Trong kỷ nguyên số, sức ảnh hưởng của người nổi tiếng trên mạng xã hội đã trở thành công cụ marketing quyền lực và cực kỳ hiệu quả. Song, đi kèm với đó là trách nhiệm lớn.
Loạt bê bối gần đây cho thấy cái giá đắt mà những ngôi sao, KOL, influencer nói chung phải trả khi lạm dụng sự ảnh hưởng vì lợi nhuận, bất chấp hệ lụy tiêu cực có thể gây ra cho người hâm mộ.
PR lố, thổi phồng công dụng sản phẩm
Gia đình Kardashian không ít lần vướng tranh cãi vì quảng cáo sản phẩm giảm cân. Kim từng đăng ảnh ngậm que kẹo nhiều màu của Flat Tummy Co và viết: "Đây là kẹo ức chế sự thèm ăn". Bài đăng này nhanh chóng khiến Jameela Jamil bức xúc. Diễn viên người Anh đã chỉ trích Kim "tạo ra sức ảnh hưởng khủng khiếp và độc hại đối với các cô gái trẻ".
Em gái Kim, Khlóe Kardashian cũng đánh mất uy tín vì PR sản phẩm từ thương hiệu này khi khoe dáng thon gọn kèm lời hứa hẹn về hiệu quả giảm cân lý tưởng. Cô chia sẻ: "Các bạn ơi, tôi thích bụng mình trông thế này lắm. Tôi dùng sữa lắc thay thế bữa ăn của @flattummyco vào thói quen, và sự thay đổi là không thể phủ nhận".
Sự thật là những sản phẩm này, bao gồm trà giảm cân và các sản phẩm hỗ trợ giảm cân khác, tiềm ẩn nguy cơ gây hại sức khỏe. Hành động của Khlóe bị tờ The Guardian lên án "vô trách nhiệm", tạo kỳ vọng phi thực tế về vóc dáng không mỡ thừa.
Chị em Kim Kardashian thường xuyên bị chỉ trích vì thần thánh hóa sản phẩm hỗ trợ giảm cân. Ảnh: WireImage.
Khi thị trường tiền điện tử lên ngôi, nhiều ngôi sao nhận cát-xê "khủng" để quảng cáo cho nó. Siêu mẫu Gisele Bündchen, ngôi sao NBA Stephen Curry, hiện tượng quần vợt Naomi Osaka, cựu siêu sao bóng chày David “Big Papi” Ortiz và Kevin O'Leary của Shark Tank - tất cả đều bị liên lụy vì xuất hiện trong chiến dịch quảng cáo trả phí và chứng thực cho sàn giao dịch FTX.
Trong đơn khiếu nại, nguyên đơn (ở đây là các khách hàng của FTX) cho biết thông qua việc tham gia nền tảng FTX, họ đã mua và bán "chứng khoán chưa đăng ký", do Ủy ban Giao dịch Chứng khoán (SEC) quản lý. Do đó, những người nổi tiếng được yêu cầu tiết lộ thông tin chi tiết về các thỏa thuận tài chính của họ với FTX.
Các nguyên đơn cáo buộc những người nổi tiếng này vi phạm luật chứng khoán và bảo vệ người tiêu dùng của Florida bằng cách không cung cấp thông tin cụ thể về thỏa thuận tài chính của họ với FTX, ngoài ra còn không trải qua quá trình thẩm định cần thiết trước khi quảng bá công ty.
Hồi năm 2018, ca sĩ Gabbie Hanna quảng cáo một thỏa thuận với Kenza Cosmetics, theo đó người hâm mộ có thể nhận được miễn phí một bộ cọ trang điểm "chất lượng cao" có giá 80 USD, chỉ cần trả phí vận chuyển. Thế nhưng, nhiều khách phàn nàn rằng không nhận được những chiếc cọ này, trong khi số ít người nhận được cho biết họ thất vọng về chất lượng sản phẩm.
Cùng năm, influencer Tana Mongeau có 5,6 triệu followers trên Instagram đã trả giá đắt khi quảng bá sự kiện âm nhạc Fyre Festival. Được trả tiền để đăng ảnh và video hào nhoáng về lễ hội, Mongeau giúp tạo ấn tượng về trải nghiệm sang trọng trên hòn đảo riêng ở Bahamas. Nhưng khi đến nơi, du khách phải đối mặt điều kiện sống tồi tệ, thức ăn thiếu thốn và cơ sở vật chất nghèo nàn.
