Nghệ nhân, đồng thầy Đàm Thị Bình thực hành giá Quan Lớn Tuần Tranh trong Chương trình giao lưu thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu tại Đền Bảo Hà, năm 2025
Nghệ nhân Đàm Thị Bình hiện đang sinh sống tại Thanh Hóa - vùng đất giàu truyền thống lịch sử, văn hóa và tín ngưỡng dân gian. Ngay từ khi còn trẻ, bà đã sớm cảm nhận được sự gắn bó đặc biệt với đời sống tâm linh, thường xuyên theo bà, theo mẹ tham dự các nghi lễ dân gian. Cơ duyên ấy đã từng bước dẫn dắt bà thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam Tứ Phủ của người Việt - một con đường nhiều gian nan nhưng cũng đầy ý nghĩa. Pháp danh của bà là Minh Nguyện - với ý nghĩa hướng đến sự minh triết và nuôi dưỡng tâm nguyện tốt đẹp - gắn liền với bà trong suốt hành trình làm nghề. Hơn 40 năm qua, bà không chỉ phụng sự đức tin, mà còn coi đó là trách nhiệm để gìn giữ một di sản văn hóa quý báu của dân tộc.
Hiện nay, nghệ nhân Đàm Thị Bình là Thủ nhang Đền Thiên Sơn Tự. Ngôi đền này không chỉ là điểm tựa tâm linh cho nhân dân trong vùng, các nghi lễ tại đền luôn được tổ chức trang nghiêm, giữ đúng truyền thống, mà còn trở thành một “không gian văn hóa tâm linh”, góp phần bảo tồn tín ngưỡng thờ Mẫu - một di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại.
Không chỉ hoạt động trong phạm vi tín ngưỡng dân gian, bà còn có những đóng góp nổi bật trên phương diện nghiên cứu và bảo tồn di sản văn hóa. Hiện nay, bà giữ chức vụ Phó Trưởng ban Khảo sát Nghiên cứu các giá trị văn hóa truyền thống dân tộc UNESCO và Phó Chủ tịch Hội Bảo tồn Văn hóa Dân tộc Việt Nam thuộc Liên hiệp các Hội UNESCO Việt Nam. Bà luôn tâm niệm phải “đưa di sản đến gần hơn với đời sống cộng đồng, đặc biệt là thế hệ trẻ”. Nhiều sáng kiến, đề xuất của bà đã góp phần vào công tác gìn giữ và phát huy tín ngưỡng thờ Mẫu tại Thanh Hóa và nhiều địa phương khác.
Phần thực hành của Nghệ nhân, đồng thầy Đàm Thị Bình đã để lại ấn tượng sâu đậm trong Chương trình giao lưu thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu tại Đền Bảo Hà năm 2025
Nghệ nhân Đàm Thị Bình đã truyền dạy cho rất nhiều con nhang đệ tử. Với họ, bà không chỉ là đồng thầy, mà còn là một người thầy tinh thần: khuyên răn sống thiện lành, hướng về cội nguồn văn hóa, xây dựng đời sống tinh thần phong phú. Một học trò của bà từng chia sẻ: “Theo thầy Bình, chúng tôi không chỉ học nghi lễ, mà còn học cách sống nhân ái, giữ đạo nghĩa, kính trọng tổ tiên.” Chính sự gần gũi, tận tâm ấy đã giúp bà có được sự tin yêu của cộng đồng. Với bà, tín ngưỡng không chỉ là kết nối tâm linh, mà còn là cách để con người sống đẹp hơn, nhân văn hơn. Gìn giữ văn hóa truyền thống cũng là gìn giữ cội nguồn cho thế hệ mai sau. Chỉ khi chúng ta biết trân trọng di sản, mới có thể đi tới tương lai một cách vững vàng.
Trong suốt hành trình hơn 40 năm gắn bó với tín ngưỡng thờ Mẫu, nghệ nhân Đàm Thị Bình đã tham gia nhiều chương trình diễn xướng, giao lưu trong và ngoài nước. Bà luôn thực hành nghi lễ chuẩn mực theo lề lối cổ, góp phần bảo tồn và lan tỏa di sản. Trong chương trình Giao lưu thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Đền Bảo Hà năm 2025, vào ngày 20/7 âm lịch vừa qua, phần thực hành tín ngưỡng của nghệ nhân Đàm Thị Bình đã để lại ấn tượng sâu đậm. Với bà, mỗi buổi diễn xướng không chỉ là nghi lễ tâm linh mà còn gửi gắm thông điệp hướng thiện, nhân ái, gắn kết cộng đồng. Đồng thời, bà coi diễn xướng là một hình thức giáo dục cộng đồng, nuôi dưỡng tâm hồn và bồi đắp niềm tự hào dân tộc. Nhờ đó, giá trị văn hóa tín ngưỡng thờ Mẫu được lan tỏa, góp phần quảng bá hình ảnh Việt Nam ra thế giới.
Ban Tổ chức Chương trình giao lưu thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu tại Đền Bảo Hà năm 2025 trao giấy khen và cờ lưu niệm cho phần thực hành xuất sắc của Nghệ nhân, đồng thầy Đàm Thị Bình
Hiện nay, bà vẫn miệt mài với những công việc thầm lặng: gìn giữ nghi lễ cổ truyền, nghiên cứu giá trị tín ngưỡng, hướng dẫn thế hệ sau. Hơn 40 năm đã qua, hành trình ấy không chỉ minh chứng cho sự bền bỉ mà còn khẳng định niềm tin, tình yêu của bà với văn hóa dân tộc. Biểu tượng của sự tận tụy và niềm tin, nghệ nhân đồng thầy Đàm Thị Bình đã, đang và sẽ tiếp tục là ngọn lửa sưởi ấm đời sống tinh thần của cộng đồng, đồng thời là nhịp cầu nối đưa tín ngưỡng, văn hóa truyền thống đến gần hơn với xã hội hiện đại.
Lan Phương