Hương Thanh - nghệ sĩ nổi tiếng với dòng nhạc dân ca kết hợp Jazz, được mệnh danh là "Sứ giả nhạc cổ và dân ca Việt Nam tại Âu châu" vừa về Việt Nam tham gia đêm nhạc đặc biệt.
Dịp hiếm hoi nghệ sĩ chia sẻ với VietNamNet về công việc, cuộc sống kín tiếng sau hơn 30 năm định cư ở Pháp.
Không cần tiền bạc, sự nổi tiếng lúc này
Nghệ sĩ Hương Thanh.
- Chặng đường một nữ ca sĩ Việt nỗ lực xoay xở, thích nghi và thành danh với dân ca ở Pháp có ý nghĩa thế nào với chị?
Tôi lớn lên trong cái nôi cải lương với cha nghệ sĩ Hữu Phước, chị gái Hương Lan. Từ nhỏ, tôi theo học tân nhạc với nhạc sĩ Duy Khánh và Bảo Thu, rèn cổ nhạc với thầy Út Trong.
Năm 16 tuổi, tôi sang Pháp định cư. Dẫu cuộc sống nhiều biến đổi, tôi cố gắng hát, nuôi ngọn lửa đam mê dân ca thủa bé.
Sau này, tôi may mắn gặp nhiều nhạc sĩ, ê-kíp giỏi. Ngoài anh Nguyên Lê, còn có một số tên tuổi người Pháp cùng tôi thực hiện các dự án nghệ thuật.
Nhiều năm, tôi luôn đau đáu lan tỏa dân ca tới người châu Âu. Làn điệu quê ta rất hay nhưng dân Tây họ nghe không quen.
Đó là lý do tôi phải kết hợp điệu ru Ầu ơ trên nền piano, hát quan họ với kèn trống phương Tây… Tôi hát quan họ chắc chắn không hay bằng các chị Thúy Cải, Thúy Hường. Tôi chỉ cố gắng giữ được làn điệu để người nghe thấy tò mò, nghe lại lần 2-3 như thế đã thành công.
Các ca khúc như Lý Chim Quyên, Lý Qua Cầu… được nhiều người phương Tây hát theo với tâm thế say mê, thích thú. Với tôi, đó là điều hạnh phúc.
- 30 năm hát dân ca ở xứ người, đâu là điều khiến chị tự hào?
Mọi người gọi tôi là "Sứ giả nhạc cổ và dân ca Việt Nam tại Âu châu", tôi xin từ chối nhận vì danh xưng quá lớn. Nhiều tên tuổi ở các lĩnh vực khác như viết sách, ngoại giao rất giỏi… tôi chỉ là phần nhỏ trong đó.
Thị trường nghệ thuật bên Pháp khó khăn và nhiều đặc thù riêng. Không phải bạn có tiền là có thể ra đĩa và phát hành nhạc được. Có nhiều nghệ sĩ bản địa đi hát cả đời không ra được cái đĩa nào.
Trong khi đó, tôi phát hành được 7 đĩa, từ album đầu tiên Moon and Wind, sau này đến L'Arbre aux Rêves/ Tree of dreams… Các dự án nhận nhiều lời khen của giới chuyên môn, đoạt nhiều giải thưởng ở châu Âu.
Sản phẩm của tôi đã được lưu trữ trong thư viện, nền tảng số. Ngẫm lại tôi quá hạnh phúc, không dám đòi hỏi hơn.
Nữ nghệ sĩ miệt mài với các làn điệu dân ca ở xứ người suốt hơn 30 năm.
- Trở về Việt Nam lúc này, chị trăn trở điều gì?
Tôi không cần tên tuổi hay sự nổi tiếng, tiền bạc lúc này. Nghe có vẻ phách lối nhưng “rừng nào cọp đó”, Việt Nam có nhiều ca sĩ hát rất hay.
Năm 2023, tôi về nước kết hợp nhạc sĩ Đức Trí làm show. Tôi bất ngờ vì đông khán giả yêu thích, hào hứng hát theo trong suốt mấy tiếng đồng hồ.
Tôi đang nhờ 1 đơn vị tổ chức lớp chuyên đề để có thể gặp gỡ, trò chuyện các bạn trẻ yêu mến dòng nhạc dân ca. Tôi vẫn tiếp tục “ầu ơ”, vẫn hát bài dân ca mộc mạc hòa với Jazz, hy vọng truyền được cảm hứng đến họ.
- Chị là em gái danh ca Hương Lan. Trong khi chị gái quá nổi tiếng, cái tên Hương Thanh có phần lạ lẫm khán giả trong nước, chị có buồn nếu bị so sánh?
Tôi thấy hãnh diện, không buồn hay chạnh lòng gì cả! Tôi và chị Hương Lan vốn dĩ không hoạt động nghệ thuật trong một đất nước. Chuyện nghệ sĩ nổi tiếng ở nơi này, qua nước khác không ai biết không phải chuyện lạ.