Thất bại thảm hại của Fyre Festival đã gây ra làn sóng phẫn nộ trong cộng đồng mạng, và Mongeau cùng những người có ảnh hưởng khác đã phải khóa kênh, sự nghiệp trượt dốc suốt thời gian dài.
James Charles bị tẩy chay sau khi quảng cáo kẹo gấu. Ảnh: Shutterstock.
Tương tự, beauty blogger James Charles quảng cáo sản phẩm kẹo dẻo SugarBearHair, hứa hẹn giúp tóc khỏe mạnh. Nhiều người đặt câu hỏi về hiệu quả thực sự của sản phẩm này, và Tati Westbrook, một influencer sắc đẹp khác, công khai chỉ trích Charles vì quảng cáo sản phẩm này và cho rằng anh không trung thực với người hâm mộ.
Người nổi tiếng và doanh nghiệp đều bị xử phạt
Trên diễn đàn hỏi đáp trực tuyến Quora, chủ đề "Người nổi tiếng quảng cáo gây hiểu nhầm" được bàn luận sôi nổi. Một bình luận thẳng thắn: "Tôi cá là 95% những người nổi tiếng quảng cáo cho một số sản phẩm mà họ chưa bao giờ mua, chưa bao giờ sử dụng, thậm chí chưa bao giờ thử".
Bình luận này thu hút nhiều sự đồng tình, phản ánh những hoài nghi ngày càng tăng của công chúng về tính xác thực trong các quảng cáo của người nổi tiếng.
Thực tế, việc quảng cáo lố và thiếu trách nhiệm có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng cho cả người nổi tiếng và thương hiệu, doanh nghiệp. Trong bối cảnh người tiêu dùng ngày càng thông minh và cảnh giác, sự trung thực, minh bạch và trách nhiệm trở thành những yếu tố then chốt.
Trả lời Forbes, Michael Kuzminov - CEO công ty HypeFactory, người có hơn 15 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực tiếp thị và quảng cáo kỹ thuật số - nhấn mạnh một trong những yếu quan trọng nhất của người nổi tiếng trong việc nhận PR sản phẩm là sự trung thực.
Ông phát biểu: "Những ngôi sao, KOL, influencer thành công xây dựng chiến lược tiếp thị dựa trên sự chân thành, chia sẻ những câu chuyện và suy nghĩ cá nhân, tạo dựng lối sống gần gũi, dễ tiếp cận và sử dụng những vật phẩm mà người xem thấy hữu ích. Tuy nhiên, không ít người bỏ qua các quy tắc, ưu tiên gây ấn tượng với các thương hiệu hơn là duy trì tính minh bạch".
Áp dụng phạt tiền và nhiều hình thức xử phạt khác đối với người nổi tiếng PR không đúng chất lượng sản phẩm. Ảnh: Broadcastrevolution.
Trước tình trạng nhan nhản người nổi tiếng PR sản phẩm lố, phóng đại công dụng, gây ra những hậu quả khó lường, Ủy ban Thương mại Liên bang Mỹ (FTC), Cơ quan Tiêu chuẩn Quảng cáo (ASA) và Cơ quan Cạnh tranh và Thị trường (CMA) tại Vương quốc Anh, đã ban hành quy định về tính trung thực và minh bạch trong mối quan hệ giữa influencer và thương hiệu. Vi phạm những quy định này có thể dẫn đến các hình phạt, tiền phạt, hóa đơn pháp lý và đặc biệt là, mất lòng tin vĩnh viễn từ khách hàng.
Tại Ấn Độ, India Times cho biết Tòa án Tối cao cảnh báo người nổi tiếng, người có sức ảnh hưởng trên mạng xã hội phải chịu trách nhiệm như nhau nếu họ xuất bản các chiến dịch quảng cáo hoặc dịch vụ lừa đảo, gây hiểu lầm liên quan đến thực phẩm, các sản phẩm sức khỏe.
"Sự chứng thực của những nhân vật công chúng, người có sức ảnh hưởng, người nổi tiếng... có tác dụng rất lớn trong việc quảng bá sản phẩm và họ phải hành động có trách nhiệm khi chứng thực bất kỳ sản phẩm nào trong quá trình quảng cáo", một nhóm thẩm phán gồm các thẩm phán Hima Kohli và Ahsanuddin Amanullah đã nói.
Quốc Minh