại Lào. Tiếp nhận, xử lý thông tin về 67 MLS đang an táng trên địa bàn tỉnh và tổ chức cất bốc, bàn giao di chuyển 6 HCLS đúng quy định.
Công tác xác định danh tính HCLS còn thiếu thông tin được tiến hành chặt chẽ, hiệu quả. Đã xác định danh tính 1.015 HCLS hy sinh tại Lào. Hoàn trả 1.352 mẫu sinh phẩm HCLS đã được lấy mẫu để giám định ADN lưu trữ vào ngân hàng gen.
Tuyết Lan