Một nhà báo từng hỏi tôi có sợ đứng gần Hương Lan sẽ trở thành “cái bóng” không? Tôi nói ngay bản thân sẵn sàng là cái bóng, có gì đâu phải sợ, đó là chị ruột mà!
Nếu tôi là em gái mà hát dở, không làm nên trò trống gì sẽ đáng xấu hổ, suốt đời chỉ nên trong bóng tối. Đằng này tôi ít nhiều ghi được dấu ấn, có cái hay riêng, dù không quá lớn lao.
Mọi người có thể đánh giá giọng tôi yếu hơn, không đẹp bằng chị Hương Lan. Nhưng không thể phủ nhận các sản phẩm của tôi vẫn mới mẻ, có màu sắc riêng.
Người nước ngoài họ biết cảm thụ, thậm chí rất khó tính, khắt khe với nghệ sĩ và sẵn sàng chê bai nếu thấy dở.
Tôi nghĩ chị Hương Lan ít nhiều hãnh diện về cô em gái như mình.
Rơi nước mắt vì món quà của chị gái Hương Lan
Nghệ sĩ Hương Thanh và chị gái - danh ca Hương Lan trong dịp đứng chung trên 1 sân khấu ở hải ngoại.
- Xa cách nhiều năm, chị và danh ca Hương Lan gìn giữ tình cảm chị em thế nào?
Cha mẹ chúng tôi sớm ly dị, chị Hương Lan một tay lo hết các em trong nhà. Tình cảm chị em chúng tôi được vun đắp từ nhỏ. Sau này, mỗi người một cuộc sống, mọi thứ không thay đổi.
Dù cách trở địa lý, chúng tôi thường xuyên gọi điện, nhắn tin thăm hỏi. Chị Lan qua Pháp lưu diễn hay thỉnh thoảng tôi sang Mỹ cả hai đều gặp nhau.
Chị Lan thương tôi lắm! Biết tôi về nước ít ngày, lạ lẫm nhiều thứ, chị chuẩn bị từng thứ nhỏ nhờ người gửi sang.
Có lần chị gửi cho tôi 1 đôi lông mi giả, cây chì kẻ mắt hay hộp phấn, tôi nhận mà rơi nước mắt. Món quà dẫu không đắt đỏ, tôi hiểu được chị rất thương mình.
Người Việt Nam không bao giờ nói em thương chị hay chị thương em thành lời, tất cả quy bằng hành động. Sống ở xứ người, tôi càng thấm thía tình cảm này.
Nghệ sĩ Hương Thanh chia sẻ về chị gái Hương Lan
- Tìm kiếm "Nghệ sĩ Hương Thanh" trên Google chỉ xoay quanh âm nhạc, nghệ thuật. Chị rất kín đáo chuyện đời tư, gia đình?
Tôi không quen kể chuyện đời tư. Khi đề cập vấn đề cá nhân, tôi tự thấy đang làm tổn thương chính mình và người xung quanh.
Ở Pháp có 1 cô diễn viên nổi tiếng tôi rất thích. Lúc cô ấy mất đi, mọi người mới biết cuộc sống của cô thông qua lời kể của chị gái. Đó là cái hay của người phương Tây vì họ rất tôn trọng quyền riêng tư.
Thời trẻ ai đều có va vấp, biến cố, tôi cũng thế. Cuộc đời có lúc này lúc khác nên phải chấp nhận.
Nghệ sĩ Hương Thanh được ông xã ủng hộ, tháp tùng trong các chuyến lưu diễn.
- Cuộc sống của vợ chồng chị ở Pháp thế nào?
Cuộc sống của tôi ở Pháp rất bình yên. Tôi hay nói vui là ca sĩ nhưng sống đời công chức. Mỗi ngày miệt mài làm việc, tối về tận hưởng niềm vui gia đình. Dù không giàu có, nhịp sống tôi mỗi ngày yên ổn, đủ cơm ăn áo mặc và đầu óc thoải mái làm nghề.
Chồng tôi trước đây làm trong lĩnh vực máy tính. Ngày mới cưới, anh rất hiểu và tôn trọng vợ, sẵn sàng ở nhà giữ con để tôi được đi hát. Niềm vui của anh là mỗi sáng mở radio nghe giọng vợ. Nếu chồng không ủng hộ, tôi khó trụ vững làm nghề. Anh ấy đã nghỉ hưu gần 10 năm, giờ tháp tùng vợ đi diễn.
- Còn điều gì khiến chị trăn trở lúc này?
Tôi có 3 người con, con trai út năm nay 35 tuổi. Làm mẹ, điều tôi lo sợ nhất là con cái không thành tài. May mắn chúng đều trưởng thành, công ăn việc làm ổn định và có vị trí nhất định trong xã hội.
Tính tôi vô tư, thích sự yên bình, có thể vì thế cuộc đời trả lại như điều bản thân mong muốn. Tôi chỉ hy vọng được tiếp tục con đường ca hát đến ngày cuối cùng.
Nghệ sĩ Hương Thanh kết hợp Nguyên Lê trong "Lý qua cầu"